یادمان
خوزستان، ضعيف‌ترين استان در تعيين حرايم آثار تاريخي
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 10 مرداد 1390 17:44
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 10 مرداد 1390 17:44
- نمایش از دوشنبه, 10 مرداد 1390 17:44
- بازدید: 2367
مجتبي گهستوني، سخنگوي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان تاريانا گفت:« در استان خوزستان نزديک به 800 اثر ثبت شده وجود دارد كه از اين ميان تنها 10 اثر به نامهاب پل ساساني دزفول، مسجد جامع شوشتر، پل شادروان و خانه مستوفي شوشتر، مجموعه تاريخي بند خاك شوشتر، مجموعه تاريخي آبشارهاي شوشتر شوشتر، زيگورات چغازنبيل شوش، اشكفت سلمان ايذه ، امام‌زاده عبداله شوشتر، مسجد جامع دزفول، نيايشگاه صائبين شوشتر، تعيين حريم شده اند.»
اين درحالي است كه در فهرست حرايم مصوب سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان خوزستان آثاري چون خانه تاريخي (اداره ميراث فرهنگي) دزفول، پل بند لشگر شوشتر، منزل نيل‌ساز دزفول، پل معروف به بند قيصر شوشتر، قلعه سلاسل شوشتر، مجموعه نهر داريون شوشتر، بند ميزان شوشتر، برج كلاه فرنگي شوشتر، بند پل گرگر شوشتر، بند ماهي بازان (پل خدا آفرين) شوشتر، بند شرابدار و پل شاه علي شوشتر نيز جاي دارند.
ازسوي ديگر شوشتر با 230 اثر ثبتي كه بيشترين آثار ثبتي استان را در ميان ديگر شهرستانها به خود اختصاص داده است كمتر از 15 حريم مصوب و دزفول نيز با 130 اثر ثبتي كمتر از عدد انگشتان يك دست حريم مصوب دارد.
گهستوني با انتقاد از پيامدهاي به شدت منفي عدم تعيين حريم براي آثار تاريخي، گفت: «خوزستان بهشت باستان شناسان و گهواره تمدن بشري است و وجود آثار با ارزشي مانند چغازنبيل و سازه هاي آبي شوشتر و شهرهاي معتبري مثل جندي شاپور و ايوان كرخه و هرمز اردشير ثابت مي كند كه اين استان منطقه تمدني وسيعي بوده است. با اين حال متاسفانه از بين حدود هشتصد اثر ثبتي استان كه خود نيز بسيار ناچيز است تنها كمي بيشتر از انگشتان دست اثر تعيين حريم شده وجود دارد.»
وي افزود:« باوجود فعاليت انجمن هاي ميراث فرهنگي در خوزستان آثار زيادي تخريب شده و از بين رفته اند. عموم از اين تخريب ها هم به دليل نبود موانع قانوني است كه در مرحله اول شامل ثبت و سپس حريم مي شود. درحال حاضر حتي در آثاري هم كه تعين عرصه و حريم شده‌اند شاهد حفاري هاي غير مجاز و بيل هاي مكانيكي سازمان هاي دولتي براي عمليات هاي عمراني هستيم.»
به گفته وي آثار ثبتي مهم و باارزش استان از اوايل دهه 60 شاهد تعرضات گوناگوني بوده‌اند. به عنوان مثال در جندي شاپور دهها تپه باستاني وجود داشته كه هم اكنون تنها 8 تپه باقي مانده و مابقي توسط كشاورزان تسطيح شده است. اين زمينها نيز از طرف جهاد كشاورزي به كشاوزان واگذار شده است. كول فرح هم بسيار جاي بحث دارد چراكه تعيين حريم نشده با اين وجود طرح احداث سرويس هاي بهداشتي جديد براي آماده شده است.
سخنگوي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان آثار تعيين حريم شده را نيز در زمره آثار در معرض خطر برشمرد و گفت: « درحاليكه پل ساساني دزفول كه تنها پل باقيمانده تاريخي است كه تردد برروي آن انجام مي شود، شهرداري دزفول قصد دارد يكي از دهانه هاي پل را به بهانه احداث جاده ساحلي رودخانه دز از بين ببرد. ازسوي ديگر ساخت و سازهاي بي رويه در عرصه و حريم بند خاك شوشتر نيز به وضوح قابل رويت است.»
گفته مي‌شود سازمان ميراث فرهنگي استان خوزستان طي چهار- پنج گذشته از نيروهاي كارشناسي خالي و در مجموع ميراث فرهنگي خوزستان قرباني برنامه هاي گردشگري مديريت استان شد. چنانكه تمام اعتبارات اختصاص يافته به استان در گردشگري هزينه و در جلسات كارگروه هاي سازمان نيز عموما مسائل گردشگري مطرح مي شود.
گهستوني در ادامه گفت:« جاي تاسف دارد كه برخي از شهرهاي استان حتي فاقد اداره ميراث فرهنگي هستند. به عنوان مثال در رامشير كه تعداد زيادي محوطه اشكاني و ساساني دارد اداره ميراث فرهنگي وجود ندارد و در خرمشهر و گتوند هم چنين فضايي غالب است و شهرهايي با بيش از 4 هزار سال سابقه تاريخي فاقد اداره ميراث فرهنگي هستند. »
وي در پايان با تاكيد بر اينكه عموم ساخت و سازهاي بي رويه در جوار آثار تاريخي استان در پي عدم تعيين حريم پيش آمده، خاطرنشان كرد: « روزانه دهها خبر از تخريب آثار تاريخي و محوطه‌هاي خوزستان به گوش مي‌رسد كه تنها به دليل نبود اهرم نظارتي كارآمد از سوي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري است.»
