صنایع دستی
گلیم ایرانی، دست‌بافته‌ای از جنس آرامش
- صنايع دستي
- نمایش از جمعه, 12 خرداد 1391 16:06
- بازدید: 4071
برگرفته از تارنمای میراث آریا
اهالی زمین از ابتدای خلقت در پی یافتن راهی برای کسب آرامش و بهتر زیستن بوده‌اند، از ساخت ابزارهایی برای طبخ غذا گرفته تا یافتن راهی برای تهیه تن‌پوش‌هایی که در دنیای امروز در انواع مختلف یافت می‌شوند. برای مثال، دیگر کمتر خانه‌ای را می‌توان یافت که ساکنان آن بدون زیرانداز زندگی کنند.
اما انتخاب نوع این وسایل اهمیت زیادی دارد. به کار گرفتن لوازم دنیای مدرن با کلی مصنوعات به کار رفته در تولید آن، نه‌تنها انسان را به آرامش نمی‌رساند بلکه وی را دچار اضطراب نیز می‌کند.
درباره نوعی از کف‌پوش خانه‌ها یعنی فرش که صنعت تولید آن به‌نوعی میراث اهالی ایران‌زمین محسوب می‌شود، با «نجیمه نکویی»، یکی از هنرمندان تحصیل‌کرده در این رشته گفت‌وگویی انجام دادیم که ماحصل آن در پی می‌آید.
درباره خواص درمانی گلیم بفرمایید.
از مهم‌ترین خاصیت‌های درمانی گلیم این است که به دلیل استفاده از پشم در آن، برخلاف فرش‌های ماشینی امروزی که سرشار از مواد آکریلیک و پلاستیک‌اند و ایجاد الکتریسیته می‌کنند، موجب خروج الکتریسیته ساکن از بدن انسان می‌شود.
خاصیت دیگر آن تاثیری است که در لطافت و نرمی پوست بدن انسان دارد، به‌گونه‌ای که راه رفتن روی آن بدون استفاده از هیچ پوششی نه‌تنها در پاشنه پا ترک ایجاد نمی‌کند بلکه ترک‌های ایجاد شده را نیز از بین می‌برد.
چند درصد گلیم‌های تولیدشده 100درصد خالص‌اند؟
متاسفانه درصد پایینی از این تولیدات به صورت خالص از پشم تولید می‌شوند و تولیدات خالص به دلیل قیمت تمام‌شده بالا خریداران چندانی ندارند، در صورتی که خرید یک گلیم و قالیچه دست‌بافت خالص پشم از هر لحاظ به‌صرفه‌تر از خرید فرش ماشینی است که با وجود جلوه ظاهری، فاقد خاصیت آرامش‌بخشی است.
گلیم‌های امروزی با گلیم‌هایی که در گذشته تولید می‌شدند، چه تفاوت‌هایی دارند؟
در گلیم‌هایی که در گذشته تولید می‌شدند، در تمام مراحل تولید و حتی تهیه نخ و رنگرزی از عناصر طبیعی استفاده می‌شد؛ به‌گونه‌ای که برای رنگرزی نخ از رنگ‌های طبیعی مثل جاشیر، لاله واژگون، روناس، دانه‌های درختچه‌های کوهی و بسیاری رنگ‌های گیاهی استفاده می‌شد که غنای گلیم را تضمین می‌کرد.
تفاوت رنگ‌های مصنوعی با طبیعی در چیست؟
رنگ‌های مصنوعی با این که جذابیت بیشتری دارند، به هیچ عنوان به لحاظ استقامت با رنگ‌های طبیعی برابری نمی‌کنند و رنگ‌های طبیعی تا اتمام دوره استفاده از گلیم بدون تغییر باقی می‌مانند.
تغییر کاربری چه تاثیری در رشد استقبال از این کالا دارد؟
بالطبع استفاده فراگیر از این کالا در لوازم روزانه می‌تواند تاثیر بسزایی در رشد آن داشته باشد و همین‌طور ابتکار و به‌روز رسانی در تولید آن نیز بی‌تاثیر نیست. برای مثال، جای‌گزین کردن گلیم با پارچه‌های کشور ترکیه برای روکش مبل ایده بسیار خوبی است که موجب جلوگیری از بسیاری دردهای مفصلی می‌شود. همچنین انواع گلیم که در شهرهای مختلف تولید می‌شود می‌تواند به تنوع کاربری آن کمک کند.
گلیم استان‌های مختلف چه ویژگی‌هایی دارند؟
هر استانی گلیم را به شیوه سنتی خودش تولید می‌کند. برای مثال، یاسوج دارای چند نوع گلیم مثل سفری، دو رو، برجسته یا گچمه است که کاربرد آن با گلیم ظریف مرینوس فارس متفاوت است و به همین شکل گلیم کرمانشاه که دارای گره‌های شل و منعطف است، متفاوت با گلیم‌های دو روی استان بوشهر است.
موارد استفاده گلیم استان‌های مختلف چیست؟
از گلیم هر منطقه‌ای با توجه به ضخامت، شیوه بافت و قیمت آن می‌توان در تولیدات مختلف بهره برد. برای مثال، از گلیم‌های ظریف‌بافت می‌توان به عنوان کت استفاده کرد که قیمت آن با کت‌های برندهای خارجی برابری می‌کند، اما به مراتب دوام بیشتری از جنس‌های وارداتی دارد.
در کشورهایی مثل سوئد و سوئیس که سرمای طولانی حاکم است، از گلیم‌های ایرانی به عنوان کت، کلاه و شال استفاده می‌شود؛ در مواردی هم می‌توان برای طراحی مانتوهای ایرانی به جای تکه‌دوزی‌های نامتناسب خارجی از تکه‌گلیم‌هایی با گره‌های شل استفاده کرد که به‌نوعی هنر و اصالت ایرانی را نیز به نمایش می‌گذارند.
بازار فروش صنایع دستی ایران در خارج از کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به تجربیات خودم، گبه یاسوج بیشترین طرفدار را در کشور آلمان دارد و به دلیل این که آثار ایرانی در دنیا طرفداران زیادی دارند، بسیاری از محصولات چین و هند، در کشورهای اروپایی با اسم محصولات ایرانی به فروش می‌رسند. بنابراین، نام محصولات ایرانی در خارج از کشور تضمیمی برای فروش بالاتر محسوب می‌شود.
آینده این صنعت را در داخل و خارج از ایران چگونه می‌بینید؟
برای ساختن آینده‌ای روشن در زمینه صادرات، ابتدا باید ارزیابی کارشناسانه صورت بگیرد و تولیدکننده با سلیقه و بازار فروش در کشور مقصد آشنایی کامل پیدا کند. از طرفی، تعریف برند برای محصولات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اتفاق از سوء استفاده از اسم ایران برای فروش محصولات کشورهای دیگر جلوگیری می‌کند. همچنین اگر به وضعیت بیمه صنعتگران رسیدگی شود و یا در زمینه ارائه تسهیلات از تولیدکنندگان حمایت بیشتری شود، گرایش به سمت تولید افزایش می‌یابد و در نتیجه هنرهای دستی رونق خود را حفظ می‌کنند. در صورت اعمال اصول قید شده، صنایع دستی ایران آینده روشنی را پیش رو خواهد داشت.
