مکتب حافظ، مکتب رندی
یگانه خصیصۀ بنیادی و ذاتی انسان، یا دست کم یکی از برجستهترین ذاتیات آدمی همانا اندیشه ( = فکر ) است. تعریف معروف انسان به «حیوان ناطق (= اندیشمند) هم برآمده از همین دیدگاه و معلول همین باور است. از آن جا که فلسفه فرزند فکر و اندیشه است به ناگزیر هر انسانی – به طور عام – فیلسوف است، یعنی که در باب مسایل میاندیشد و به پرسشهایی که برایش مطرح میشود پاسخ میگوید، منتهی فلسفه در معنای خاص و دقیق خود – که جهان بینی است سنجیده و نظاممند – از آنِ متفکرانی است که اصطلاحاً از آنان به فیلسوف و حکیم تعبیر میشود. دنبالهٔ نوشتار
کتاب «زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی» به صورت الکترونیکی
کتاب «زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی» ارمغان استاد محمدامین ریاحی است که هدف نویسنده دانشمند این کتاب که پنج سال مسئول امور فرهنگی ایران در ترکیه بوده، آشنا کردن خوانندگان با سیر زبان و فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر است. شادروان ریاحی راه را باز کردهاند تا پژوهندگان دیگر با پژوهشهای بیشتر و گستردهتر، زمینه تازهای از فرهنگ این دیار را بپیمایند. دنبالهٔ نوشتار
تعیین دبیر جدید برای دیدهبان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران
ایرانبوم، دیدهبان ـ روز گذشته، بیستوششم فروردینماه، طی نشستِ دبیران کارگروههای «دیدهبان یادگارهاى فرهنگى طبیعى ایران» علیرضا افشاری به دبیری این شبکه برگزیده شد. دنبالهٔ نوشتار
معرفی کتاب «زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی»
دکتر محمدامین ریاحی در پیشگفتار کتاب «زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی» چنین آورده است که: «این کتاب یادگار سالهای 1342 تا 1347 است که مسئولیت امور فرهنگی ایران را در ترکیه داشتیم...» در متن کتاب مولف از شعرا و سخنوران بسیاری نام میبرد که در دیار عثمانی شعر دلنشینی با زبان فارسی سرودهاند و نمونههایی نیز ذکر میکند. دنبالهٔ نوشتار
واژگان فارسی ابن سینا و تأثیر آنها در ادبیات
پس از فتوحات عرب در شرق و غرب و شمال و جنوب جزیرة العرب، و توسعه حکومت خلفا و ایجاد تمدن اسلامی، زبان عربی که قرآن مجید بدان زبان نازل شده، زبان علمی و تقریباً رسمی مسلمانان جهان – از جمله ایرانیان- گردید. ادیبان و دانشمندان ایرانی، مصفنات و مولفات خویش را بیشتر به زبان تازی تألیف میکردند؛ چنان که آثار ابن قتیبه دینوری، حمزه اصفهانی، محمد بن جریر طبری در ادب و تاریخ، و تصنیف ابن فقیه همدانی در جغرافی، و مولفات محمد بن یعقوب کلینی و ابن بابویه در حدیث، و نوشته های محمد بن زکریای رازی در طب، و آثار ابومعشر بلخی در ریاضی و نجوم همه به زبان عربی نوشته شده است. دنبالهٔ نوشتار
شاعران پارسیگوی گرجی
سالهائی که بمنظور تألیف تذکرۀ «سخنوران آذربایجان» منابع و مآخذ مربوط را تصفّح میکردم، توجّه داشتم که در آنسوی «ارس» نیز شاعران و دانشمندان گرانمایه و جاودانی نظیر: خاقانی شروانی، نظامی گنجوی، مجیر الدّین بیلقانی، حبیش تفلیسی و سایرین بودند که سرگذشتشان در تواریخ و تذکرهها مضبوط و دواوین و آثار خطّی و چاپیشان در کتابخانههای داخلی و خارجی موجود و مظاهر ذوق و اندیشهشان جزو ذخایر معنوی ما معدود و مقام ارجمندشان در تاریخ ادبیات ایران بزرگ ملحوظ است. دنبالهٔ نوشتار
درس کشورداری
در قرن هشتم شاهنامه جایگاه شایستۀ خود را در جامعۀ ایرانی بازیافته بود. از آن جمله در شروان که فضای فرهنگی ایرانی داشت و دستگاه شروانشاهان یک دستگاه ایرانی بود. عارف اردبیلی فرهاد نامۀ خود را با دیدگاهی ایرانی سروده و در آن فردوسی و شاهنامه را ستوده است. دنبالهٔ نوشتار
زمان - شاهرخ مسکوب
از نوروز آغاز میکنم که جمشید آن را بنیاد نهاد و «زمان» را نهادی نو بخشید. جمشید در شاهنامه بزرگترین پادشاه و در اسطوره نخستین انسان است. دنبالهٔ نوشتار
تاریخ - شاهرخ مسکوب
شاهنامه تاریخ پیشینیان، و به منزلۀ تاریخ، سرگذشت ایران است در زمان و ردپای زمان است در ایران. شاهنامه در قرن چهارم هجری سروده شد، چهارصد سال پس از شکست ایرانیان از عربها؛ زمانی که ایرانیانِ خراسان میکوشیدند تا در شرایط تازه و در برابر خلافت بغداد سرنوشت سیاسی و فرهنگی خود را باز بسازند. سلسلههای ایرانی از چندی پیشتر تشکیل شده و زبانشان، فارسی، به عنوان زبان دین و دولت پذیرفته و شالوده فرهنگ ویژه ما، در پهنۀ تمدن اسلامی، ریخته شده بود. فردوسی در چنین روزگاری «تاریخ» ایران را سرود. در شاهنامه تاریخ و زبان با هم و درهم ساخت و سامان مییابند. هم طرح هر دو افکنده میشود و هم مرز و میزانشان معین میشود. دنبالهٔ نوشتار
جواب فردوسی به ابوالقاسم کُرّکانی
حکیم شاه محمد قزوینی، تذکرهی مجالس النفائس امیر علیشیر نوایی را در سالهای 927 تا 929 ه.ق در استانبول از ترکی جغتایی به فارسی ترجمه کرده، و فصلی به نام بهشت هشتم شامل شرح حال و نمونهی اشعار شاعرانی که در متن کتاب نبوده، بر آن افزوده است. دنبالهٔ نوشتار
از «مسجد آقا بهرام» در پامنار تا «دبیرستان فیروز بهرام» در خیابان 30 تیر، گشت و گذاری در تهران قدیم، نوروز 1391- بخش نخست
با آغاز سال نو تصمیم گرفتم تا با تورهای تهران گردی شهرداری منطقهٔ 12 شهرداری تهران همراه شوم، تا شهری که در آن به دنیا آمدم را بهتر بشناسم. منطقهٔ 12 شهرداری تهران منطبق بر بافت قدیمی تهران، یا تهران در روزگار سلسلهٔ قاجار است. دنبالهٔ نوشتار
حدود تاریخی آذربایجان - محمد جواد مشکور
آذربایجان از ایالات قدیم ایران است. یاقوت آن ولایت را از اقلیم پنجم شمرده و طولش را 73 و عرضش را 40 درجه دانسته است و گوید، حد آذربایجان از مشرق برذعه و از مغرب ارزنجان، و از شمال بلاد دیلم و گیلان و طارم است1ولی این عبارت خالی از تشویش نیست و باید گفت که بایستی عبارت: صحیح یاقوت چنین بوده باشد. حد آذربایجان از شمال برذعه و از مشرق بلاد دیلم و گیلان و از مغرب ارزنجان و از جنوب طارم(زنجان)است. دنبالهٔ نوشتار زبان فصیح چرا فردوسی به فکر سرودن شاهنامه افتاد؟ - 1- نیاز ملی فردوسی و جامی دوران کوتاه دولت ملی؛ تمرین دموکراسی نقدی بر نوشتار «خط فارسی ناقص است» - جنبشی برای ساختن قلمهای فارسی نقش انگلیس در اشغال شهرهای ایرانی قفقاز پاسخ به یک چرای بزرگ شماره 70 ماهنامه خواندنی منتشر شد http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/majjaleh/4289-khandani-70-montasher.html برپایی نمایشگاه خوشنویسی شاهنامه در دانشگاه استراسبورگ فرانسه بیانیه اجتماع برای وحدت - ادعای تجاوزطلبانهی واحد استعمار ساختهی امارات عرب پاریس میزبان نمایشگاه عکس زورخانه دستاوردهای ویژهبرنامههای نوروزی بنیاد فردوسی واژههای مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی - (نسخهٔ پی دی اف) دیدهبان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران - خبرهای میراث فرهنگی و طبیعی از رسانهها - 26 فروردینماه 1391 نوروزِ پیروز - نوروز سال 1391 خورشیدی خجسته و فرخنده باد نوروز این یادگار نیاکان؛ یادگار جمشید بر شما و خانوادۀ گرامیتان و ملت بزرگوار ایران خجسته و فرخنده باد. نوروز هدیه و یادمان از گذشته دور که یکی از پایههای هویتی و افتخار دیرینۀ ما ایرانیان محسوب میشود.
در چند شمارۀ پیش جلسه سخن «جستاری» مطرح کرده بودیم و از خوانندگان آگاه و دانشور خود پرسیده بودیم که دربارۀ استعمال زبان گفتار با زبان گویشی در نوشتهها و آثار ادبی چه میاندیشند و آیا این کار را لازم و سودمند میدانند یا نه؟ در نظر ما این بحث اساسی بود و به این سبب انتظار داشتیم که گروه بزرگی از صاحبنظران در آن شرکت کنند و نتیجۀ کلی از آن حاصل شود. اما این انتظار برنیامد. شمارۀ شرکت کنندگان محدود بود اگر چه غالباً پاسخهای منطقی و معقول رسید که در صفحات مجله درج شد گاهی نیز انحرافی از اصل مطلب در آنها دیده میشد. دنباله نوشتار
داستانهای شاهنامه از نظر مردم دوره ساسانی تاریخ قدیم سرزمین ایران بود. ساسانیان از سلسله های تاریخی ماد و هخامنشی اطلاع درستی نمیداشتند و تنها داستان هایی را که از کتاب مقدس اوستا (گاتاها و یشتها) نشات گرفته و روایاتی که سینه به سینه گشته بود، تاریخ نیاکان خود می پنداشتند. مجموعه این تاریخ افسانه آمیز، ایران را به سپیده دم دور دست حیات خود میپیوست. روایات آن، بسان چشمه ای بود که از میان گل و لای قرون صافی شود و جاری گردد. آنچه به جای مانده بود، زلال تمدن و سرگذشت قومی، که دوران های پرکشاکش تیرگیها و روشنیها را گذرانده بود. دنباله نوشتار
شاعر معروف نورالدین عبدالرحمان جامی ( ف.898 ه.ق)، در بهارستان خود که آن را در سال 892 ه.ق برای فرزند خردسال خود نوشته، در روضۀ هفتم در احوال شعرا شرحی دربارۀ فردوسی دارد که مفصلتر از مطالب مربوط به هر یک از دیگر شاعران بزرگ است، و این شهرت فردوسی در قرن نهم و احترام جامی را به او میرساند. دنباله نوشتار
نقد مصدق مفید است و راه را بر شناخت بیشتر او میگشاید. و فراموش نشود این فضای نقد دکتر مصدق ــ به عکس برخی شعارها ــ همیشه وجود داشته است. گاهی عنوان میشود که منتقدان سرکوب میشوند اما نمیگویند توسط چه کسی و چگونه؛ چرا که نه تنها فضای روشنفکری جامعهی ایران در تاریخ معاصر عموماً در اختیار طیفهایی ــ چه چپگرایانه و چه غربگرایانه ــ بوده که در مبانی با اندیشهها، خاستگاه و رفتار دکتر مصدق مخالف هستند بلکه گردانندگان فضای حاکم بر جامعه نیز از مخالفان فکری او به شمار میرفته و در تمام دوران پس از سقوط دولت او تاکنون نه تنها از هرگونه نقد و مخالفت با وی پشتیبانی میشده، بلکه فراتر از آن گاهی از هتاکی و بیآبروسازی این شخصیت هم استقبال میشده است. از اینرو، چُنان سخنانی گاهی شگفت مینماید. دنباله نوشتار
در صفحهی «کتاب» روزنامهی شرق تاریخِ سهشنبه 22 آذر، به بهانهی چاپ کتاب جنبش فونت دارا، نوشتارهایی دربارهی خط و رسمالخط فارسی منتشر شد. نکاتی در این نوشتارها بود که، به باور من، توضیح دربارهی آنها ضروری است. به برخی از این موردها میپردازم به این امید که این موضوع در آن روزنامهی وزین دنبال شود. دنباله نوشتار
بر اساس مستندات تاریخی و به گواهی اسناد، تاریخ آغاز روابط ایران و انگلیس از همان ابتدا، مبتنی بر دشمنانگی و تجاوز و البته در کسوتی از حیله و تظاهر بوده است. دنباله نوشتار
کودتای 28 مرداد استوان بندی ایران را در هم شکست و در آمد نفت در دست های ناشایست، مانند ماعنتی بر کشور فرو افتاد. تا آن زمان ایرانی کم و بیش«خودکفا» بود، مردم با درآمد اندک می ساختد و کمبود آن را با «فرهنگ» پر می کردند، ولی از این تاریخ، در ازای مختصر اضافه در آند، فرهنگ از آنها گرفته شد، و دو سر خورجین چنان نامتوازن گشت که سرانجام بارش به منزل نرسید. ونسان مونتی، ایرانشناس فرانسویف وضع را تشبیه به فیلی کرد که وارد مغازه بارفتن فروشی بشود و با خرطوم خود همه چیز را در هم بشکند. دنباله نوشتار
شماره 70 ماهنامه خواندنی منتشر شد. ماهنامه خواندنی، مجلهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، پژوهشی، خبری است. شمار رویههای آن 52 صفحه است.
سال دهم، شماره 70، اسفند 1390
گواهی دستکم 6000 سند معتبر بر ایرانیبودن جزایر سهگانه خلیج فارس / برگزاری نخستین همایش بین المللی محیط زیست و جغرافیای سیاسی (ژئوپلیتیک) خلیجفارس / برگزاری روز ملی بزرگداشت عطار نیشابوری در انجمن آثار و مفاخر / طوفانهای شن ابرکوه را از پا درآورد - بحران جدی است / زلالی "دز "در چنگال سیاهی فاضلاب - خطر آلودگی میکروبی شناگران / حقابه بختگان صرف کشاورزی منطقه نشود - مشاهده فلامینگو در پریشان / نصب تانکر 50 هزار تنی روی تپه باستانی قلعهتل جهت آبیاری درختان! / خاک زاگرس از دست می رود - فرسایش خاک را جدی بگیریم / تصویر سنگبرجسته اردشیر بابکان در فیروز آباد محو شد / دردسرهای بهرهبرداری از یک معدن برای محیط زیست / ارومیه دریاچهای که شورهزار شد / قلعه دختر کرمان قربانی تخطی از ضوابط میراث فرهنگی / خطر قریبالوقوع ساخت جاده آسفالته در جنگل برم / آثار به جا مانده از تمدن مانا / دومین دوسالانه بینالمللی خوشنویسی، اردیبهشت برگزار میشود / گفت وگوی پوشکین با سعدی در آستانه روز بزرگداشت سعدی صورت میگیرد / ادامه تخریبهای بافت تاریخی کرمان / تخریب اشیاء قلعه شوش در ابهام / قتل عام نوروزی شمشاد های پنجاه ساله در دهدشت / قبرستان تاریخی مسیحیان در کرمان زیر و رو شد / خجیر، فروشی و معاوضه شدنی نیست! / برخط شدن معادلهای فارسی لغات / فراخوان هفتمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران / فراخوان مقاله و گزارش برای همایش ملی دماوند / نجات محیط زیست ایران؛ نیازمند عزمی ملی / خط نستعلیق فارسی / کژتابیهای ذهن و زبان وحدت یک ملت در گرو حفظ داشتههای تاریخی آن ملت است. دنبالهٔ نوشتار