زیست بوم
تخریب زیستگاه نماد حیات‌وحش در منطقه حفاظت شده کوه بافق - ساخت جاده در زیستگاه یوز از سر گرفته شد
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 03 دی 1391 09:28
- بازدید: 4374
برگرفته از همشهری آنلاین
اسدالله افلاکی
گزارش‌های دریافتی همشهری حاکی از آن است که عملیات ساخت جاده در منطقه حفاظت‌شده کوه بافق یزد به بهانه ترمیم راه روستایی از سر گرفته شده و قرار است جاده از قلب این منطقه حفاظت شده عبور کند.
این درحالی است که سال گذشته در پی هشدارهای کارشناسان و فعالان محیط‌زیست، عملیات راهسازی در این زیستگاه بی‌نظیر به حالت تعلیق در آمد. منطقه حفاظت شده کوه بافق یکی از با ارزش‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی محسوب می‌شود و از این‌رو، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ساخت‌وساز جاده در منطقه حفاظت شده کوه بافق در حالی از سر گرفته شده است که چندی پیش خبر انتشار جمعیت یوز از سوی مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست پرده از این واقعیت تلخ برداشت که به‌رغم آنکه تا پیش از این بارها آمار این‌گونه زیبای حیات وحش 70 و در مواردی 120قلاده اعلام شده است با خوش‌بینی بالغ بر 50قلاده است. نکته درخور تامل اینکه از یوزپلنگ آسیایی مدت‌هاست به‌عنوان نماد و سمبل حیات وحش ایران یاد می‌شود و به همین دلیل بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط‌زیست از این حیوان با نام یوز پلنگ ایرانی یاد می‌کنند. انتشار این آمار که براساس تازه‌ترین یافته‌های میدانی دست‌اندرکاران و مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی اعلام شده و سازمان حفاظت محیط‌زیست هم بر آن صحه گذاشته است بیش از هرچیز ضرورت رفع تنگناهای حفاظتی این حیوان را خاطرنشان می‌کند. با این وصف ساخت وساز در کوه حفاظت‌شده بافق که از زیستگاه‌های پراهمیت یوز محسوب می‌شود به خطر انقراض یوزها دامن می‌زند.
موضع سازمان حفاظت محیط‌زیست
این گزارش می‌افزاید دی‌ماه سال گذشته پس از انتشار خبر ساخت جاده گزوئیه در منطقه حفاظت‌شده کوه بافق، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد: احداث جاده گزوئیه در منطقه حفاظت شده بافق هیچ‌گونه توجیهی ندارد.
اصغر محمدی فاضل با اشاره به اینکه 30درصد عرصه کشور زیستگاه یوز ایرانی است اعلام کرد: برخی تحرکات درخصوص احداث این جاده با توجه به نداشتن توجیه زیست‌محیطی جنبه سیاسی دارد.در پی این موضعگیری معاون طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست و مدیرکل محیط‌زیست استان یزد نیز از توقف عملیات احداث جاده گزوئیه با حکم قضایی خبر داد و افزود: 30سال است که مردم کوه‌بنان از جاده گزوئیه برای دسترسی محلی به بافق استفاده می‌کنند به همین دلیل سازمان حفاظت محیط‌زیست مخالف احداث جاده گزوئیه در منطقه حفاظت شده بافق است.
از نگاه یک کارشناس
دکتر محمد حسین ایران نژاد پاریزی، از فعالان محیط‌زیست مقیم یزد پیش از این در گفت‌وگو با همشهری تصریح کرد: با وجود گزینه‌های مناسب‌تری که می‌تواند هم راه دسترسی را تأمین کند و هم مانع تخریب زیستگاه یوز شود اصرار بر احداث جاده‌ای که از قلب منطقه حفاظت شده می‌گذرد هیچ توجیهی ندارد؛ به‌ویژه آنکه گزینه‌های پیشنهادی از سوی محیط‌زیست مبتنی بر ده‌ها ساعت کار کارشناسی است و از پشتوانه فنی و علمی برخوردار است.
وی ضمن انتقاد از بی‌توجهی به معیارهای زیست‌محیطی در اجرای طرح‌های عمرانی افزود: اگر قرار باشد صرفا به‌خاطر کوتاه شدن طول یک مسیر، جاده‌ای از قلب یک منطقه حفاظت شده عبور کند این شیوه مخرب به روندی معمول تبدیل خواهد شد که حداقل 10منطقه حفاظت شده و پارک ملی را تهدید خواهد کرد. ایران نژاد با اشاره به اینکه کوتاه‌ترین مسیر لزوما مناسب‌ترین مسیر نیست، تصریح کرد: جاده جدید که به جاده گزوئیه شهرت دارد و برخی مقامات محلی اصرار به احداث آن دارند 22کیلومتر کوتاه‌تر از مسیر موجود است؛ با این توضیح که هشت‌کیلومتر از این مسیر در منطقه کوهستانی قرار دارد و ساخت آن نیاز به کوه بری دارد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه یزد گفت: برای احداث جاده در این منطقه، سه گزینه پیشنهادی وجود دارد؛ گزینه اول، تعریض و سه بانده کردن جاده موجود است. گزینه دوم، جاده قدیمی بافق به منطقه سبزدشت است که بخشی از مرز شمالی منطقه حفاظت شده کوه بافق را دربرمی‌گیرد؛ این جاده خاکی نسبت به جاده فعلی 14کیلومتر کوتاه‌تر است. گزینه سوم، ساخت جاده از سبزدشت به شادکام یا قطرم است که این مسیر هم از داخل منطقه حفاظت‌شده عبور می‌کند، اما از بخش‌هایی عبور می‌کند که ارزش کمتری دارد.
ایران نژاد در پایان خاطرنشان کرد: وقتی در عرض 10سال، هشت یوزپلنگ در استان یزد و 10پلنگ در گلستان - دو گونه در معرض خطر انقراض - براثر برخورد با وسایل نقلیه عبوری تلف می‌شوند، این آمار تأسف‌برانگیز نشان می‌دهد که عبور جاده از زیستگاه‌های حساس، تلفات جبران‌ناپذیر حیات‌وحش را به‌دنبال دارد. نکته دیگری که وجود دارد اینکه 16چشمه از 24چشمه آب مورد استفاده حیات‌وحش منطقه حفاظت شده بافق تحت‌تأثیر اجرای ساخت جاده گزوئیه قرار می‌گیرد و دسترسی گونه‌های حیات وحش منطقه را به این چشمه‌ها مختل می‌کند.
