یادمان
بی‌دفاعیِ نماد مقاومت اردبیل / «خانه مشروطه اردبیل» پارکینگ می‌شود؟!
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- سه شنبه, 23 آذر 1400 11:42
- آخرین به روز رسانی در سه شنبه, 23 آذر 1400 11:42
- نمایش از سه شنبه, 23 آذر 1400 11:42
به گزارش ایسنا / خبرنگار سمیه ایمانیان
بنا را «خانه مشروطه اردبیل» می‌نامند؛ خانه‌ای که در زمان قحطی اردبیل پشتیبان مردم بود و مردم در زمان محاصره توسط روس‌ها اطرافش خندق حفر کردند تا مقابل‌شان وسیله دفاعی ایجاد کنند، اما شایعه‌ها می‌گویند این خانه که به واسطه متروکه بودنش در طول چند ده سال گذشته به حال خود رها شده، قرار است پارکینگ شود.
در محدوده آلاقاپی اردبیل در خیابان اسماعیل بیگ، خانه قاجاری «اسماعیل بیگ» که پیش‌ترها به «خانه مشروطه اردبیل» مشهور بود، قرار دارد؛ خانه‌ای که نام تنها خانه تاریخی اردبیل با پلن «اچ و سقف شیروانی» را با خود یدک می‌کشد، بنایی که نه تنها نقشه معماری آن، بلکه تزیینات به‌کاررفته در عناصر خانه مانند ارسی‌ها و اشکوب‌ها، پیشانی و رواق ساختمان‌های سردسیری‌اش خود نمونه یک بنای تاریخی کامل را نشان می‌دهد، هرچند به دنبال تعریض خیابان در سال ۱۳۸۲، سردر این بنای تاریخی تخریب شد و در طول سال‌های بعد نیز به واسطه بی‌توجهی مالک به بنا، ساختمان‌های چپ و راست بنا کاملا فروریخت و حالا فقط قسمت وسط باقی مانده است.
فعالان میراث فرهنگی استان اردبیل اما با اشاره به رایزنی‌های انجام‌شده از سوی میراث فرهنگی استان برای ثبت ملی و مرمت این بنای تاریخی ارزشمند، از بی‌توجهی‌های مالک در مقابل این رایزنی‌ها خبر می‌دهند، حتی سرمایه‌گذارانی که از اتاق بازرگانی اردبیل وارد کار شدند یا طرحی که انجمن نجوم اردبیل برای این خانه معرفی کرد ولی به واسطه بی‌توجهی مالک هیچ‌کدام به ثمر ننشستند.
حالا در کنار همه قدم‌هایی که فعالان میراثی برای حفاظت از این خانه برداشته‌اند، خبرِ تخریبِ خانه «اسماعیل بیگ» - که به نام مالک آن «قاسمی‌نژاد» هم شناخته می‌شود - و ساختِ پارکینگ به جای آن، این روزها ناراحتی فعالان میراثی را بیشتر کرده است، آن هم در شرایطی که مالک بنا مانعِ ثبت ملی آن است.
براساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده از این خانه، «این خانه قاجاری خانه کاردار فرهنگی سفیر روس در اردبیل به نام «مرحوم اسماعیل بیگ شیروانی» - تاجر اردبیلی - متوفی به سال ۱۳۳۳ قمری بوده که در جریان قحطی ۱۳۲۷ قمری نقشی اساسی در تامین معیشت اردبیل داشت.
بعد از آن، بر اساس برخی منابع مکتوب، این خانه مدتی به عنوان بانک استفاده می‌شده، بعد از مدتی دفتر سرکنسول‌گری روسیه می‌شود. در دوره قحطی، روس‌ها اردبیل را محاصره می‌کنند و خسارت زیادی به این منطقه وارد می‌شود. به مرور با محاصره این خانه که مأمن مردم بوده، آن‌ها دور خانه خندق حفر می‌کنند و در نهایت «سردار باباخان اردبیلی» - سیاستمدار ایرانی در دوره جنبش مشروطه – خانه را آزاد می‌کند، به همین دلیل این خانه به عنوان نماد مقاومت و مشروطیت در اردبیل شناخته می‌شود.
نادر فلاحی – مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در گفت‌وگو با ایسنا از بی‌توجهی‌های مالک به این خانه می‌گوید.
او اظهار می‌کند: در طول یکی دو سال گذشته، تقریبا همه خانه‌های تاریخی تحت مالکیت میراث فرهنگی را مرمت کرده‌ایم، اما متاسفانه مالک این خانه اجازه ورود میراث فرهنگی را به این بنای تاریخی نمی‌دهد.
او با بیان این متاسفانه حدود ۱۴ – ۱۵ سال قبل بخشی از این بنای تاریخی در طرح تعریض خیابان توسط شهرداری از بین رفته است، می‌گوید: اگر مالک همکاری کند، می‌توانیم مرمت کنیم، اما متأسفانه از نظر مالکیت دست‌مان بسته است.
