سه شنبه, 17ام ارديبهشت

شما اینجا هستید: رویه نخست زبان و ادب فارسی خط فارسی

خط فارسی

خط و خوش‌نویسی - شادروان دکتر رکن‌الدّین همایون فرخ

تنوع خط در ایران چه در دوران باستان و چه پس از اسلام، گویای این حقیقت است که خط در ایران پا به عرصه‌ی وجود گذاشته است. زیرا در میان هیچ‌یک از ملل جهان به میزان و مقدار و تعداد انواع خطوطی که ایرانیان ابداع و اختراع کرده‌اند، وجود ندارد و یک صدم خوش‌نویسانی که در ایران ظهور کرده و نام و نشان و اثرشان برجاست، در دیگر کشورهای اسلامی به عرصه‌ی وجود و ظهور نیامده‌اند. خط، زندگی بشر را از دوران پیش از تاریخ به دوران تاریخی تغییر جهت داد و بنابراین سهمی که پیدایش خط در مدنیت و فرهنگ و هنر جهان دارد، قابل قیاس با هیچ یک از پدیده‌های دیگر بشر نیست، زیرا بنیان هر پدیده و فکر و ابداع و اختراع و پیشرفت، خط بوده است.

جنبش ملی برای پاسداری از خطِ فارسی

نگاهی به  تاريخچه خط نشان می دهد كه خط امروزی ما كه با اندک تفاوت هایی زبان های فارسی و عربی و تركی  و كردی و اردو و پشتو و غيره را با آن می نگارند و نزد ما با نام «خط فارسی » شناخته می شود، برخلاف آن که برخی به نادرست آن را خط عربی می‌پندارند، ريشه و پايه‌اش خط ايرانی « آم دبيره » است كه در گذر تاریخ با دگرگونی هايی با نام « خط هاماورانی » يا « حميری » یا « مسند » ابتدا از ايران به هاماوران و سپس از آن جا به عربستان راه يافته است و در سده يكم هجری در عربستان به « خط كوفی » مشهور شده است و در سده های نخست دوره اسلامی و پس از آن نيز ايرانيان با دانش و هنر خود در گسترش و تكميل آن بسيار كوشيده اند. چنان كه يک ايرانی به نام « ابوالاسود دوئلی » برای آن خط بی نقطه، نقطه وضع كرد و ايرانیان ديگری همچون « به آفريد نيشابوری »،  « ابوحاتم بلخی »، « ابراهيم سگزی »، « يوسف سگزی »، « مالک دينار ايرانی »، « خوش نام »، « ذوالرياستين ايرانی »، « خواجه ابوالمعالی ايرانی »، « ابن مقله بيضاوی »، « حسين حلاج بيضاوی »، « مير علی تبريزی »، « صالح بن علی رازی »  « جعفر بايسنقری »، « اطهر تبريزی »، « علی رضا عباسی »، « حسين علی مشهدی »، « ملک محمد قزوينی »، « شاه محمود نيشابوری »، « مير عماد سيفی قزوينی »، « شفيعای قزوينی »، « آقا غلام رضا » و « رضا كلهر » در تکمیل و خوش نويسی خط فارسی و ابداع قلم های زيبای فارسی رنج های بسیار کشیدند و خون دل ها خوردند.

راز زیبایی خط در زبان فارسی - دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن

در این سی چهل ساله دگرگونیهایی در بعضی از شئون زندگی ایرانی پدید آمده است و بر اثر آن ذوق‌ها و سلیقه‌ها نیز تا اندازه‌ای تغییر جهت یافته. با این حال روح ایرانی در ژرفای خود همان است که هست. یکی از نشانه‌هایش آنکه از توجه به زیبایی باز نمانده، یا لااقل حسرت آن را در دل نگاه داشته.

زیبایی از ترکیب یک سلسله اجزای هماهنگ، یا گاه متعارض شکل می‌گیرد که در نهایت به هنجار منتهی گردد. می‌دانیم که هنجار پایه کارهاست. گردش کاینات بر هنجار استوار است؛ یعنی ترکیب متوازن. برای نمونه نگاه کنیم به توالی منظم شب و روز و فصول. پس زیبایی آن‌گونه که ظاهرش می‌نماید، یک تجمل و تفنن نیست، یک اصل است، یک نیاز. هرچه در یک جامعه از بُرد آن کم شود، به همان نسبت حاکی از رویکرد انحطاط می‌گردد، و این انحطاط در سایر شئون هم، چون اقتصاد و اجتماع اثرگذار می‌شود.

«دستور خط فارسی» فرهنگستان از کجا آمده است؟

نخستین‌بار به ابتکار زنده‌یاد حسن حبیبی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، کمیسیونی برای تدوین «دستور خط فارسی» تشکیل شد.

محمد دبیرمقدم: هرگونه دخل و تصرف در خط فارسی عیب دارد

محمد دبیرمقدم معتقد است، هرگونه دخل و تصرف در خط فارسی هزاران عیب دارد و هیچ حسنی ندارد. رسم‌الخط مصوب فرهنگستان بهترین الگوست و باید همه بکوشیم از این رسم‌الخط استفاده کنیم.

تغییر خط فارسی معقول نیست

عضو هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه گفت: تغییر خط فارسی کار معقولی نیست و لطمه بزرگی به فرهنگ ما وارد می‌کند.

در همین زمینه