نامآوران ایرانی
نگاهی به زندگی استاد محمد رضا شجریان
- بزرگان
- نمایش از جمعه, 03 تیر 1390 16:43
- مجتبی عالیخانی
- بازدید: 8732
محمدرضا شجریان در روز اول مهر ماه 1319 در مشهد متولد شد. چنانکه خود در خاطراتش از ایام کودکی بیان کرده است، 5 ساله بود که در خلوت کودکانهاش آواز میخواند. 15بهمن1326 به کلاس اول میرود و یک سال پس از آن به آموزش تلاوت قرآنکریم نزد پدر میپردازد. در 9 سالگی تلاوت قرآن را آغاز میکند و یک سال پس از آن این کار را در گردهمایی و اجتماعات سیاسی ان سالها ادامه میدهد.
در سال 1331 برای نخستین بار صدایش از رادیو خراسان پخش میشود. سال 1332 وی عنوان شاگرد ممتاز را در بین دانش آموزان مشهدی از آن خود میکند و سپس در دبیرستان شاه رضا تحصیلات خود را پی میگیرد. همزمان در مسابقات فوتبال دبیرستانهای مشهد هم حضور مییابد و در سال 1334 موفق میشود به تیم دانش آموزی استان راه یابد.
شجریان در سال 1336 به دانشسرای مقدماتی در مشهد میرود و از همین سال است که برای نخستین بار با یک معلم موسیقی به نام جوان آشنا میشود. پی گیری جدی کار آواز سبب میشود تا در سال 1338 وی به اجرای آوازهایی بدون ساز و نیز قرائت قرآن برای رادیو خراسان بپردازد. یک سال پس از آن شجریان دیپلم دانشسرای عالی را میگیرد و به استخدام آموزش و پرورش در میآید و همزمان به تدریس در دبستان خواجه نظامالملک بخش رادکان می پردازد و نیز با سنتور آشنا میشود.
آشنایی با سنتور این اشتیاق را در وی شدت میبخشد که با نت و فراگیری سنتور نزد آقای جلال اخباری و آغاز سنتور سازی و تحقیق برای بهتر کردن صدای سنتور تجربههای خود درموسیقی را گسترش دهد.
شجریان در همین سال (1340) با دوشیزه فرخنده گل افشان در شهر قوچان ازدواج میکند و در امرداد ماه جشن عروسی میگیرند که حاصل این ازدواج آغاز یک زندگی سی ساله و سه دختر ویک پسر(همایون) است.
در سال 1342 وی از بخش رادکان به روستای شاه آباد مشهد به عنوان مدیر دبستان منتقل میشود و در همین سال نخستین فرزند وی (راحله) متولد می شود و نیز وی موفق میشود که اولین سنتور خود را با چوب توت بسازد.
در سال 1344دختر دوم (افسانه) در مشهد به دنیا میآید که بعدها به همسری پرویز مشکاتیان در میآید.
پس از چند سال تدریس و مدیری دبستانهای مشهد آذر ماه 1346 شجریان به تهران منتقل میشود و از همان بدو ورود با استاد احمد عبادی (نوازنده و نواساز نامی سهتار) آشنا میشود وهمزمان به همکاری با رادیو ایران میپردازد و در کنار آن به کلاس درس آواز استاد اسماعیل مهرتاش و انجمن خوشنویسان نزد استاد بوذری میرود. آشنایی با رضا ورزنده (استاد سنتور) در تابستان همین سال بود. اجرا و ضبط نخستین برنامه در رادیو ایران که با عنوان "برگ سبز شماره ی 216" در شب جمعه 15 اذر ماه پخش شد از دیگر فعالیتهای شجریان در این سال بود.
کار در رادیو با نام مستعار "سیاوش بیدکانی" تا سال 1350 خورشیدی و پس از آن در رادیو و تلویزیون با نام خودش از جمله تلاشهای شجریان در مسیر زندگی هنریاش به شمار میرفت.
در سال 1347 از آموزش و پرورش به وزارت منابع طبیعی انتقال می یابد و همزمان به کلاس خوشنویسی استاد حسن میرخانی میرود.
دختر سوم وی مژگان در 27 اردیبهشت در تهران متولد میشود و در همین سالهاست که وی برنامههایی با استاد احمد عبادی و لطف الله مجد، اجرا میکند.
در سال 1349 همکاری خود با برنامههای تلویزیون ملی ایران را آغاز میکند و همزمان به دریافت عنوان خوشنویس ممتاز نایل میشود.
در سال 1350 با استاد فرامرز پایور آشنا میشود. به مشق سنتور و آموزش ردیف اوازی صبا نزد ایشان میپردازد. در همین سال است که وی افتخار آشنایی با شاعر گرانمایه هوشنگ ابتهاج (سایه) را پیدا میکند و به همکاری با برنامه گلهای تازه رادیو میپردازد.
در سال 1351 شجریان ضمن همکاری در برنامه گلها با استاد نور علی خان برومند آشنا میشود و به آموزش سبک و شیوه آوازی طاهر زاده نزد وی مشغول میشود. آشنایی با استاد دوامی و نیز آموختن ردیفهای آوازی از دیگر توفیقات شجریان در این سال بود.
در سال 1352 وی به اتفاق گروهی از هنر مندان چون محمدرضا لطفی، ناصر فرهنگفر، حسین علیزاده، جلال ذوالفنون، داود گنجهای و مقدسی و حدادی و دیگر هنرمندان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به سرپرستی استاد داریوش صفوت بنا میگذارند.
در سال 1354 همایون متولد میشود و از همان سال اجرای وی برای کشور های خارجی هم آغاز میشود.
1355: شرکت در جشنواره توس (نیشابور) با فرامرز پایور، سایه، حسن ناهید، رحمت الله بدیعی، محمد اسماعیلی، عبدالوهاب شهیدی و هوشنگ ظریف. حضور در برنامه جشن هنر حافظیه شیراز با محمدرضا لطفی و فرهنگفر و اجرای برنامه راست پنجگاه. در همین سال وی به همراه ابتهاج سایه و برخی دیگر از هنرمندان از رادیو کناره گیری میکنند.
در سال 1356 شرکت دل آواز را تاسیس و نیز در سال 1357 در مسابقه های تلاوت قرآن سراسر کشور به مقام نخست میرسد.
در سال 1358 با غلامرضا دادبه آشنا میشود و سپس آلبومهای مختلفی را با گروه پایور و نیز آلبومهای دیگری را با گروه شیدا و عارف کار میکند.
در فاصله سالهای دهه شصت شجریان همکاری گستردهای را با پرویز مشکاتیان آغاز میکند که حاصل آن آلبومهای ماهور، بیداد، نوا، دستان و .. است. در همین سالها وی به اتفاق گروه عارف کنسرتهایی را در خارج از ایران اجرا میکند.
از سال 68 وی با گروه پیرنیاکان و عندلیبی به اجرای کنسرت در آمریکا و اروپا میپردازند. این گروه در سال بعد و به دلیل زلزله رودبار کنسرتهایی را در جمع آوری کمک مردم دنیا در اروپا و آمریکا اجرا میکنند.
در سال 71 پس از ازدواج با همسر دوم خانم کتایون خوانساری به اجرای کنسرتهای مرحله دوم در امریکا با داریوش پیر نیاکان، جمشید عندلیبی و همایون شجریان (اگوست تا نوامبر) می پردازد. انتشار آلبوم یاد ایام، آسمان عشق و نیز دلشدگان حاصل این سالها است.
در سال 1374 وی کنسرتهایی در شهرهای اصفهان، شیراز، ساری، کرمان و سنندج را برگزار میکند و در همین سال آلبوم چشمه نوش (با محمد رضا لطفی) گنبد مینا، جان عشاق، مدتی پس از آن در خیال را با همکاری مجید درخشانی منتشر میکند.
در سال 76 فرزند دیگر شجریان به نام رایان از همسر دوم متولد می شود و یک سال پس از آن وی آلبوم شب؛ سکوت، کویر را با آهنگ سازی کیهان کلهر منتشر میکند.
شجریان در سال 78 جایزه افتخاری یونسکو را دریافت میکند (جایزه پیکاسو) و کتاب راز مانا نیز از وی درسال 79 منتشر میشود.
از یکی دو سال پس از آن وی به اتقاق کیهان کلهر و حسین علیزاده و همایون شجریان کنسرتهایی را در اروپا و آمریکا اجرا میکند که حاصل ان آلبومهای نوا، داد و بیداد، زمستان است.
شجریان به اتقاق علیزاده و کلهر و فرزندش در زمستان سال 1383 به مناسبت زلزله بم کنسرتی را درتهران برپا میکند و همزمان اعلام میکنند که قصد دارند مجتمعی را به نام باغ هنر بم بسازند که لوح فرا فشرده ی(دی وی دی) همنوا بابم حاصل چنین اندیشهای است.
شجریان پس از آن در سال 84 نیز کنسرتی دیگر با علیزاده و کلهر و همایون درتالار کشور برگزار میکند. وی هم اینک با گروه آوا کنسرتهایی را در داخل و خارج از ایران اجرا میکند.
چکیده ای از زندگی استاد
1319 |
تولد اول مهر ماه در مشهد |
1324 |
آغاز خوانندگی های کودکانه در خلوت |
1326 |
ورود به سال اول تحصیلی پانزدهم بهمن در مشهد. |
1327 |
آموختن تلاوت قرآن در نزد پدر |
1328 |
شرکت در مجمع تلاوت قرآن در نه سالگی. |
1329 |
آغاز تلاوتهای قرآن در گردهمایی و اجتماعات سیاسی آن سالها . گذراندن سال چهارم مدرسه در دبستان فرخی. |
1331 |
تلاوت قرآن برای اولین بار در رادیو خراسان به دعوت رییس رادیو. |
1332 |
قبولی در امتحانهای ششم ابتدایی با عنوان شاگرد ممتاز در بین دانش آموزان مشهد.آغاز تحصیل در دبیرستان شاه رضا. |
1334 |
شرکت در مسابقه های فوتبال دبیرستانهای مشهد. |
1336 |
ورود به دانشسرای مقدماتی در مشهد.آشنایی با آقای جوان اولین معلم موسیقی شجریان (معلم سرود و موسیقی دردوران تحصیل در دانشسرای مقدماتی در مشهد). |
1338 |
آغاز همکاری با رادیو خراسان و اجرای آوازهای بدون ساز و قرائت قرآن برای رادیو به طور افتخاری. |
1339 |
دریافت دیپلم دانشسرای مقدماتی و استخدام در آموزش و پرورش و انتقال به بخش رادکان و تدریس در دبستان خواجه نظام الملک و آشنایی با سنتور. |
1340 |
آشنایی با نت و فراگیری سنتور نزد آقای جلال اخباری و آغاز سنتور سازی و تحقیق برای بهتر کردن صدای سنتور . جشن عقد کنان در 21 مهر ماه با دوشیزه فرخنده گل افشان در شهر قوچان. |
1341 |
جشن عروسی در مشهد (در 20 امرداد ماه) و آغاز یک زندگی خانوادگی سی ساله با ایشان که حاصل آن سه دختر و یک پسر است. |
1342 |
انتقال از بخش رادکان به روستای شاه آباد مشهد به عنوان مدیر دبستان شاه آباد. تولد راحله فرزند اول در 2 مهر ماه در مشهد. ساختن اولین سنتور خود با چوب توت. |
1344 |
تولد دختر دوم افسانه در 28 اردیبهشت ماه در مشهد.(افسانه بعدها با پرویز مشکاتیان ازدواج میکند). انتقال از شاه آباد به شهر مشهد و تدریس در کلاس ششم دبستان پهلوی از مهر ماه.شرکت در مسابقه های والیبال معلمهای مشهد. |
1345 |
انتقال از دبستان پهلوی به دبستان عبداللهیان مشهد و نظامت و معاونت دبستان مذکور. |
1346 |
تدریس در دبستان های مشهد و انتقال در 25 آذر از مشهد به تهران. تدریس در دبیرستان صفوی. آغاز فعالیت با برنامه های رادیو ایران. آشنایی با استاد احمد عبادی. راه یابی به کلاس درس آواز استاد اسماعیل مهرتاش و انجمن خوشنویسان نزد استاد بوذری. آشنایی با رضا ورزنده (استاد سنتور) در تابستان همین سال. اجرا و ضبط اولین برنامه در رادیو ایران که با عنوان ((برگ سبز شماره ی 216 )) در شب جمعه 15 آذر ماه پخش شد. کار در رادیو با نام مستعار ((سیاوش بیدکانی)) تا سال 1350 خورشیدی و بعد در رادیو و تلویزیون با نام خودش. اشنایی با اسماعیل مهرتاش در کلاس آواز ایشان. |
1347 |
انتقال از آموزش و پرورش به وزارت منابع طبیعی . راه یابی به کلاس خط استاد حسن میرخانی. |
1348 |
تولد دختر سوم مژگان در 27 اردیبهشت ماه در تهران. تاسیس و شروع رادیو اف-ام به طریقه ی استریو فونیک و اجرای برنامه ی ((سه گاه)) به همراهی سه تار عبادی و تار مجد برای نخستین بار به طریقه ی استریو . شرکت در جشن هنر شیراز برای نخستین بار. قبولی در امتحان خط (مرحله ی عالی). راه یابی به کلاس خط استاد حسین میرخانی. |
1349 |
آغاز همکاری با برنامه های تلویزیون ملی ایران در برنامه ی ((هفت شهر عشق)) غیره. قبولی در امتحان خط (مرحله ی ممتازی) انجمن خوشنویسان وزارت فرهنگ و هر . سفر به برغان با استاد حسین میر خانی (خطاط) ابراهیم بوذری (استاد خط شجریان) خسرو زعیمی ( مدیر عامل انجمن خوشنویسان) فرامرز پیل آرام(نقاش و استاد نقاشی خط شجریان). |
1350 |
آشنایی با استاد فرامرز پایور و مشق سنتور نزد ایشان و آموزش ردیف آوازی صبا نزد فرامرز پایور . آشنایی و همکاری با هوشنگ ابتهاج(ه . الف . سایه)در برنامه های ((گل های تازه)) رادیو. |
1351 |
آغاز تهیه ی برنامه های گلهای تازه توسط هوشنگ ابتهاج در رادیو و همکاری با او. آغاز فراگیری ردیف های آوازی و تصانیف قدیمی نزد استاد عبدالله دوامی. برگزاری کنسرتی در شمال ایران با منصور صهرمی و هنرمندان دیگر. دیدار و آشنایی با آقای دوامی به وسیله ی فرامرز پایور. |
1352 |
آشنایی با استاد نور علی برومند و فراگیری شیوه ی آوازی سید حسن طاهر زاده نزد ایشان در مرکز خط و اشاعه ی موسیقی و آشنایی با هنر جویان مرکز: محمد رضا لطفی و ناصر فرهنگفر و حسین علیزاده و جلال ذوالفنون و گنجه ای و مقدسی و حدادی و دیگران. |
1353 |
سفر برای کنسرت های هند و پاکستان و افغانستان با استاد احمد عبادی. سفر به چین و ژاپن با احمد احرار و کریم فکور و حسین ملک و پرویز قاضی سعید به عنوان میهمانان ویژه برای گشایش پروازهایی به این دو کشور. |
1354 |
تولد همایون در 30 اردیبهشت ماه در تهران. ماموریت رادیو و تلویزیون برای کنسرتهای فروردین در ایالات مختلف آمریکا. انتقال از وزارت منابع طبیعی (به عنوان مهمور خدمت)به رادیو. قطع رابطه با مرکز اشاعه ی موسیقی و ادامه ی درس آواز در منزل استاد نورعلی برومند. |
1355 |
شرکت در جشنواره ی توس (نیشابور) با فرامرز پایور, سایه, حسن ناهید, رحمت الله بدیعی, محمد اسماعیلی, عبدالوهاب شهیدی و هوشنگ ظریف. حضور در برنامه ی جشن هنر شیراز(در حافظیه) با محمد رضا لطفی و فرهنگفر و اجرای برنامه ی ((راست پنجگاه)). کناره گیری رسمی و قطع رابطه ی کامل از رادیو در اسفند ماه. اجرای آواز در صفحات ردیف نوازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. بهره گیری از محضر آقای برومند(در منزل خود استاد) شیوه ی آواز مرحوم طاهر زاده(آخرین جلسه روز چهار شنبه 29 دی ماه).فوت رضا ورزنده(29 دی ماه) و نور علی برومند (30 دی ماه). آغاز ضبط تصانیف قدیمی با صدای عبدالله دوامی. |
1356 |
اجرای برنامه ی ((نوا)) به همراهی محمد رضا لطفی و گروه شیدا در جشن هنر شیراز. اجرای موسیقی ((چهره به چهره)) و ((گلبانگ)). کناره گیری از رایو به خاطر جو نا مساعد. تاسیس شرکت دل اواز برای انتشار برنامه های خود. |
1357 |
احراز مقام نخست تلاوت قرآن سراسر کشور در امرداد ماه. اجرای بخشی از ((تلاوت قرآن)) .انتشار آلبوم ((گلبانگ))( دو نوار). همکاری در تاسیس کانون ((چاوش)) با هوشنگ ابتهاج و محمد رضا لطفی برای ادامه ی فعالیت های موسیقی در خارج از رادیو تلویزیون(شجریان در انجا تدریس میکرد). |
1358 |
آشنایی با فیلسوف یگانه استاد غلامرضا دادبه(جانسوز) در منزل استاد خط مرتضی عبدالرسولی و آغاز فراگیریی و شناخت بایگانی های فرهنگ و نوا ,... فرهنگ پهلوانی و جوانمردان , فرهنگ مادر نوایی.اجرای موسیقی ((خلوت گزیده)). (( پیغام اهل راز)) ( شامل دو نوار: راز دل و انتظار دل). آخرین کنسرت ها با گروه پایور در مهر ماه در تالار رودکی. کنسرت ماهور با محمد رضا لطفی و گروه شیدا در تالار رودکی و دانشگاه ملی در آبان ماه. |
1359 |
فوت استاد دوامی. اجرای موسیقی ((عشق داند)) ( در ابو عطا) اجرای موسیقی ((ساز قصه گو)) ( آواز سه گاه در انتشار مجدد, آلبوم پیغام اهل راز). انتشار نوار موسیقی ((پیغام اهل راز )) شامل دو نوار: راز دل و انتظار دل |
1361 |
نخستین کنسرت در سفارت ایتالیا به همراهی پرویز مشکاتیان و ناصر فرهنگفر (آستان جانان) پس از سه سال کناره گیری از فعالیت های کنسرتی - اجرای موسیقی نوا (مرکب خوانی) و سر عشق ( ماهور) و بیداد |
1362 |
اجرای موسیقی ((همایون مثنوی)) با منصور صارمی. اجرای موسیقی ((چهار گاه)) (با فرهنگ شریف) و دیگر آواز ها در برنامه های خصوصی. |
1364 |
اجرای موسیقی ((گنبد مینا))و ((جان عشاق)). انتشار نوار موسیقی ((بیداد)). |
1365 |
انتشار نوارهای موسیقی ((نوا)) (مرکب خوانی), ((سر عشق)) (ماهور) و ((آستان جانان)). ضبط ده آواز به همراهی ویولن حبیب الله بدیعی در مونیخ در منزل دکتر علی خادمی. |
1366 |
آغاز کنسرت ها در اروپا پس از انقلاب و آغاز همکاری با گروه عارف. اجرای موسیقی ((دود عود)), ((دستان)) و... |
1367 |
برگزاری سه شب کنسرت برای بزرگداشت حافظ در تالار رودکی( وحدت).انتشار نوار ((دستان)). |
1368 |
اجرای ((ماهور)) و ((ابو عطا)) در کنسرت های بهاره در اروپا با پیرنیاکان, جمشید عندلیبی, و اعیان. اجرای ((نوا)) و ((افشاری)) در کنسرت های پاییزه اروپا به همراهی مشکاتیان و گروه عارف و دو شب کنسرت در اسفند ماه به دعوت شهردار بارسلون در این شهر به همکاری نی حسین عمومی, تار طلایی و تنبک شمیرانی. |
1369 |
سفر به تاجیکستان به دعوت خصوصی وزیر فرهنگ و هنر تاجیکستان پرده برداری از پیکره ی باربد و دو شب کنسرت در کاخ باربد به همراه کمانچه ی محمود تبریزی زاده , سه تار رضا قاسمی , و تنبک مجید خلج. کنسرتهایی در آمریکا به همراهی پیرنیاکان عندلیبی و اعیان. اجرای مو سیقی ((سرو چمان)), ((پیام نسیم)), و ((دل مجنون)) (هر سه در آمریکا). کنسرت شجریان برای زلزله زدگان رودبار در لس انجلس. سخنرانی در پنج دانشگاه معتبر آمریکا برای دانشجویان و محققین. |
1370 |
برگزاری پنج شب کنسرت در پارک ارم و هشت شب کنسرتهای افتخاری برای مردم جنوب شهر تهران در فرهنگسرای بهمن (کشتارگاه سابق تهران) در اسفند ماه. برگزاری کنسرت شکوهمندی به مدت پنج شب در محوطه ی چهل ستون اصفهان. کنسرتهای اروپا با جهاندار و گروه آوا. جدایی از همسر نخست خانم فرخنده گل افشان. اجرای موسیقی ((دل شدگان)) و ((آسمان عشق)). انتشار نوارهای موسیقی ((سرو چمان)), ((پیام نسیم)), (( دل مجنون)) و ((خلوت گزیده)). |
1371 |
ازدواج با همسر دوم خانم کتایون خوانساری. کنسرتهای مرحله ی دوم در آمریکا با داریوش پیر نیاکان, جمشید عندلیبی و همایون شجریان (آگوست تا نوامبر). برنامه ای با هابیل علی اف و همایون شجریان در سالن تالار رودکی(وحدت), تهران. اجرای موسیقی ((یادایام)). انتشار نوارهای ((دل شدگان)) و ((آسمان عشق)). |
1372 |
انتشار گزارشی همراه با گفتگویی با شجریان تحت عنوان (( محمد رضا شجریان استاد آواز ایران کجاست؟)) در نشریه ی نوید فضیلت, شماره ی 16, سال 2, مهر ماه, تهران. اجرای ((سه گاه)) و (( راست پنجگاه)) در کنسرتهای اروپایی به همراهی محمد رضا لطفی و مجید خلج در تابستان. |
1373 |
اجرای برنامه ی ((قاصدک)) در کنسرتهای دور اروپا با پرویز مشکاتیان و همایون شجریان. |
1374 |
کنسرتهای اصفهان, شیراز, ساری, کرمان و سنندج با گروه آوا. برگزاری کنسرتی در اروپا با محمد رضا لطفی در آبان ماه. اجرای موسیقی ((چشمه ی نوش)) در ( فرانسه). انتشار نوارهای موسیقی ((همایون مثنوی)), (( گنبد مینا )), (( جان عشاق)), ((چشمه ی نوش))و (( یاد ایام)). اجرای موسیقی ((در خیال)). |
1375 |
درگذشت پدر در 18 آذر ماه در سن 85 سالگی. اجرای موسیقی ((رسوای دل)) در دبی. انتشار موسیقی((در خیال)). انتشار نوار موسیقی ((ساز قصه گو)) ( آواز سه گاه در انتشار مجدد, آلبوم پیغام اهل راز). |
1376 |
تولد پسر دوم رایان (از ازدواج دوم) در ونکوور کانادا. اجرای برنامه های((سه گاه)) و ((ماهور)) در کنسرتهای دور اروپا با همکاری داریوش طلایی, سعید فرجپوری و همایون شجریان در پاییز. اجرای موسیقی(( شب, سکوت, کویر)). اجرا و انتشار موسیقی ((معمای هستی)) در کلن, آلمان. اجرا و انتشار موسیقی ((شب وصل)). انتشار نوار موسیقی ((رسوای دل)). انتشار نوار موسیقی ابوعطا((عشق داند)). |
1377 |
اجرای کنسزتهای تهران, اصفهان و دور اروپا با گروه آوا. برگزاری کنسرت درآمریکا در شهریور ماه.اجرای (( آرام جان )). انتشار نوار ((پیام نسیم)). انتشار نوار موسیقی ((شب, سکوت, کویر)). انتشار نوار موسیقی((چهره به چهره)). انتشار نوار موسیقی((راست پنجگاه)). |
1378 |
اجرای ((ماهور)) و ((افشاری)) در پنج کنسرت به نفع دانش آموزان در شهر هشتگرد. دریافت جایزه ی پیکاسو، دیپلم افتخار یونسکو تز دبیر کل یونسکو ((آقای مایور)) در پاریس, شهریور ماه. انتشار نوار ((آرام جان)). اجرای ((آهنگ وفا)). انتشار نوار ((تلاوت قرآن)) (1) و (2). |
1379 |
انتشار کتاب((راز مانا)) (زندگی, دیدگاه و آثار استاد آواز ایران, محمد رضا شجریان) کار محمد جواد غلامرضا کاشی, محسن گودرزی و علی اصغر رمضانپور, نشر کتاب فردا, چاپ نخست تهران. اجرای برنامه ی ((نوا )) و ((داد و بیداد)) (زمستان) در کنسرتهای دور اروپا و آمریکا و کانادا به همراهی حسین علیزاده, کیهان کلهر و همایون شجریان. |
1381 |
اجرای برنامه ی (( راست پنجگاه )) و ((مرکب خوانی)) در کنسرتهای دور اروپا و کانادا با حضور حسین علیزاده, کیهان کلهر و همایون شجریان. انتشار نشریه ی (( دفتر هنر )) شماره ی 15, ویژه ی محمد رضا شجریان, در اسفند ماه, در کالیفرنیا. |
آثار
• شهریور ۱۳۸۸- رندان مست در دستگاه همایون
• فروردین ۱۳۸۸ - آه باران
• ۱۳۸۶- غوغای عشق بازان (در دستگاه شور و آواز افشاری)
• اجرا ۱۳۸۴/ انتشار ۱۳۸۶ - سرود مهر در آواز بیات ترک و افشاری
• اجرا ۱۳۸۴ / انتشار ۱۳۸۶- ساز خاموش در آواز دشتی
• اردیبهشت ۱۳۸۴ - جام تهی (که در این سال به صورت رسمی بیرون آمد ولی ضبط آن به دهه پنجاه برمیگردد)
• ۱۳۸۳- فریاد
• ۱۳۸۱- بی تو به سر نمیشود
• ۱۳۷۹- زمستان است
• ۱۳۷۸- بوی باران
• ۱۳۷۸- آرام جان
• ۱۳۷۸- آهنگ وفا
• ۱۳۷۸- تلاوت قرآن ۱ و ۲
• ۱۳۷۷- شب، سکوت، کویر
• اجرا ۱۳۵۶ / انتشار ۱۳۷۷- چهره به چهره
• اجرا ۱۳۵۴/ انتشار ۱۳۷۷ - راست پنجگاه
• ۱۳۷۶- معمای هستی
• ۱۳۷۶- شب وصل
• ۱۳۷۶- رسوای دل
• ۱۳۷۵- در خیال
• ۱۳۷۵- پیغام اهل دل
• اجرا ۱۳۶۳ / انتشار ۱۳۷۴- همایون مثنوی
• ۱۳۷۴ - گنبد مینا
• ۱۳۷۴- جان عشاق
• اجرا تابستان ۱۳۷۱/ انتشار ۱۳۷۴ - یاد ایام
• اجرا ۱۳۷۳ - قاصدک (اجازهٔ انتشار نیافت)
• ۱۳۷۲- چشمهٔنوش
• ۱۳۷۱- دلشدگان
• ۱۳۷۱- آسمان عشق
• ۱۳۷۰- سرو چمان
• ۱۳۷۰- خلوتگزیده
• ۱۳۷۰- دل مجنون
• ۱۳۷۰- پیام نسیم
• اجرا ۱۳۵۹ / انتشار ۱۳۶۷- ساز قصهگو
• ۱۳۶۷ -دستان
• ۱۳۶۷- دود عود
• ۱۳۶۵- نوا، مرکب خوانی
• ۱۳۶۵- سر عشق
• ۱۳۶۵- ماهور
• ۱۳۶۴- آستان جانان
• ۱۳۶۴- بیداد
• ۱۳۵۹- عشق داند در آواز ابوعطا
• ۱۳۵۸- پیغام اهل راز (راز دل و انتظار دل)
• ۱۳۵۸- سپیده در دستگاه ماهور
• ۱۳۵۸- ربّنا
• ۱۳۵۷- گلبانگ ۲ (دولت عشق)
• ۱۳۵۷- گلبانگ ۱
• ۱۳۵۶- به یاد عارف در آواز بیات ترک
• ۱۳۵۵- جان جان در دستگاه سهگاه
• برنامه گلهای ۲۳، ۲۵، ۴۱، ۷۱، ۷۷، ۱۰۷، ۱۲۱، ۱۳۳، ۱۴۱، ۱۴۷، ۱۵۸، ۱۶۰
• رباعیات خیام
• قرآن در دستگاه فارسی که پس از فوت پدرشان با نام به یاد پدر ۱ و ۲ به بازار آمد
• دانشکده موسیقی پاریس درسال 1365 که پنج آلبوم یاد ایام سروچمان معمای هستی دل مجنون پیام نسیم که در 5 روز پشت سرهم این پنج آلبوم را اجرا کرد
مناجات ربنا
استاد شجریان در اين قطعه، چهار دعا كه با ربنا آغاز می شوند را می خوانند و اين چهار قطعه از سوره های گوناگون (( آل عمران، مومنون، كهف و بقره )) برگزیده شده اند و جز در مورد ربنای نخست در سه مورد ديگر همه ی آيه قرائت نمی شود بلكه از سر كلمه "ربنا " خوانده می شود. در زیر می توانید ربنا با صدای استاد شجریان را برداشت و متن آنرا نيز مرور كنيد:
مناجات ربنا با صدای استاد شجریان را از اینجا دریافت کنید
ربنای نخست
سوره ی آل عمران از سوره های مدنی - آيه شماره 8
متن عربی:
ربنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هديتنا و هب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهاب .
ترجمه ی فارسی:
بارالها، دل های ما را به باطل ميل مده پس از آنكه به حق هدايت فرمودی، و به ما از لطف خويش اجر كامل عطا فرما كه همانا تويی بخشنده ی بی منت .
ربنای دوم
سوره ی مومنون از سوره های مكی - آيه شماره 109
متن عربی:
انه كان فريق من عبادی يقولون ربنا ءامنا فاغفرلنا و ارحمنا و انت خير الرحمين .
ترجمه ی فارسی :
زيرا شماييد كه چون طايفه ای از بندگان صالح من روی به من آورده و عرض می كردند بارالها ما به تو ايمان آورديم، تو از گناهان ما درگذر و در حق ما لطف و مهربانی فرما كه تو بهترين مهربانان هستی .
ربنای سوم
سوره ی كهف از سوره های مكی - آيه شماره 10
متن عربی:
اذ اول الفتيه ال الكهف فقالوا ربنا ءاتنا من لدنک رحمه و هیی لنا من امرنا رشدا.
ترجمه ی فارسی:
آنگاه كه آن جوانان كهف(از بيم دشمن) در غار كوه پنهان شدند از درگاه خدا مسئلت كردند بارالها تو در حق ما به لطف خاص خود رحمتی عطا فرما و بر ما وسيله رشد و هدايتی كامل مهيا ساز .
ربنای چهارم
سوره ی بقره از سوره های مدنی - آيه 250
متن عربی:
و لما برزوا لجالوت و جنوده قالو ربنا افرغ علينا صبرا و ثبت اقدامنا و انصرنا علی القوم الكفرين .
ترجمه ی فارسی:
چون آنها در ميدان مبارزه جالوت و لشكريان او آمدند از خدا خواستند كه بار پروردگارا به ما صبر و استواری بخش و ما را ثابت قدم دار و ما را بر شكست كافران ياری فرما .
مناجات این دهان
مناجاتی كه استاد در مثنوی افشاری می خوانند برگرفته از اشعار مولانا و از مثنوی معنوی می باشد. در زیر می توانید مناجات این دهان با صدای استاد شجریان را برداشت و همچنین متن آنرا نیز مرور کنید:
مناجات این دهان با صدای استاد شجریان را از اینجا دریافت کنید
اين دهــان بستی دهــانی باز شـــد
كـو خـورندهی لــقمـه های راز شـــد
لــب فـروبــند از طـعـام و از شـــــــراب
ســـوی خوان آسـمــانی كن شـــتاب
گـر تــو اين انبان ز نـان خــالی كـــنی
پـر ز گـــوهــــر هـــای اجــــلالی كـــنی
طــفل جـان از شـير شــيطان بــاز كن
بــــعـــد از آنـــش بـا مـــلك انـــباز كــن
چند خوردی چرب و شيرين از طـعــام
امـــتحـــان كــن چـــند روزی در صــيام
چــند شــب ها خواب را گشتی اسير
يــك شـــبی بــيدار شــو دولـــت بـگير
منابع: