ایران‌بوم

اردیبهشت ماه در ایران ماه شعر است و دو روز از این ماه به نام دو شاعر بزرگ ایرانی نامگذاری شده است.
ایرانیان اوایل اردیبهشت را به نام و یاد سعدی می گذرانند و ۲۵ اردیبهشت را به یاد و نام فردوسی.

روز ۲۵ اردیبهشت روز ابوالقاسم فردوسی است که با نوشتن شاهنامه، خاطرات قومی ایرانیان را زنده کرد. پس از حمله اعراب مسلمان به ایران و رسمیت یافتن زبان عربی در ایران، میراث باستانی ایرانیان در معرض زوال و نابودی قرار داشت.

پس از احیای دوباره زبان فارسی نیز این خطر به قوت خود باقی بود، زیرا زبان فارسی که بعد از اسلام در ایران رواج یافت، زبان فارسی دری بود و بخش بزرگی از میراث ایرانیان به زبان های ایران باستان نوشته شده بود.

بعد از اسلام این میراث توسط موبدان و دهقانان سینه سینه و به طور شفاهی نقل می شد، اما با روی کار آمدن سلسله سامانیان به این میراث توجه ویژه ای شد و برخی برای گردآوردن و مکتوب کردن مجموعه این میراث تلاش کردند و در نهایت فرودسی با شاهنامه خود موفق به این کار بزرگ شد.

شاهنامه فردوسی دایره المعارف بزرگ تاریخ و اسطوره های ایرانی پیش از اسلام است.

امسال روز فردوسی با استقبال بیشتری از سوی ایرانیان رو به رو شده و از چند هفته پیش در آستانه این روز برنامه ها و مراسم مختلفی درباره فردوسی و شاهنامه برگزار می شود.

چندی پیش مرکز گفت و گوی تمدن ها و فرهنگ ها که زیر نظر محمد خاتمی رییس جمهور پیشین ایران فعالیت می کند، این برنامه ها را کلید زد و در مراسمی با سخنرانی محمدعلی اسلامی ندوشن، محمد خاتمی، احمد مسجد جامعی و ضیایی از فردوسی تجلیل کردند.

همچنین در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، تصحیح انتقادی دکتر جلال خالقی مطلق از شاهنامه در هشت جلد توسط انتشارات مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد.

بخشی از این مجموعه پیشتر در آمریکا منتشر شده بود و از سوی برخی از شاهنامه پژوهان به عنوان بهترین نسخه منتشر شده شاهنامه از آن یاد شده است.

دکتر جلال خالقی مطلق پس از بررسی ۴۷ نسخه خطی قدیمی باقی مانده از شاهنامه، ۱۶ نسخه معتبر را ملاک قرار داده و با تطبیق ان ها دست به یک تصحیح انتقادی از شاهنامه زده و بسیاری از ابیات الحاقی به شاهنامه را حذف کرده است.

یکی از بزرگ ترین کارهایی که درباره فردوسی در حال انجام است و خبرش این چند روزه اعلام شده است، نگارش و تصویرگری یک شاهنامه بزرگ است.

شاهنامه نگاری در ایران سابقه طولانی دارد و سابقه آن به پیش از دوره مغول ها می رسد. در دوره های بعد هم، چون دوره تیموریان و صفویه و حتی قاجار نیز نقاشان و بیشتر مینیاتوریست های ایرانی نسخه های تصویر سازی شده ای از شاهنامه را تهیه کرده اند که برخی از آن نسخه ها مانند شاهنامه بایسنقری و شاهنامه طهماسبی جزو آثار گرانبهای میراث معنی ایرانیان بوده و برخی از نسخه های نقاشی شده شاهنامه در موزه های معتبر جهان نگهداری می شوند.

نگارش و تصویرسازی نسخه جدیدی از شاهنامه که کار آن آغاز شده است و برخی از تصاویر آن نیز آماده شده است، اگر به سامان برسد، می تواند در ادامه آن شاهنامه ها به عنوان شاهنامه دوره جمهوری اسلامی ثبت شود و طبیعی است که مانند شاهنامه های دوره های قبل ویژگی های زمانی خود را نیز در نسخه مذکور منعکس خواهد کرد.

تصویر های بخشی از این شاهنامه در حاشیه همایش بین المللی شاهنامه نگاری که طی روزهای آینده در زابل برگزار می شود، ارائه می شود.

گروهی از هنرمندان برجسته نقاشی سنتی ایران مانند محمود فرشچیان، مجید مهرگان، محمد باقر آقا میری در این پروژه همکاری دارند.

در حاشیه این همایش، این شاهنامه توسط ۲۵ هنرمند تصویرسازی می‌شود که محمود فرشچیان دو اثر "آفرینش" و "بسی رنج بردم در این سال سی" و مجید مهرگان "هفت‌خوان رستم" - خوان چهارم: زن جادو و داستان "زال و سیمرغ"، وداع زال با سیمرغ" را به‌ تصویر می ‌کشند.

برای این کار نشست هایی از دو سال پیش در فرهنگستان هنر به ریاست فرشچیان، مهرگان و آقامیری برپا شده و با تشکیل بخش ادبیات ۳۰ مجلس از شاهنامه به‌مناسبت ۳۰ سال رنج فردوسی برای تصویر سازی انتخاب شده است.

یکی دیگر از برنامه های فرهنگستان هنر در زمینه شاهنامه فردوسی انتشار برخی از نسخه های قدیمی از جمله دو نسخه خطی "شاهنامه شاه طهماسب" و "شاهنامه کابل" است.