ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر، پژوهشگر، مصحح آثار گذشته، منتقد ادبی و استاد دانشگاه، سال 1318 در بخش کدکن شهرستان نیشابور به دنیا آمد.

آموزش‌های مقدماتی را در نیشابور و مشهد که بیش‌تر زیر نظر پدرش بود، گذراند. همچنین چندی‌ به‌ فراگیری‌ زبان‌ و ادبیات‌ عرب، فقه،‌ کلام‌ و اصول‌ پرداخت. به پیشنهاد دکتر علی‌اکبر فیاض، در دانشگاه فردوسی مشهد نام‌نویسی کرد و به دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه فردوسی رفت. در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و سپس در همین رشته در مقطع دکتری تحصیلات خود را به پایان برد.

او سرودن شعر را از جوانی به شیوه‌ی کلاسیک آغاز کرد، ولی پس از چندی به شعر نو روی آورد. تخلص او در شعر، «م. سرشک» است و با انتشار مجموعه‌ی شعر «در کوچه‌باغ‌های نیشابور» به شهرت رسید.

شفیعی کدکنی از دهه‌ی 60 به بعد به پژوهش در تاریخ با رویکرد تصحیح متون ادبیات کلاسیک روی آورد. تصحیح متون و آثار کلاسیک فارسی و همچنین نگارش آثاری در حوزه‌ی نقد ادبی از دیگر فعالیت‌های مستمر این پژوهشگر است. هرچند بیش‌تر این‌طور منعکس شده که تحقیقات او عموما درباره‌ی تصوف و عرفان است، با این حال باید گفت که تنها بخشی از ادبیات کلاسیکی که او درباره‌ی آن به تحقیق پرداخته، تصوف و عرفان، زیرا تحقیقات و پژوهش‌های او در زمینه‌های مختلف بسیار گسترده‌ است.

در میان آثار نظری شفیعی کدکنی، کتاب «موسیقی شعر» جایگاهی ویژه دارد و در میان مجموعه شعرهای او، «در کوچه‌باغ‌های نشابور» از آوازه‌ی بیش‌تری برخوردار است.

شفیعی کدکنی از سال‌ها پیش به در خواست دانشگاه تهران، استاد این دانشگاه است. او پنجم شهریور 1388 نیز تهران را به مقصد آمریکا ترک کرد که این سفر بازتاب وسیعی در رسانه‌ها داشت. هدف سفر او، استفاده از یک فرصت مطالعاتی در مؤسسه‌ی مطالعات پیشرفته‌ی پرینستون بود که پس از 9 ماه دوری از وطن به ایران بازگشت و پس از بازگشت بر سر کرسی تدریس خود در دانشگاه حاضر شد.

شفیعی کدکنی که اهل مصاحبه و سخنرانی در مراسم مختلف نیست، شهریورماه امسال در جلسه‌ی پیش‌دفاع یک پایان‌نامه در مقطع دکتری از لزوم تصحیح مجدد همه‌ی متون کلاسیک ادبیات فارسی سخن به میان آورد و در بخشی دیگری از صحبت‌هایش گفت: به فرهنگستان ادب اعتقاد خاصی ندارم؛ اما این فرهنگستان بایستی رسم‌الخط ثابتی را مانند رسم‌الخط استاد مجتبی مینوی در تحریر «کلیله و دمنه» وضع کند.

اخیرا نیز انجمن شاعران ایران در فراخوانی با عنوان «هزار نامه به محمدرضا شفیعی کدکنی» از علاقه‌مندان او خواسته تا از این طریق از او بخواهند در مراسمی حاضر شود و سخنرانی یا شعرخوانی داشته باشد.

شفیعی کدکنی در حوزه‌ی شعر، تحقیق و نقد ادبى، سبک‌‏شناسى شعر فارسى و عرفان ایرانى آثار بسیارى منتشر کرده است، که از آن جمله‌اند: «قلندریه در تاریخ»، «موسیقى شعر»، «این کیمیاى هستى»، «ادوار شعر فارسى»، «شعر معاصر عرب»، «شاعر آینه‌ها» (بررسی سبک هندی و شعر بیدل)، «تازیانه‌های سلوک» (نقد و تحلیل چند قصیده از سنایی)، «نوشته بر دریا» از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی، «چشیدن طعم وقت» از میراث عرفانی ابوسعید ابوالخیر، «زمزمه‌ها»، «شبخوانی»، «از زبان برگ»، «بوی جوی مولیان»، «از بودن و سرودن»، «مثل درخت در شب باران»، «هزاره دوم آهوی کوهی»، «صور خیال در شعر فارسی»، «موسیقی شعر»، «تصحیح اسرارالتوحید» نوشته محمدبن‌ منور، «تصحیح تاریخ نیشابور» نوشته حاکم نیشابوری، «تصحیح آثار عطار نیشابوری»، «تصحیح مختارنامه»، «تصحیح مصیبت‌نامه»، «تصحیح منطق‌الطیر»، «تصحیح اسرارنامه»، « تصحیح دیوان عطار» و «تصحیح آفرینش و تاریخ».

یکی از شعرهای معروف شفیعی کدکنی که در مجموعه‌ی «در کوچه‌باغ‌های نشابور» منتشر شده، به این شرح است:

«سفر به خیر»

به کجا چنین شتابان؟

گون از نسیم پرسید

- دل من گرفته زین‌جا

هوس سفر نداری

ز غبار این بیابان؟

- همه آرزویم اما

چه کنم که بسته پایم

.

به کجا چنین شتابان؟

- به هر آن کجا که باشد