زیست بوم
نگرانیها از شور شدن کارون ادامه دارد
- زيست بوم
- نمایش از شنبه, 16 بهمن 1389 21:21
- بازدید: 2414
اهواز - خبرگزاری مهر: با تذکر نماینده شوشتر به وزیر نیرو در خصوص شور شدن رودخانه کارون با آبگیری سد گتوند علیا به علت وجود معدن عظیم نمک در محل دریاچه این سد، اعتراضات به بی توجهی وزات نیرو به این معضل که زندگی مردم در خوزستان را تهدید می کند وارد فاز جدیدی شد.
به گزارش خبرنگار مهر در اهواز، با وجود اینکه شرکت مجری ساخت سد گتوند علیا پیش از این اعلام کرده بود که آبگیری سد در شهریورماه سال 1390 انجام می شود ولی فشار فراوان برخی مسئولین و همچنین فعالان محیط زیست خوزستان برای جلوگیری از تکرار حادثه ای جبران ناپذیر و شوری رودخانه کارون، باعث شده این روزها خبرهایی مبنی بر تاخیر در آبگیری این سد به عنوان مرتفع ترین سد خاکی کشور مطرح شود.
جدی ترین موضع گیری در این خصوص را استاندار خوزستان از خود نشان داده و اعلام کرده تا رفع کامل نگرانیها از شور شدن رودخانه کاورن به واسطه آبگیری سد گتوند علیاT اجازه آبگیری این سد را به مسئولان ساخت این سد نمی دهیم.این سد به عنوان بلندترین سد خاکی کشور با بزرگترین مخزن آبی بر روی رودخانه کارون در حال ساخت است که ساختگاه طرح سد و نیروگاه آبی گتوند علیا در فاصله 380 کیلومتری از مصب رودخانه و در 25کیلومتری شمال شهرستان شوشتر و در نزدیکی شهر گتوند واقع شده است.
در فاصله پنج کیلومتری سد گتوند علیا توده های نمکی وجود دارد که به هنگام آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن به کلی به زیر آب دریاچه فرو می رود که نگرانیهایی از بابت شوری آب رودخانه کارون در پائین دست به وجود می‌آورد. در حال حاضر عبور رودخانه کارون از وسط معدن، آن را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده به طوری که بخش زیادی از شوری آب رودخانه کارون ناشی از آن است.
در مطالعات سد گتوند علیا که توسط پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس انجام شده، رهنمونهای سازند گچساران (نمک طعام، ژیپس و انیدریت) در مخزن سد گتوند علیا و در فاصله شش کیلومتری از محور سد دیده شده بود. بر اساس این مطالعات حضور این لایه‌ها در دریاچه سد و تماس آنها با آب دریاچه سد بعد از آبگیری مشکلاتی ایجاد خواهد کرد. اما در این مطالعات اطلاعات قطعی در مورد میزان ذخایر این معادن نمک پیش بینی نشده است.
بالا رفتن شوری کارون تا بالاترین حد ممکن
کارشناسان محیط زیست و نظام مهندسی اعتقاد دارند نزدیکی معدن نمک به محل سد گتوند علیا، در پروژه مطالعاتی این سد در نظر گرفته نشده است. آنها اعتقاد دارند که وجود این معدن که در فاصله پنج کیلومتری سد واقع شده باعث می شود که به هنگام آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن عظیم نمک که ذخیره نمک آن صدها میلیون تن برآورد شده به کلی به زیر آب دریاچه فرو رفته و این امر شوری آب رودخانه کارون را به بالاترین حد ممکن می رساند.
این معدن در واقع یک گنبد نمکی است که بر روی تپه ای در نزدیکی سد فوران می کند و از قسمت غربی رودخانه کارون تا نزدیکی منطقه سردشت دزفول وسعت دارد. عبور رودخانه کارون از وسط معدن، آن را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده به طوریکه بخش زیادی از شوری آب رودخانه کارون هم مربوط به این قسمت است.
تذکر به وزیر نیرو
در آخرین موضع گیری مسئولان نسبت به بی تفاوتی مسئولان با شور شدن رودخانه کارون، نماینده مردم شوشتر در تذکر شفاهی به وزیر نیرو خواستار منع سرازیر شدن نمک موجود معدن گتوند در آب رود کارون شد.
سید محمد سادات ابراهیمی با بیان اینکه اعتبارات خوبی برای ساماندهی وضعیت این معدن اختصاص داده شده است، اظهار داشت: با این وجود چندی پیش برای مهار نمک این معدن اقدام به ریختن سنگهای نمک در رودخانه کارون کرده اند.
وی تصریح کرد: با شور شدن آب رودخانه کارون سلامت مردم شهرهای شوشتر، آبادان، اهواز، مسجد سلیمان، گتوند و بسیاری دیگر از شهرهای استانی خوزستان که آب شرب آنها از رودخانه کراون تامین می شود به خطر می افتد.
سادات ابراهیمی خواستار اعزام هیئتی برای بررسی شوری آب کارون و تاثیر آن بر سلامت مردم استان خوزستان شد.
آبگیری نشدن سد تا رفع کامل نگرانی
در همین زمینه استاندار خوزستان اعلام کرد: تا رفع کامل نگرانی از شور نشدن رودخانه کارون به علت آبگیری سد گتوند علیا این سد به هیچ وجه آبگیری نخواهد شد و مردم از این بابت اطمینان داشته باشند.
سابقه وزارت نیرو در بی توجهی به خواسته مردم خوزستان
البته استاندار خوزستان در حالی مدعی آبگیری نشدن سد گتوند شده که مسئولین وزارت نیرو در مدت اخیر نشان داده اند چندان اهمیتی به نگرانیهای مردم و مدیران استان در خصوص موضوعهای مختلف از جمله انتقال آب از سرشاخه های کارون نمی دهند و با قاطعیت به کارهای خود عمل می کنند.
با این وجود این نگرانی در بین مردم خوزستان ایجاد شده که وزارت نیرو بازهم رویه خویش در خصوص انتقال آب کارون را در خصوص آبگیری سد گتوند علیا انجام دهد و باعث وارد کردن ضربات جبران ناپذیر به زندگی مردم این استان شود.
استاندار خوزستان اما با اشاره به نگرانیهای موجود در مورد تاثیر توده های نمکی واقع در دریاچه سد گتوند علیا بر کیفیت آب رودخانه کارون، تاکید کرد: آبگیری سد گتوند تا زمان حصول اطمینان از بی اثر شدن این گنبدهای نمکی در شوری آب رودخانه در پائین دست، به تاخیر می افتد و تا هنگام رفع این نگرانی اجازه آبگیری سد داده نمی‌شود.
سید جعفر حجازی با اشاره به اینکه استانداری خوزستان مجری این پروژه نیست، افزود: بر اساس گزارش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به عنوان مجری سد گتوند علیا، ذخایر نمک موجود که پس از آبگیری زیر دریاچه سد قرار می گیرد، به اندازه ای نیست که 3.5 میلیارد مترمکعب آب پشت سد را تحت تاثیر قرار دهد اما به دلیل تاثیر نسبی این رخنمون نمکی این شرکت طرحی به منظور پیشگیری از افت کیفیت آب به اجرا گذاشته است.
وی ادامه داد: در این طرح که از دو سال پیش آغاز شده، برای ممانعت از تجزیه نمک در آب، پوششی روی رخنمونهای نمکی ایجاد می‌شود.
حجازی اظهار داشت: به گفته مجریان سد، پوشش بتنی که در حال احداث است مانع تماس مستقیم آب با توده های نمکی شده و از تاثیر توده های نمکی بر آب دریاچه سد جلوگیری می کند.
تائید وجود گنبد نمکی در چهال سال قبل
وی با اشاره به اینکه چهار سال پیش وجود این گنبدهای نمکی در این محل بررسی و تائید شده بود، گفت: بر اساس گزارشات مجری سد گتوند، گمانه زنی‌هایی انجام شده حجم این ذخایر را نگران کننده نشان نمی‌دهد اما تا زمانی که از بی اثر شدن توده های نمکی اطمینان حاصل نکنیم به سد گتوند اجازه آبگیری نمی‌دهیم.
عملیات سد طبق زمانبدی در حال اجرا است
در عین حال مجری طرح سد و نیروگاه گتوند علیا گفت: این پروژه در همه جهات با سرعت و کیفیت مناسب در حال اجراست.
کریم شیبانی برخی اخبار منتشره مبنی بر توقف یا تعجیل در اجرای سد گتوند علیا را رد کرد و اظهار داشت: هیچ فشار غیرمنطقی و نامعقولی برای اتمام زودتر پروژه وجود ندارد و پروژه سد گتوند با یک برنامه کاملا مشخص در ابعاد فنی و اجرایی در حال فعالیت است.
وی با اشاره به اینکه گتوند با سرمایه‌گذاری بیش از یک هزار و 500 میلیارد تومان، بزرگترین پروژه کشور محسوب می‌شود، گفت: مسئولان استان و وزارت نیرو در جریان روند اجرای پروژه هستند و فشاری برای آبگیری سد نیست.
شیبانی درباره رخنمونهای نمکی که به عنوان یکی از عوامل ایجاد تاخیر در آبگیری سد گتوند از آن نام برده می شد، توضیح داد: در دریاچه سد گتوند شش سازند از نوع گچساران وجود دارد که یکی از آنها رخنمون نمکی دارد و هم اکنون اقداماتی برای پیشگیری از افت احتمالی کیفیت آب در پائین دست و پس از آبگیری در حال اجراست.
پوشاندن قسمتهایی که نمک رخنمون دارد
وی با اشاره به مطالعات بسیار زیادی که در این زمینه با استفاده از متخصصان داخلی و خارجی انجام شده و سابقه تحقیقات در ارتباط با این سازند که به اوال سال 80 بر می‌گردد، افزود: هم اکنون کار اجرایی و خاکریزی برای پوشاندن قسمتهایی که نمک رخنمون دارد با استفاده از مصالح مورد نیاز در حال انجام است علاوه بر این، حفره‌‌هایی که به دلیل انحلال نمک ایجاد شده در حال پر شدن است.
شیبانی با اشاره به روند خوب پروژه به ویژه به در طول یکی دو سال اخیر، تصریح کرد: به جرات می‌توان گفت، سرعت اجرای پروژه سد و نیروگاه گتوند علیا و حجم کار انجام شده در دو سال اخیر از کل عملیات انجام شده در 15 سال قبل بیشتر است.
این مقام مسئول در امور اجرایی سد گتوند علیا درباره زمان آبگیری سد که پیش از این وزیر نیرو شهریور 89 این زمان را اعلام کرده بود، اظهار داشت: مراحل ابتدایی آبگیری سد آغاز شده و آبگیری سد به صورت مرحله به مرحله خواهد بود تا در هر مرحله ضمن لحاظ کردن مسائل فنی، از کیفیت کار اطمینان حاصل شود.
با این وجود هر چند با بهره برداری از این سد، یکی از بزرگترین پروژه های کشور به ثمر می نشیند ولی نباید از مضرات زیست محیطی این طرح بزرگ نیز غافل بود چراکه درصورتیکه این نظریه یعنی شوری آب رودخانه کارون جدی باشد زندگی بسیاری از مردم خوزستان با خطری جدی مواجه می شود که این انتظار می رود مسئولان طرح با دلسوزی بیشتری به این معضل نگاه کنند.
