زیست بوم
تنوع شگفت انگیز جوندگان در ایران - بخش دوم و پایانی
- زيست بوم
- نمایش از پنج شنبه, 13 مهر 1391 22:57
- بازدید: 4432
برگرفته از روزنامه اطلاعات
جغرافیای زیستی جوندگان ایران
فلات مرتفع ایران در عرض جغرافیایی متوسط قرار دارد که کوه‌ها آن را در برگرفتهاند و با امتداد و پیوستگی قابل توجهی در آن دامن گسترده اند.
جبهه بیرونی پیرامون فلات ایران برخلاف داخل که استپ‌های خشک هستند، غالباً مرطوب بوده و حتی در نواحی دریای خزر بسیار پرآب هستند. این سرزمین پهناور از تأثیرات دریا بسیار دور است و ارتفاع متوسطی از سطح دریا ( 1500-1000متر ) و دو فرو رفتگی را در برمی‌گیرد: دشت کویر در مرکز (ارتفاع 450 متر)، و دشت لوت درشرق ( ارتفاع 360 متر) که هر دو در زمرة گرم‌‌ترین بیابان‌های کره زمین به شمار می‌‌روند.
به جز مناطق کوهستانی ارمنستان و افغانستان، در سایر نقاط از هر طرف توسط زمین‌های پست و کم ارتفاع احاطه شده است: مانند بین النهرین در غرب (ارتفاع 50 + متر)، ترکمنستان (ارتفاع کمتر از 100متر) در شمال، سیستان (ارتفاع 450متر) در شرق و دشت ساحلی اقیانوس هند و خلیج فارس در جنوب. تنها همین ویژگی کفایت می‌‌کند تا از نظر جغرافیای زیستی به شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، شیراز، مشهد، رشت، بندر عباس، بوشهر و چابهار توجه شود که هر کدام در وضعیت توپوگرافیک و اقلیمی خاصی قرار گرفته‌اند. موانع مهمی راه‌های نفوذ به داخل ایران را سد می‌‌کنند و امکان نفوذ موش‌ها از خارج کشور به طور طبیعی به داخل کشور محدود است. در ناحیه شمال، رشته کوه‌های البرز از استپ مغان شروع میشود و بدون انقطاع تا مشهد امتداد می‌‌یابد. رشته کوه‌های ارمنستان و قره داغ زنجیره فوق را به سمت شمال غرب گسترش می‌‌دهد. در غرب، رشته کوه‌های موازی و بسیار مرتفع کردستان و زاگرس، این فلات را از زمین‌های پست عراق جدا می‌‌سازد. در جنوب نیز رشته کوه‌های بلند و پیوستة بختیاری و لارستان و مکران به چشم می‌‌خورد. و سرانجام در شرِق، موانع «بامپوشت» و «پلنگ کوه» قرار گرفته اند. البته سیستان (زابلستان) از این مجموعه رشته کوه‌های تقریباً لاینقطع خارج است.
به همین ترتیب در داخل کشور نیز موانعی وجود دارد: فلات توسط رشته کوه‌های بلندی به بخش‌های کم و بیش دور و نزدیک تقسیم میشود و دو فرو رفتگی بیابانی کویر مرکزی و کویر لوت از مهمترین موانع داخلی آن است. مبارزه با موش‌ها در مناطق گرم و مرطوب بندر عباس و بوشهر با موش‌های تهران و تبریز یا نهبندان کاملاً متفاوت است. از بین گونه‌هایی که در فلات ایران یافت می‌شوند تعدادی در محیط شهری و حاشیه شهری یافت می‌شوند.
هدف از انجام مطالعات میدانی به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز در خصوص میزان وفور موش‌ها، فون موش‌ها و تعیین چالش‌ها و ارائه راهکارهای لازم برای اجرای یک طرح موفق مبارزه تلفیقی در شرایط مختلف محیطی است. این مطالعات می‌تواند منجر به انجام هماهنگی‌های درون بخشی و برون بخشی در بین دستگاه‌های اجرایی، اصلاح و شفاف‌سازی قوانین و مقررات موجود و تعیین استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلند مدت در امر مبارزه با موش شود.
مراحل اجرای مطالعات میدانی به شرح زیر است:
1ـ انتخاب ایستگاه‌های مورد مطالعه در کانون‌های آفت، درج مختصات جغرافیایی و درج داده‌های مربوط به فعالیت موش‌ها در محل.
2ـ شناسایی گونه آفات.
3ـ تهیه تجهیزات فیریکی و سموم مطابق با آفت.
4ـ جمع آوری. 5ـ تحلیل آماری. 6ـ جمع‌بندی نتایج
