یادمان

میراث‌استعمار، نماد استعمار‌ستیزی ایران درخلیج‌فارس

در حاشیه خیلج‌فارس آثار پراکنده‌ای از بیگانگان تحت عنوان میراث‌ استعمار وجود دارد که برخی از مردم آن را نماد استعمار می‌دانند. از همین روست که برخی مردم با نگاه تخریب‌گرایانه درصدد از بین‌بردن آن هستند. قلعه پرتغالی‌ها و گورستان انگلیسی از جمله این آثار به‌شمار می‌روند.

boohoo , Womens & Mens Clothes , Shop Online Fashion | Latest Nike Dunk Low NH “Winter Solstice” Team Orange/Orange - 800 - Crimson Bliss 2021 For Sale DO6723 - nike off white blazer coalb women shoes outlet

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ هنوز هم آثاری بسیاری‌ در حوزه خلیج‌فارس وجود داردکه یا محلی برای تجمع زباله و معتادان شده و یا اینکه توسط مردم محلی آن هم تنها به‌دلیل وجود باوری غلط تحت عنوان "نماد استعمار" تخریب شده‌اند. قلعه ‌پرتغالی‌ها و گورستان‌ انگلیسی‌ از جمله آثار حوزه خلیج‌فارس به‌شمار می‌روند که در وضعیت نابسامانی قرار گرفته‌اند.
 
به‌گزارش CHN، از قلعه پرتغالی‌ها تنها یک قلعه باقی ماند و از گورستان انگلیسی‌ها جز تلی از خاک چیزی به جا نماند. ضروری است نسل امروز بداند در دوره صفویه امام قلی‌ خان برای حفظ خلیج‌فارس چقدر شجاعانه جنگید و چگونه قلعه‌ها را به تصرف خود درآورد وجود همین قلعه‌ها گواه تاریخ و یادآور ایستادگی در برابر استعمار است اما با تمام این تفاسیر وقتی به قلعه‌های پرتغالی مراجعه می‌کنیم نه‌تنها‌ تاریخ به تصویر کشیده نمی‌شود بلکه بوی تعفن تجمع زباله‌ها و پاتوق معتادان تمام معضلات اجتماعی و بی‌توجهی مسئولان را در ذهن تداعی می‌کند الا تاریخ.
 
«علیرضا دشتی‌زاده»، رئیس اداره میراث‌فرهنگی منطقه آزاد قشم در این‌باره به CHN می‌گوید: «تاریخ حرکت می‌کند و فرهنگ، تنها خاص یک جامعه و یک ملت نیست.  دشتی‌زاده معتقد است، قرار نیست هر اثر بیگانه در کشوری به‌دلیل اختلافات سیاسی فعلی تخریب شود چراکه این آثار تاریخ یک ملت محسوب می‌شوند. قلعه پرتغالی‌های قشم از مهمترین آثاری بوده است که در این سالها مورد توجه قرار گرفته، همانطور که آثار ایران در کشورهای دیگر برای ما بسیار اهمیت دارد و ما از تخریب آن‎ها متاثر می‌شویم؛ بنابراین وضعیت فعلی آثاری که بیگانگان در کشور ما ساخته‌اند برای ما بی‌ارزش نیست و حفاظت از آن جزو وظایف میراث‌فرهنگی است.

 

قلعه پرتعالی‌ها و گورستان انگلیسی‌ها، نماد استعمار نیست
قلعه پرتغالی‌ها ‌به‌عنوان مهمترین آثار باقی‌مانده از روزگار تسلط پرتغالی‌ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس به‌شمار می‌رود. این قلعه‌ها که درواقع نماد روحیه استعمار ستیزی ایران به‌شمار می‌رود در شرایط نابسامانی قرار گرفته‌اند. برخی از مردم هنوز هم این آثار را ردی از استعمارگران می‌دانند و با نگاه تخریب‌گرایانه به آن می‌نگرند.
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی منطقه آزاد قشم در رابطه با نگاه‌های متفاوت برخی از مردم نسبت قلعه‌ پرتغالی‌ها گفت: «اما مسئله‌ای که بسیار با اهمیت است، تغییر نگاه مردم نسبت به قلعه پرتغالی‌ها و دیگر آثار است. این آثار نماد استعمار نیست بلکه نماد استعمارستیزی و نشان‎دهنده دفاع ایرانیان از مملکت و کیان خود بوده است. بنابراین لازم است برخی از نگاه‌های مردم نسبت به این مقوله تغییر کند چراکه این محوطه‌ها بخشی از تاریخ ملت به‌شمار می‌روند.»

 

به‌گفته‌وی، وظیفه  میراث‌فرهنگی تنها محوطه‌سازی و مرمت بناها نیست چراکه این تنها بخشی از وظایف تکنیکی آن است یکی از وظایف مهم میراث‌فرهنگی پیوند مردم با میراث‌ گذشتگان و حتی استعمار است.
 
درحال حاضر مردم اطراف قلعه پرتغالی‌ها متوجه شدند که این قلعه که روزگاری محل تجمع معتادان و بزهکاران و زباله‌ها بود هم اکنون تبدیل به مکان گردشگری و فرهنگی شده که باید از آن مراقبت کرد.
 
دشتی‌زاده با اعتقاد براینکه یکی از رویکردهای میراث‌فرهنگی توجه به جامعه محلی است ادامه داد: «هم‌اکنون در اطراف قلعه پرتغالی‌های قشم مردم با راه‌اندازی مغازه‌های مختلف و احداث پارک برای کودکان و میراث فرهنگی نیز با راه‎‌اندازی همایش نقاشی کودکان از آثار تاریخی و برگزاری تئاتر و نمایش صحنه جنگ ایران و پرتغالی‌ها، این فرصت فراهم شده تا میراث‌فرهنگی از رویه سنتی که این آثار تاریخی است به آن دست نزنید، دور شده و مردم ارتباط نزدیکی با گذشتگان و میراث خود برقرار کنند و آن‌ها را متعلق به خود بدانند.»
 
از حضور پرتغالی‌ها در قشم تنها قلعه‎ای ماند که پیش از پرتغالی‎ها "پی" آن وجود داشته است؛ درواقع سبک ساخت قلعه پرتغالی‌های قشم سبک ایرانی با معماری ذوذنقه‌ای شکل و همانند قلعه‎های دوره ساسانی است. چنانچه وقتی وارد قلعه‌های پرتغالی می‌شویم نه‌تنها معماری اروپایی نمی‎بینیم بلکه عناصر و تبلور هنر معماری ایرانی را در این آثار مشاهده می‎کنیم.
 
پرتغالی‌ها اوایل قرن 15 و اواخر قرن 16 وارد خلیج فارس شدند که براساس تسلط و کنترل تنگه هرمز 3 قلعه را در قشم، هرمز و لارک ساختند. گفته می‌شود قلعه پرتغالی‌های هرمز و لارک  بنابر وسعت و سبک معماری جنبه فرمانروایی داشت اما قلعه پرتغالی‌های قشم بیشتر جنبه تدارکاتی دارد.