زیست بوم
باغ‌های ایرانی از عوارض بیابان‌زایی تاثیر می‌گیرند
- زيست بوم
- نمایش از چهارشنبه, 07 تیر 1391 09:03
- بازدید: 4968
پردیس‌های جهانی؛ قربانی بیابان‌زایی در ایران4 باغ از باغ‌های ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی در مناطق کویری واقعند، جایی که بیش از دیگر مناطق از عوارض بیابانی شدن تاثیر می‌گیرند. پوشش گیاهی باغ‌های فین کاشان، شازده کرمان، اکبریه بیرجند و گلشن طبس بیش از دیگر باغ‌ها قربانی بیابان‌زایی در ایران هستند.
cheap shoes nike dunk sb silver box collection - Low shoes - GiftofvisionShops - nike jordans retro 1 camo shoes black friday deals , Sneakers - Women's shoes | Latest Nike Air Force 1 Shadow Trainer Releases & Instant Drops , IetpShops , nike air zoom strong black rose gold
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه محیط زیست ـ در جایی که باغ‌های کویری ایران در سالیان دور بابت وجود شبکه گسترده و پیشرفته کاریزها در میانه خشک‌ترین مناطق ایران شکل گرفته‌اند، در سال‌های اخیر و بابت سدسازی‌های غیرکارشناسی و افزایش چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در مناطق کویری، رو به نابودی هستند. این در حالی‌است که چهار باغ از 9 باغ ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی، در معرض خشکی قرار دارند. گفته می‌شود که این خشکی بابت پایین رفتن سفره‌های آب زیرزمینی و شور شدن این سفره‌هاست که یکی از نخستین عوارض بیابانی شدن سرزمین محسوب می‌شود.
اغلب پردیس‌های ایرانی موجودیت خود را مدیون شبکه گسترده قناتها در مناطق خشک ایران هستند. اغلب این باغ‌ها در دشتها و مناطق مسطح و در پایاب حوزههای آبخیز قرار دارند. براین اساس هنگامی که در بالادست حوزه آبخیز به دلیل ساخت سد و حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق اضافه‌باری برای استفاده از آب تعریف می‌شود، حقابه مناطق پایین دست کور می‌شود. یکی از مهم‌ترین اجزای این مناطق پایین‌دستی، باغ‌های کویری هستند که در اثر این اتفاق رو به خشکی و نابودی می‌روند.
«محمد درویش»، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و کارشناس بیابان در گفت‌و‌گو باCHN در مورد تاثیرات بیابانی شدن بر باغ‌های ایرانی کویری می‌گوید: «هنگامی که سطح سفره‌های آب زیرزمینی به دلیل استفاده بی‌رویه در سدها و نیز چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق افت می‌کند، یکی از نخستین مناطقی که آسیب می‌بیند و رو به خشکی می‌رود، باغ‌های کویری‌اند.»
درویش در مورد روند منطقی شکل‌گیری این جریان می‌گوید: «افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی کاهش رطوبت سطحی خاک را در پی دارد. وقتی این اتفاق می‌افتد، ظرفیت گرمایی ویژه منطقه کاهش یافته و اختلاف دمای شب و روز افزایش می‌یابد. این مورد آستانه تحمل پوشش گیاهی را که در طول میلیون‌ها سال به ظرفیت گرمایی بالاتر و اختلاف دمای کمتر شب و روز عادت داشته، را پایین می‌آورد و در نهایت به بالاتر رفتن میزان تبخیر و بالاتر رفتن سرعت خشکی می‌انجامد.»
به گفته او، این جریان یکی از مصداق‌های بارز بیابان‌زایی است با این توضیح که: «وقتی میزان آبدهی قنوات، 30 درصد کاهش می‌یابد یا بابت وجود یک سد، آبدهی یک رودخانه 50 درصد کم می‌شود، تاثیر بر منطقه چندین برابر این ارقام است و همین است که تاثیری بسیار شدید بر باغ‌هایی می‌گذارد که در این مناطق قرار دارند.»
بر این اساس، این مورد یکی از دلایل مهم برای مثال در خشک شدن درختان باغ فین کاشان است. باغ فین، یکی از باغ‌های ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی است. خشک شدن درختان باغ فین از آن جا آغاز شد که آبدهی چشمه فین به دلیل اتفاقاتی که در بالادست فین رخ داد، کاهش یافت.
اما زمانی که سفره‌های آب زیرزمینی از حد معینی پایین‌تر می‌روند، لایه‌های شور و شیرین با هم مخلوط می‌شوند. درویش معتقد است که این روند موجب سرعت کاهش پوشش گیاهی است بدان علت که کیفیت آب یکی از شاخصه‌‍های مهم در زادآوری خاک است: «هنگامی که خاک شور می‌شود، مواد مغذی به گیاه نمی‌رسد. تاثیر شور شدن خاک و خشکی باغ‌ها را می‌توان در باغ‌های جهرم، رفسنجان و استهبان مشاهده کرد.»
به گفته درویش، مناطق زرند، راوند کرمان، بهاباد یزد، شهریار و هشتگرد مناطقی هستند که بابت شورشدن سفره های آب زیرزمینی به شدت آسیب دیده‌اند.
