یافته‌های باستان شناسی
شهر جرجان هزار سال پیش از تهران، دارای فاضل‌آب بود
- يافته‌هاي باستان شناسي
- نمایش از یکشنبه, 09 خرداد 1389 07:46
- بازدید: 3559
برگرفته از فر ایران
شاید تا به حال در هنگام گذر از خیابان‌ها و کوچه‌های مختلف شهر تهران کارگرانی را دیده باشید که بعد از گذشت بیش از صد سال از تاسیس هسته اولیه شهر تهران به عنوان پایتخت کشور تازه در حال حفر چاه‌های عمیق زیر زمین و ایجاد سیستم فاضل‌آب شهری هستند، اما آخرین کاوش‌ها و حفاری‌های باستان‌شناسی در شهرهای جرجان نشان می‌دهد که مهندسان جرجانی هزار سال زودتر از مهندسان و مسئولان شهر تهران و قبل از احداث این شهر به فکر ایجاد سیستم فاضل‌آب بوده‌اند.
شهر جرجان یا شهر سفال‌های زرین‌فام یکی از مهم‌ترین شهرهایی است که در اوج شکوفایی و تمدن خود جزو چهار شهر بزرگ دوره اسلامی بوده است. این شهر دارای بقایای معماری‌های مسکونی، صنعتی و کارگاهی از قرون چهارم و پنجم تا قرن هشتم هجری قمری است.
«محمد مرتضایی»، سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی در جرجان، گفت: «در این فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در جرجان که از دو ماه پیش آغاز شده؛ موفق به کشف کانال‌های فاضل‌آب و دفع آب‌های سطحی شهر تاریخی جرجان با بیش از یک هزار سال قدمت در اطراف معابر شهری شدیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد که معماران جرجانی این سیستم‌ها و کانال‌ها را در زمان تاسیس شهر طراحی و اجرا کرده‌اند.
وی با اشاره به این‌که بسیاری از شهرهای کشور نظیر تهران و گنبد کابوس که در چند کیلومتری شهر جرجان، جا گرفته است هنوز سیستم فاضل‌آب ندارند، گفت: «سیستم دفع آب‌های سطحی و فاضل‌آب جرجان آب‌های واحدهای مسکونی را از طریق آبراه‌ها و تنبوشه‌های سفالی به کانال‌های واقع در کوچه‌ها و بعد به کانال‌های خیابان‌ها و سپس به کانال‌های اصلی برای خروج از شهر هدایت می‌کند.»
به گفته مرتضایی، وجود سیستم فاضل‌آب در شهر جرجان بیان‌گر وسعت و اهمیت این شهر در گذشته است و می‌تواند بیان‌گر پیشرفت ایران در بخش مهندسی شهرسازی در آن دوران باشد.
شهر تاریخی جرجان که در استان گلستان و در شهرستان گنبد کاووس جای گرفته است 200 هکتار وسعت دارد. در کاوش‌هایی که در گذشته در این محوطه انجام گرفته است، کارشناسان توانسته‌اند ظروف سفالی و اشیای تاریخی مختلفی را کشف کنند. مهم‌ترین آثار تاریخی به دست آمده از جزجان ظروف زرین‌فام است که در ساخت آن‌ها از لعاب خاصی استفاده شده است.
