ادبیات

«دیوان حافظ» هنرمندانه‌ترین بیانیه فرهنگ ایران

یک مدرس دانشگاه با توصیف دیوان حافظ به عنوان هنرمندانه‌ترین بیانیه فرهنگ ایران، گفت: نگاه حافظ به جهان هستی نگاهی فراگیر است به گونه‌ای که تمام مسائل مادی و معنوی را با بیانی شیرین و محکم و با به‌کارگیری صناعات ادبی بیان می‌کند.

احمد ملایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: حافظ‌شناسان و حافظ‌پژوهان درباره حافظ و هنرها و اندیشه‌های او بسیار سخن گفته‌اند و بسیار سخن خواهند گفت، چرا که حافظ با نگاهی بزرگترین و با نگاهی در شمار بزرگترین شاعران اندیشمند پارسی‌گوی ایران‌زمین محسوب می‌شود و دیوان او که حاوی کمتر از 500 غزل، سه قصیده و چند قطعه، مثنوی و احتمالا شماری رباعی است، هنرمندانه‌ترین بیانیه فرهنگ گرانسنگ ایران به شمار می‌آید.

وی بیان کرد: پیداست که سخن گفتن از چنین اثری و از چنین شخصیتی کاری بس دشوار است که به این سادگی‌ها به پایان نمی‌رسد.

رئیس مرکز آموزش عالی علمی کاربردی جهاددانشگاهی زاهدان در ادامه گفت: یکی از نکاتی که بسیاری از حافظ‌شناسان بر آن تاکید دارند تاثیرپذیری حافظ از قرآن است. انس حافظ با قرآن کریم و تاثیر قرآن از جهات گوناگون، امری مسلم و مسئله‌ای است که جمله حافظ‌شناسان در آن اتفاق نظر دارند و بر آنند که بی گمان یکی از عوامل یا مهمترین عامل انتخاب واژه حافظ به عنوان شعری یا تخلص خواجه از سوی وی، حافظ قرآن بودن و انس این شاعر با قرآن کریم بوده است بنابراین در گوشه گوشه شعر این بزرگمرد اشارات قرآنی موج می‌زند.

ملایی بیان کرد: نقد و بیان طنزآمیز مسائل جامعه از سوی این شاعر یکی دیگر از نکات برجسته و ماندگار شعر وی است؛ به طور مثال ریاکاری و دورویی زاهدان زمانه که بارها از سوی شاعر با خنده‌ای تلخ بیان شده است.

او سپس درباره حافظ، گفت: امثال حافظ، سعدی، فردوسی و مولانا همچون قله‌های رفیعی در فرهنگ و ادب ایران‌زمین‌اند که میراث به‌جامانده از آنها، زبان، هویت، فرهنگ و اعتقادات ما را به زیبایی حفظ کرده و رشد و توسعه بخشیده است. لذا یادکرد از چنین بزرگانی چراغ راه آیندگان خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: نکات قابل توجه درباره دیوان حافظ، رواج "فال گرفتن"- تفأل - از آن است که سنتی تازه نیست و از دیرباز در میان آشنایان شعر او متداول بوده است و چون در هر غزلی از دیوان حافظ می‌توان - به هر تأویل و توجیه - بیتی را حسب حال فال‌گیرنده یافت، او را «لسان‌الغیب» لقب داده‌اند.

مدرس دانشگاه‌های استان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: حافظ با توان شاعری بسیار داستان‌های قرآنی را با اشاره‌های ظریف در شعرش بیان می‌کند اما به واقع او ناظم شعر نیست که به بیان روایی داستان بپردازد بلکه شاعری تواناست که با تخیل و شناخت عمیق بسیاری از مسائل قرآنی و اجتماعی را در قالب شعر ارائه می‌دهد.

وی ادامه داد: زمانی که با شاعری چون حافظ روبه‌رو هستیم در واقع با جهانی سرشار از ظرافت و معنا روبه‌روییم. گسترگی معنایی در شعر او به حدی است که هر کس از دیدگاه خویش مفاهیم ذهنی متناسب با تفکر خود را در شعرش پیدا می‌کند و نظری خاص درباره او ارائه می‌دهد.

‌ملایی افزود: اصطلاحات عرفانی که در شعر حافظ به کار برده می‌شود، در اثر آگاهی کامل و شناخت معنایی صحیح است اما به واقع حافظ قبل از اینکه عارف باشد شاعری بزرگ و تواناست و تفکر شاعرانه‌اش بر عرفان او برتری دارد. حافظ دیدگاه عارفانه و امیدوارکننده دارد و عرفان به مفهوم واقعی کلمه در اشعار او نمایان است و در شعرش همواره امید به آینده‌ای روشن را نوید می‌دهد به گونه‌ای که مخاطب با مطالعه اشعارش به نوعی لذت معنوی دست می‌یابد.

وی خاطرنشان کرد: حافظ شاعری است که در قرن حاکمیت زهد و ریا و خفقان، شعری فراگیر و رندانه دارد و از همه مسائل جهان هستی با بیانی ظریف و رندانه سخن می‌گوید و همواره از تظاهر و تزویر دوری می‌جوید و شعر برایش جنبه‌ای متعالی و آرمانی دارد.

وی گفت: اشعار حافظ شیرازی‎ با الهام‎ از تعالیم‎‎ ناب‎ اسلامی‎‎ و مفاهیم گرانقدر قرآنی سروده‎‎ شده است‎ و همگی‎ این‎ اشعار حاوی‎ کنایات‎‎‎ و استعارات زیبا و بی‌ نظیر است.

• < قبلی
• بعدی >