ایران‌بوم

ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی، خبر بسیار خوشی بود، اما ذره‌ای از نگرانی‌های دوستداران محیط‌زیست نکاست. سال گذشته و پیش از ثبت جهانی این جنگل‌ها کنفرانسی در آلمان با موضوع محیط‌زیست برگزار شده بود. یکی از دانشمندان ناسا که در آن کنفرانس بود، عقیده داشت رفتن به فضا بیش از آنکه برای شناخت کهکشان‌ها و سیارات مفید باشد، برای شناخت کره زمین و تغییرات آن سودمند است. به‌گفته وی کاهش سالانه میزان جنگل‌های ایران از طریق تصاویر ماهواره‌ای و فضایی به‌خوبی مشهود است. بر این اساس هر سال یک تا 1.5درصد از جنگل‌ها را از دست می‌دهیم؛ یعنی با این روند برداشت 75 تا 100سال دیگر تا نابودی کامل جنگل‌ها فاصله داریم. به هر روی جنگل‌های هیرکانی در چنین وضعیتی ثبت جهانی شدند. این ثبت می‌تواند نگاه‌ها را به این جنگل‌ها جلب کند، اما برای جلوگیری از قطع درختان و نابودی جنگل‌ها قطعا کافی نخواهد بود. اگر در هریک از روستاهای مجاور جنگل‌های شمال اقامت داشته باشید، قطعا پس از تاریک شدن هوا صدای رفت‌وآمد قاطرهای چوبکش را که از جنگل راهی چوب‌بری‌ها هستند، خواهید شنید. ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی در افزایش ورود جهانگردان به منطقه نقش دارد و اهمیت تاریخی و زیست‌محیطی این جنگل‌ها را با عمر بیش از 3 تا 3.5میلیون سال به همه گوشزد می‌کند. با این حال نباید تصور شود پس از این، خطری این جنگل‌ها را تهدید نمی‌کند. میزان برداشت از جنگل‌های شمال ایران حداقل دوبرابر حد مجاز است؛ یعنی 6.8میلیون مترمکعب. درختان جایگزینی هم که برای احیای جنگل‌ها کاشته می‌شود، نه تنوع جنگل‌ها را جبران می‌کند و نه با اقلیم ما سازگار است. اکالیپتوس‌هایی که در این مناطق کاشته شده‌اند، سبزند، اما با ایجاد مشکلات دیگری ازجمله ورود آفت‌ها درختان دیگر را زرد می‌کنند. درمجموع باید گفت که ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی را باید هشداری درباره ارزش این جنگل‌ها و حفاظت بیشتر از آنها تلقی کرد. جنگل‌هایی که شاید 20میلیون سال پیش در آنها سرخس یا گونه‌های گیاهی محدودی وجود داشته، اما تنوع فعلی آنها دست‌کم قدمتی برابر 3 تا 3.5میلیون سال دارد.