گزارش تصویری
ایران دورت بگردم - اراک
- گزارش تصويری
- نمایش از شنبه, 31 خرداد 1393 18:18
- نیکو گرشاسبی نیا
- بازدید: 5927
گزارش و عکس: نیکو گرشاسبی نیا
شهر اراک واقع در استان مرکزی از جمله شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران می‌باشد. این شهر در کوهپایه‌های داخلی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. اراک یکی از شهرهای صنعتی ایران محسوب می‌شود. متآسفانه وجود کارخانه های صنعتی بسیار این شهر را به یکی از آلوده ترین شهرهای ایران مبدل کرده است.
از سده دوم اسلامی ناحیه میان همدان، ری و اصفهان عَراق نامیده شد که بعدها برای تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند. عراق معرب اراک است. شهر اراک از نظر تاریخی شهر جوانی محسوب می‌شود زیرا که پیشینه آن به دوران قاجار و سلطنت فتحعلیشاه باز می‌گردد. در اوایل سلطنت قاجار درگیری‌های بسیاری میان گروههای مختلف مردم در این منطقه که عراق عجم نامیده می‌شد، در می‌گرفت. این موضوع باعث ناامنی و اختلافات محلی بود. یوسف خان گرجی برای ایجاد آرامش به این منطقه راهی شد. او از فتحعلیشاه خواست تا برای قشون عراق عجم در این منطقه قلعه‌ای بسازد. بدین صورت بود که ساخت اولین سازه شهر اراک به نام سلطان آباد آغاز گشت و در سال 1231 ه.ش به پایان رسید. یوسف خان گرجی برای رونق و آبادانی منطقه اقدام به ساختن بازار کرد که امروز به نام بازار اراک معروف است. این بازار به شکل دو خط عمود برهم ساخته شده است و شامل بیست باب کاروانسرا و تیمچه است. یوسف خان برای آنکه مردم بتوانند مدت زیادی در این بازار مانده و به تجارت بپردازند تمامی امکانات رفاهی را از قبیل مسجد، حمام، آب انبار، مدرسه را در بافت بازار ساخت. این بنا کاملاً از خشت، گل، سنگ و آجر بود اما در طی مرمت ها به مرور شکل و اصالت اولیه خود را از دست داد. بازار اراک از چهار طرف به چهار دروازه ختم می‌شد که تمامی دروازه ها به مرور از میان رفته‌اند. سراهای معروفی نیز با نامهای سرای آقایی، سرای کاشانی، سرای نوذری نیز در این بازار وجود دارد که جزو بافت تاریخی شهر محسوب می‌گردد. ساخت بازار باعث رونق منطقه گشت و به مرور در اطراف بازار خانه های مسکونی ساخته شدند و منطقه شکل شهر را به خود گرفت. با راه اندازی راه آهن اراک، این منطقه نیز اراک نام گرفت. معانی زیادی برای کلمه اراک آورده شده است. باغ، بارگاه، نخلستان، تخت پادشاهی از جمله این عنوان هاست.
صنایع دستی اراک و به ویژه فرش ساروق از اهمیت زیادی برخوردار است. از اماکن تاریخی شهر می توان به حمام چهارفصل، خانه خاکبازها، مجموعه تاریخی بازار اراک و مدرسه سپهداری اشاره کرد. در روستاهای اطراف این شهر نیز اماکن تاریخی و تفریحی بسیاری وجود دارد. از آن دسته می توان به بنای پیر مراد آباد، امامزاده ابراهیم، امامزاده حوا خاتون، رودخانه قره چای، روستای انجدان، شهر زیر زمینی ذلف‌آباد و چشمه چپقلی اشاره کرد.
منابع:
مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی (استان مرکزی) حسن زنده دل و دستیاران
تاریخ شهرهای ایران (دکتر عباس عطاری کرمانی)
