ایران‌بوم

اینجا اورامان است با غیور مردمانش آرمیده در دل زاگرس و نظاره‌گر قله‌های سربه فلک کشیده اسون ، سپید هورامان، کتایون (قلاوکتا) و ماموء تو را به میهمانی چند روزه‌ای در دل کوهستان فرا می‌خواند.

adidas born original women costume for sale - تسوق تشكيلة اديداس اوريجينالز للرجال مع تخفيضات 25 , نمشي - 75% أونلاين في السعودية | Continuous Nike Dunk Low "Grey Fog" White/Grey Fog 2021 For Sale DD1391 - neon nike air max 97 actual images in india - 103

به کردستان که می‌رسی، این سیروان و اورامانات است که نغمه خوان ورودت را خوشامد می‌گوید دلت می‌خواهد در جاده زیبا و کوهستانی ژالانه پرواز کنی. جاده‌ای که در فصل زمستان هفته‌ها بر اثر بارش برف سنگین مسدود می‌شود.

قدیمی‌ترین روستای منطقه اورامانات کردستان به اورامان تخت معروف است. این روستا در واقع مرکز دهستان اورامانات به شمار می‌رود که در جنوب شرق مریوان و در 65 کیلومتری جنوب‌غرب شهرستان سروآباد قرار دارد و جاده‌ای به طول 75 کیلومتر آن را به مریوان متصل می‌کند. این روستا در دره‌ای شرقی ـ غربی و در شیب تندی روبروی بال شمال کوه تخت واقع شده است.

در یکی از روزهای پاییزی همراه با عزیز عبدی راننده قهرمان جاده‌های کردستان که گام به گام کوره‌ راه‌ها را می‌شناسد به منطقه اورامانات و روستاهای اورامان تخت سفر کردیم.

خانه‌های این روستا نخستین چیزی است که نظر هر بیننده را به خود جلب می‌کند. این خانه‌ها اغلب از سنگ و به صورت خشکه‌چین (بدون ملات) و به صورت پلکانی ساخته شده است. معماری، موقعیت، چشمه‌های پرآب، آداب و رسوم، مقبره و مسجد پیرشالیار، این روستا را به یکی از روستاهای مهم منطقه تبدیل کرده است.

علی صالحی راهنمای بسیار جوان و فروتن روستا می‌گوید: اورامان تخت با 2500 سال قدمت و از قدیمی‌ترین روستاهای کردستان، از پنج روستای کماله، رودبر، ویسیان، اورامان و سرپیر تشکیل شده است. وی می‌افزاید: کلمه اورامان در واقع هورامان است که دو معنا دارد. معنای نخست آن رمزی است و در قدیم هنگام جنگ و نزاع مردم به یکدیگر می‌گفتند «هورامان» (دشمن) آمده است و معنای دیگرش تخت پادشاهی است.

اورامان دارای قلعه‌ای در بالای کوه است که از آن پیام‌ها را با افروختن آتش به اهالی محل منتقل می‌کردند و در گذشته‌های دور خانه‌ها در پایین قلعه تا مسجد جامع شهر ساخته می‌شد و پایین‌تر از مسجد خانه‌ای نبود اما امروزه از مسجد به پایین نیز خانه‌ها به چشم می‌خورند. در روبروی اورامان منطقه بندن متشکل از پنج هوار(منطقه سردسیری) است و در تابستان به عنوان ییلاق از این مناطق استفاده می‌شود و عمده محصول آن گردو است. مهمترین آیین در این منطقه آیین معروف به پیرشالیار است. امامزاده‌ای در اورامان تخت واقع است که به پیرشالیار یا در اصل به سیدمصطفی معروف است. صالحی درباره این آیین می‌گوید: نیمه بهمن هرسال آیینی با عنوان جشن به مدت دو روز برگزار می‌شود و در روز نخست گاو یا گوسفندی در مقابل منزل امامزاده که هنوز نیز پا برجاست است قربانی می‌شود و در این روز مردم پخش نذری، دف‌زنی و ذکرخوانی می‌کنند و همزمان آش محلی پخته شده و به عنوان تبرک بین مردم توزیع می‌شود.

وی می‌افزاید: آیینی نیز در بهار برگزار می‌شود به نام «کومسا» به معنای جمع شدن در جایی برای برنامه‌ریزی یکساله روستا که امروزه فقط به صورت نمادین برگزار می‌شود.

صالحی می‌افزاید: مراسم عزاداری در اورامان3 روز و جشن عروسی یک روز است.

جمعیت این روستا امروز 5000 نفر شامل 1100 خانوار است که شغل اصلی آنها کشاورزی و دامداری است.

دزلی؛ فراسوی رویا

یکی دیگر از روستاهای زیبای بخش مرکزی شهرستان سروآباد کردستان، دزلی است که تو را با خود به فراسوی رویاها می‌برد.

این روستا از شمال به روستای ویسه ویسانا و، از جنوب به روستای درکی و دمیو، از غرب به عراق و از شرق به روستای بهرام‌آباد منتهی می‌شود. فاصله این روستا تا مرکز شهرستان 35 کیلومتر و تا مرکز استان 130 کیلومتر است. جمعیت آن 2700 نفر شامل 700 خانوار و شغل اصلی مردم دامداری، باغداری و کشاورزی است که بسیاری از محصولات باغی همچون انگور و گردو به عراق صادر می‌شود.

در این روستا دو مکان مذهبی به چشم می‌خورد که یکی مقبره 12 اصحاب است که بنا به اعتقاد مردم 12 تن از یاران پیامبر(ص) بودند که در کردستان به شهادت رسیدند و در روستای دزلی دفن شده‌اند و مکان بعدی مقبره ملاحسن دزلی شاعر و عارف است. پرویز محمدپور دهیار روستای دزلی می‌گوید: ملاحسن دزلی در قرن حاضر می‌زیسته و دارای دیوان شعری است.

وی می‌افزاید: یکی از مهمترین مراکز این روستا، مرکز بهداشت آن است که به 15 هزار نفر از اهالی روستاهای منطقه خدمات بهداشتی و درمانی ارائه می‌دهد.وی با اشاره به ورود 5000 گردشگر به‌صورت هفتگی از سیزده بدر هر سال تا پایان فصل تابستان به منطقه به ویژه به میدان «گلن گان» دزلی می‌افزاید: در این روستا امکاناتی چون آب آشامیدنی بهداشتی، برق، گاز، سالن سرپوشیده ورزشی و مجتمع فرهنگی راهیان نور وجود دارد.محمدپور می‌گوید: زنان دزلی علاوه برخانه‌داری، دامداری و کشاورزی، به کار قالی‌بافی و کلُاش بافی (گیوه‌بافی) مشغولند.وی می‌افزاید: کوی دالانی در دزلی از نظر سوق الجیشی ایران بسیار حائز اهمیت است به‌طوری که در دوران دفاع مقدس رزمندگان هرگز اجازه تصرف این منطقه را به بعثیون عراقی ندادند.

شتاو یاسمنی از اهالی یکی دیگر از روستاهای کردستان درباره پوشش گیاهی منطقه می‌گوید: کوه‌های کردستان مملو از دو نوع بلوط است که نوع شیرین آن را اهالی مصرف می‌کنند و نوع نامرغوب‌تر آن را به مصرف دام‌هایشان می‌رسانند.

وی می‌افزاید: مردم منطقه از برگ‌های بلوط شیرین نوعی حلوا شکری درست کرده و به‌عنوان صبحانه مصرف می‌کنند. یاسمنی می‌گوید: نوع دیگری از بلوط با دانه‌های ریزتر در منطقه رشد می‌کند که از دانه‌های آن با نام «مازو» یا «مازک» به‌عنوان مسکن درد و نیز آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.

گزارش: صدیقه هاشمی

منبع روزنامه اطلاعات