استخوان لای زخم "ایوان کرخه" تا کی؟
این نخستین بار نیست که از ایوان کرخه خبر و گزارش میدهیم.
ایسنای خوزستان از گذشته پیگیر منازعهای که بر سر این محوطه باستانی وجود دارد بوده است؛ منازعهای که بین دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول و میراث فرهنگی در جریان است. تو گویی این موضوع به استخوان لای زخم مانند شده که نتیجهاش جز وقوع اتفاقات دردناک نیست.
آن چه در ادامه میخوانید تازهترین اتفاقهایی است که در زمینه محوطه باستانی ایوان کرخه رخ داده و همه گفتوگوهای این گزارش متعلق به یک طرف قضیه یعنی میراث فرهنگی است. ایسنای خوزستان این حق را برای مدیران و مسؤولان دانشگاه آزاد دزفول قایل است تا برای روشن شدن بیشتر موضوع توضیحاتی را ارایه کنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خوزستان، بخشهای وسیعی از محوطه باستانی ایوان کرخه (نزدیک به بیش از 100 هکتار آن) از سال 1371 تاکنون تحت عنوان مزرعه آموزشی دانشگاه آزاد واحد دزفول تسطیح شده و به زیر کشت رفته است.
تخریب و حفاری در محوطه ایوان کرخه به قدری گسترده و زیاد است که میتوان گفت اگر از سوی اداره میراث فرهنگی به این اثر تاریخی توجهی نشود دیری نمیپاید که هیچ اثری از این محوطه تاریخی بر جای نخواهد ماند.
ایوان کرخه آثار شهری از دوره ساسانیان است که در زمان شاپور دوم ساسانی (۳۷۹-۳۰۹) ساخته شده است. این بنا در ۲۰ کیلومتری شمال غربی ویرانههای شوش و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی دزفول، در سمت راست رود کرخه در جاده دهلران قرار دارد و کاملترین و بزرگترین شهر مدفون شده ساسانی است.
این شهر باستانی در دوران جنگ تحمیلی به واسطه موقعیت جغرافیایی، آسیبهای جدی و فروانی از سوی نیروهای متجاوز عراقی دید. از جمله آسیبهای وارده در زمان جنگ هشت ساله بر این محوطه تاریخی استفاده از حصارهای آن به عنوان سنگر و تخریب سازههای منصوب به کاخ در بخش جنوبی این شهر مهم به وسیله گلولههای خمپاره است که خسارتهای جبرانناپذیری را بر این شهر وارد کرد.
همچنین ساخت باسکول ۶۰ تنی در بخش شمالی درون محوطه ایوان کرخه که بخشی از آن را تحت مالکیت شخصی قرار داده چهره این شهر ساسانی را مخدوش و آسیب جبرانناپذیر دیگری را بر پیکره شهر وارد کرده است.
عبور جاده آسفالت، دیواره شرقی ایوان کرخه را بریده و پس از پیمودن مسافتی از درون محوطه جبهه شمالی را قطع و به سوی سه راهی فرودگاه ادامه پیدا میکند. حفاران غیرمجاز با هدف یافتن اشیای باستانی و آسوده خاطر از عدم پوشش مستمر و حفاظت دقیق چالههای عمیقی در سطح محوطه باستانی حفر کردهاند.
همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول قسمتی از فضای این شهر باستانی را برای انجام عملیات کشاورزی در اختیار گرفته است. حال آن که محوطه و شهر باستانی ایوان کرخه در سال 1313 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسؤول امور حقوقی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان، در این باره اظهار کرد: ایوان کرخه مربوط به دوره ساسانی است که حدود 400 هکتار است. دانشگاه آزاد واحد دزفول در سال 1372 با مجوزی که از سوی استانداری خوزستان دریافت کرد اقدام به تأسیس مزرعه تحقیقات کشاورزی در آن میکند. در آن زمان ما از این موضوع اطلاعی نداشتیم.
کار غیرفرهنگی در نهادی فرهنگی!
سعید محمدپور گفت: اوایل سال 82 دانشگاه برای گرفتن سند استعلام میکند و با توجه به اینکه دفترخانه از باستانی بودن این محوطه خبر داشت از میراث فرهنگی استعلام میکند. وقتی میراث فرهنگی از این موضوع با خبر میشود مجوز گرفتن سند را به دانشگاه نمیدهد.
این دوستدار میراث فرهنگی تصریح کرد: بعد از این موضوع وقتی میراث فرهنگی به محل میرود متوجه میشود که دانشگاه اقداماتی همچون حفر چاه عمیق، نصب تابلو و ساخت و ساز را در محل محوطه تاریخی انجام داده است و همان موقع موضوع را پیگیری کرد.
وی بیان کرد: دانشگاه آزاد در ابتدای پیگیری ما برخورد مناسبی با موضوع نداشت اما وقتی متوجه جدی بودن موضوع شد چندین بار برای گرفتن سند نامهنگاری کرد اما میراث زیر بار این موضوع نرفت. در حال حاضر نیز دانشگاه سند مالکیتی از ایوان کرخه ندارد.
محمدپور با اشاره به اینکه یک بار از دانشگاه نیز شکایت شده است، گفت: کل تعرضات آنها صورت جلسه شد ولی هنوز ما نتوانستیم دانشگاه آزاد را از این محوطه باستانی بیرون کنیم. متأسفانه یک نهاد فرهنگی که خود مدعی فعالیتهای فرهنگی است در حال انجام کار غیرفرهنگی است.
مسؤول امور حقوقی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان تاکید کرد: دانشگاه آزاد اسلامی دزفول دقیقا از این عملی که انجام میدهد مطلع است و میداند که این محل تاریخی و باستانی است اما از این کارش دست نمیکشد.
او با بیان اینکه رسیدگی به وضعیت ایوان کرخه در دستور کار امسال اداره میراث فرهنگی استان قرار دارد، اظهار کرد: من از ایوان کرخه دیدن کردم و متوجه شدم در آن جا حتی درختکاری نیز شده است. میراث فرهنگی در حال حاضر تلاش میکند اما متاسفانه در گذشته هیچ کاری انجام نشده است.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به تعرضات وسیع صورت گرفته اضافه کرد: میزان تخریب بسیار بالا است. 100 هکتار تسطیح شده و چاه عمیق در محوطه حفر شده است. همچنین جادهکشی در آن جا انجام شده و یک باسکول چند تنی نیز در آن محوطه دایر است.
لجبازی با تاریخ، با شوش!؟
همچنین علی درویشی، دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش، اظهار کرد: ایوان کرخه اصلا وضعیت خوبی ندارد. در محوطه این اثر تاریخی کشاورزی صورت گرفته و محوطه شخم زده شده است.
وی بیان کرد: بارها از طرف میراث فرهنگی و انجمن دوستداران در این باره تذکر داده شده اما هنوز که هنوز است ترتیب اثر ندادهاند. میزان خسارتی که به محوطه وارد شده بسیار زیاد است و بعضی قسمتها به طور کلی نابود شده و بعضی از دیوارهها تخریب شدهاند.
دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش تصریح کرد: تخریب هنوز از سوی دانشگاه آزاد دزفول صورت میگیرد و چند وقت پیش باز دانشگاه اقدام به شخم زدن کرده است.
او ادامه داد: میراث فرهنگی نیز تاکنون بیتوجهیهای زیادی به این محوطه باستانی کرده است. البته یگان حفاظت شوش بارها به دانشگاه آزاد دزفول تذکر داده ولی دانشگاه آزاد هنوز کار موثری انجام نداده و هر بار که شکایت شده همکاری شده است.
درویشی عنوان کرد: دانشگاه خودش مکانی فرهنگی است و از تاریخی بودن محوطه خبر دارد اما معلوم نیست چرا هنوز به این تخریبها ادامه میدهد و این ابهامی است که برای ما وجود دارد. دانشگاه آزاد دزفول با شوش لج میکند یا با تاریخ ما!؟
درویشی با بیان اینکه دانشگاه باید از این منطقه بیرون برود تاکید کرد: اداره میراث فرهنگی هر چه زودتر باید جلوی این تخریبها را بگیرد و اهدافی را برای آن مشخص کند.
+ نوشته شده در ۱۳۹۴/۰۴/۰۸ ساعت توسط روابط عمومی
|