ایران‌بوم

این مجموعه بین سال‌های 1345 تا 1347 در 111 هکتار برای شمس پهلوی خواهر پادشاه وقت که گفته می‌شود از بیماری آسم رنج می‌برده، در منطقه خوش آب و هوای مهرشهر با هزینه‌ای بالغ بر یک میلیون دلار ساخته شد. بنای این کاخ شامل فضاهای متعددی از جمله سالن طلایی بار، دفتر کار مخصوص، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب و اتاق‌های خواب بوده است و از مهم‌ترین بخش‌های این کاخ می‌توان به اتاق "صدف" اشاره کرد که با تزئیناتی زیبا به شکل صدف ساخته شده بود.

گفته می‌شود شمس پهلوی در این کاخ ایرانی - اروپایی پذیرای مهمانان ویژه‌ای از داخل و خارج کشور بوده است. پس از انقلاب اداره این کاخ برای مدتی به شخصی به نام جعفر شجونی و پس از آن نیز به بنیاد مستضعفان واگذار شد، این مجموعه تا مدت‌ها به عنوان موزه و با نام «مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده» استفاده می‌شد. تمام سال‌هایی که از کاخ مروارید به عنوان «مجتمع اردویی تفریحی شهید فهمیده» استفاده می‌شد، هیچ مرمتی در این بنا صورت نگرفت و وضعیت اسفباری پیدا کرد، هرچند این کاخ در سال 82 در فهرست آثار ملی ثبت شد ولی این اتفاق نیز نتوانست تغییری در روند تخریب و نابودی روز به روز این کاخ ایجاد کند.

بسته شدن درهای این کاخ به روی مردم از همین سال باعث شد این بنای تاریخی بیش از پیش به حال خود رها و اداره‌کنندگان آن نسبت به نگهداری آن بی توجه‌تر شوند، غفلت‌های فراوان مسئولین دولت قبل در خصوص این کاخ تا جایی ادامه پیدا کرد که موضوع تغییر کاربری بخشی از اراضی این کاخ و ساخت 7500 واحد مسکونی در این مجموعه به میان آمد که خوشبختانه واکنش شدید مردم و رسانه‌ها موجب شد شورای عالی شهرسازی با این اقدام، مخالفت و در نهایت مصوبه کمیسیون ماده پنج مبنی بر تغییر کاربری اراضی این کاخ ابطال شد. خبر ابطال این مصوبه نوری در دل دوستداران تاریخ ایران، روشن و آنان را به آینده این کاخ امیدوار ساخت و این امیدواری‌ها ادامه یافت تا بالاخره خبر واگذاری 27 هکتار از این بنای تاریخی به اداره کل میراث فرهنگی استان، منتشر و این میراث ماندگار پس از سالها بی‌مهری در اختیار متولی اصلیش قرار گرفت.

وضعیت تملک کاخ مروارید در هاله‌ای از ابهام

عبدالناصر میرچی، مدیر کل میراث فرهنگی استان البرز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه البرز، اظهار کرد: هرچند بیش از یک سال از واگذاری 27 هکتاراز مجموعه این کاخ به میراث فرهنگی می‌گذرد ولی متاسفانه هنوز بحث تملک آن به پایان نرسیده است.

میراث فرهنگی در موضوع تملک کاخ مروارید کوتاه نمی‌آید

وی ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی البرز بعد از پیگیری وضعیت تپه ازبکی، پیگیری پرونده مربوط به تملک کاخ مروارید را در دستور کار خود قرار داده و از موضع خود در این زمینه کوتاه نمی‌آید.

میرچی یادآور شد: مجموعه 112 هکتاری کاخ مروارید سال‌ها در تصرف بنیاد مستضعفان قرار داشت و پس از آن نیز در اختیار بنیاد تعاون مسکن سپاه قرار گرفت. بی‌توجهی به حفظ و نگهداری این مجموعه از سوی متصرفان باعث شده درطول سال‌های گذشته بخش‌های زیادی ازبنا و محوطه این کاخ تخریب شود.

مرمت و بازسازی کاخ مییلیاردها تومان اعتبار نیاز دارد

مدیرکل میراث فرهنگی البرز گفت: شدت آسیب‌هایی که به مجموعه کاخ مروارید وارد شده به قدری بالاست که مرمت آنها علاوه بر اینکه به میلیاردها تومان اعتبار نیاز دارد، چند سال نیز زمان می‌برد. مجموعه کاخ مروارید یک ثروت ملی محسوب می شود و تنها متعلق به البرزی‌ها نیست. از آنجایی که کاخ مروارید به ثبت ملی رسیده، میراث فرهنگی با تمام توان خود برای صیانت از این مجموعه ایستادگی می‌کند و اجازه نمی‌دهد سرنوشت آن مشابه برخی آثار تاریخی به فراموشی سپرده شود.

میرچی اضافه کرد: هفته گذشته در جلسه‌ای که با حضور استاندار البرز، مقامات سپاه و تعدادی از مسئولان بنیاد تعاون مسکن سپاه برگزار شد، رایزنی‌هایی درباره ثبت هرچه سریع‌تر تملک بخشی از این کاخ (27هکتار) به میراث فرهنگی استان صورت گرفت.

بدون ثبت سند عملیات مرمت و بازسازی کاخ آغاز نمی‌شود

وی ادامه داد: واقعیت این است تا زمانی که امور مربوط به ثبت سند این مجموعه به طور کامل انجام نشود میراث فرهنگی نمی‌تواند اعتباری برای مرمت و بازسازی این کاخ تخصیص دهد. کاخ مروارید یکی از باارزش‌ترین کاخ‌های تاریخی ایران است و از لحاظ ویژگی‌های فنی از بسیاری ازکاخ‌های موجود چند پله بالاتراست.

میرچی افزود: بدون اغراق باید گفت تکنیک‌های که در ساخت، طراحی و رنگ آمیزی این مجموعه به کارگرفته شده حتی از سبک و شیوه ساخت کاخ سعد آباد نیز برتر است.

وضعیت فعلی کاخ، دوستداران آثار تاریخی را نگران کرده است

این مسئول ادامه داد: اگرفرایند مرمت و بازسازی کاخ مروارید زودتر آغاز نشود در آینده‌ای نزدیک اثری از این بنا باقی نخواهد ماند. امید است تکلیف نهایی این کاخ با میانجیگری مسئولان کلان استان از جمله استاندار و نماینده‌های مجلس به زودی مشخص شود تا میراث فرهنگی بتواند فرایند مرمت و بازسازی این مجموعه را آغاز کند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان البرزگفت: وضعیت فعلی کاخ مروارید یک چالش جدی برای کسانی است که نسبت به آثار تاریخی این مرزو بوم حساس هستند. بدون شک با مرمت این کاخ دوباره شاهد حضور گردشگران و تاریخ دوستان از سراسر این مروزو بوم در این مجموعه خواهیم بود.

مرمت اضطراری بخش‌هایی از کاخ مروارید در حال انجام است

علیرضا دهقان مهرجردی، مدیر مجموعه فرهنگی، تاریخی کاخ مروارید نیز به خبرنگار ایسنا گفت: کاخ اصلی‌، ساختمان‌های جانبی و اداری، ساختمان حراست و حفاظت از جمله قسمت‌هایی است که دچار فرسایش شده و نیاز به مرمت فوری دارد.

وی افزود: از تیرماه امسال مرمت اضطراری بخش‌هایی از این کاخ آغاز شده است. برای بازسازی و مرمت این مجموعه مناقصه عمومی برگزار شد و در حال حاضر یک شرکت ایرانی به صورت تخصصی این کار را انجام می‌دهد. برای مرمت و بازسازی کاخ از اعتبار سال قبل استفاده شده و تاکنون از اعتبارات سال جاری هیچ مبلغی دریافت نشده است. در صدد هستیم با جذب اعتبار کافی در سال جاری فاز دوم مجموعه تاریخی فرهنگی کاخ مروارید را آغاز کنیم.

گزارش از المیرا اگیر، خبرنگار ایسنا