ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ حسین عبیری گلپایگانی، كوهنورد و فعال محیط‌زیست كوهستان ـ قله دماوند به عنوان بزرگترین نماد ملی ایران، همواره در شعرها وسخنرانی‌ها سمبل پایداری و مقاومت مردم ایران بوده است. این قله بلندترین قله تنهای جهان است که به هیچ رشته کوهی متصل نیست. ولی این قله تنهای جهان به علل مختلف خودش هم در میان انبوهی از مشکلات تنهاست.

قله اسطوره‌ای ایرانیان که در تاریخ پر فراز و نشیب این سرزمین روزگاری محل پرورش زال بوده و روزگاری کاوه دادگر، ضحاک سمتگر را در سیاه چال های این کوه در بند کشیده امروزه خود اسیر معضلات و مشکلات بسیار شده است. با توجه به مشکلات زیست محیطی و میراث‌فرهنگی، از سالها پیش تشکل‌های زیست محیطی فعال در امور کوهستان و تشکلهای فعال در امور میراث‌فرهنگی در پی آن هستند که بتوانند جهت رفع این مشکلات اقدامی شود . فعالیتهای دوستداران محیط زیست قله دماوند به دو بخش پیش از سال 83 و بعد از آن تقسیم می‌شوند.

فعالیتهای پیش از سال 1383
دوستداران قله دماوند به یاد دارند که جهت رفع مشکلات زیست محیطی قله دماوند همزمان با ظهور تشکلهای زیست محیطی در ایران، از سال 1376به بعد توسط بعضی از تشکلهای زیست محیطی و گروه‌های کوهنوردی قله دماوند به صورت نمادین پاکسازی شده است که از جمله بزرگ‌ترین برنامه پاکسازی در تابستان سال 1379 به همت انجمن حفظ محیط کوهستان برای نجات قله دماوند برگزار شد . این برنامه شامل دو بخش بود که اولین بخش برنامه پاکسازی قله از زباله بود که توسط کوهنوردان در سه روز انجام شد و برنامه دیگر که در اختتامیه پاکسازی برگزار شد همایشی به همین مناسبت بود در روستا رینه برگزار شد که در آن همایش تعداد زیادی از فعالان محیط زیست، کوهنوردان، اساتید محیط زیست دانشگاهها، پیشکسوتان محیط زیست وکوهنوردی ایران و حتی جناب آقای جمال محمد احمد ریاست وقت فائو در ایران دعوت شده بودند که به غیر از ایشان که در آن همایش سخنرانی کردند، اساتید و پیشکسوتان نیز جهت حل مشکلات کوههای ایران مخصوصا قله دماوند سخنرانی کردند اما این برنامه ها ادامه پیدا نکرد .

فعالیتهای بعد از سال 1383
در سال 1383 و همزمان با اعلام روز ملی دماوند از سوی هیات كوهنوردی استان تهران، برنامه روز ملی دماوند با همکاری اداره کل محیط زیست استان تهران و شهرداری تهران و هئیت کوهنوردی استان تهران برگزار شد و بیش از هزار نفر کوهنورد حرفه‌ای جهت پاکسازی قله دماوند به قله صعود کردند. این برنامه در اولین چهارشنبه مرداد سال 1383 با افتتاحیه مراسم در سالن تربیت بدنی شهرستان بومهن آغاز شد و همان روز کوهنوردان با صعود به بارگاه سوم و روز پنجشنبه قله را فتح كرده و کار پاکسازی از ارتفاعات بالا شروع کردند و روز جمعه با بازگشت کوهنوردان از قله زباله‌های زیادی به گوسفند سرا انتقال داده شد.

در سال 83 و پس از برگزاری مراسم روز ملی دماوند دریافتیم که مشکل قله دماوند فقط زباله نیست بلکه نابودی دشت شقایق، برداشت پوکه های صنعتی بدون ارزیابی زیست محیطی، چرای بیرویه دام در مراتع دماوند، جاده کشی های اضافی، ساخت بیرویه های ویلاها در مناطق اطراف دامنه‌های کوه دماوند و آب سد لار که از قله و دامنه های کوه دماوند سر چشمه می گیرند خطرات و مشکلات اساسی قله دماوند هستند که تهدیدی جدی قله است. از اینرو در سالهای بعد نیز جهت برگزاری روز ملی دماوند و رفع مشکلات قله دماوند تلاش زیاد انجام شد . تا اینكه در سال 1384 به پشنهاد انجمن کوهنوردان ایران روز 13 تیرماه که مصادف با آغاز جشن تیرگان و روز صعود افسانه ای آرش کمانگیر به قله دماوند است به عنوان روز ملی دماوند نام گزاری شد.

در سال 1385 با تشکیل ستاد روز ملی دماوند در یکی از ساختمان اداره محیط زیست و برگزاری جلسات ستاد با حضور نظریان استاد کوهنوردی، مشایخ، رضاخانی، بلوک، خادم، عباس محمدی، یزدانی، شمشکی، حسین خانی و بقیه کوهنوردان برگزار شد. در سال 85 با حضور جناب آقای دکتر لنکرانی وزیر بهداشت و برادران خادم مقامات محلی استان مازندران و گروههای کوهنوردی و دوستداران محیط زیست از هشت استان مخصوصا" استان تهران و مازندران و گلستان برنامه روز ملی دماوند که عبارت بود از یک صعود جهت پاکسازی قله و یک همایش در شهرستان رینه مازنداران برگزار شد. با توجه به بسیج عمومی دوستداران محیط زیست قله دماوند چند روز اخبار برگزاری روز ملی دماوند در صدر اخبار بود در آن سال با مکاتبه به شورای فرهنگ عمومی کشورو سازمان میراث فرهنگی جهت ثبت روز ملی دماوند و همچنین ثبت خود قله و دامنه های آن به عنوان یک آثار طبیعی تاریخی اقداماتی انجام شد که سالهای بعد به نتیجه رسید .

در سال 1386 با توجه به در خواست اداره ورزشهای همگانی استان مازندران جهت برگزاری یک همایش ده هزار نفری در روز ملی دماوند در بخش رینه دو ستاد جهت روز ملی دماوند یکی در تهران و دیگری در مازندران برگزار شد با توجه به مشکلات این همایش برنامه در 13 تیر ماه برنامه همایش روز ملی دماوند توسط انجمن کوهنوردان و جناب آقای یزدانی روز 13 تیرماه در تالار ارشاد رینه با حضور اساتید ایرانشاسی برگزار شد و همچنین همایش 10 هزار نفری در شهریورماه همزمان با نیمه شعبان در دامنه‌های دشت دماوند برگزار شد .

در سال 1387 کوشش و تلاش دوستداران محیط زیست و کوهنوردان فعال در محیط زیست قله دماوند تا حدودی به نتیجه رسید در این سال جلسات ستاد روز ملی دماوند در فرهنگسرای بهمن برگزار شد و کلیه برنامه روز ملی دماوند از طریق این ستاد پی گیری شد در این سال با برگزاری یک نمایشگاه عکس در فرهنگسرای بهمن و همچنین برگزاری همایش روز ملی دماوند در شهرستان رینه انجام شد و همچنین جشن ثبت قله دماوند به عنوان اولین آثار طبیعی ؛ تاریخی ایران مورخه 27 تیر ماه قله دماوند و دامنه های آن به عنوان اولین میراث طبیعی ؛ فرهنگی و تاریخی ثبت ملی شد.