ایران‌بوم

آن روزگارانی که وسایل ارتباط جمعی به این وسعت و گستردگی نبود، اکثر مردم از نعمت سواد محروم بودند و پیغام و پسغام خود را به وسیله افرادی که کوره سوادی داشتند، به مخاطبان خود می‌رساندند.

در چنین مواقعی، نامه‌نگار ممکن بود مطالب را غلط بنویسد و یا از قلم بیندازد.

گاهی بعضی از کاتبان نامه که تجربه و تبحر بیشتری داشتند، نامه‌های خوب و زیبایی انشاء می‌کردند تا مخاطب را جلب کنند (این شیوة نامه‌نگاری هنوز هم در برخی از شهرستان ها برای ادارات دولتی مرسوم است.)

نامه‌های درباری را طبعاًَ بزرگان و صاحب قلم‌ها انشاء می‌کردند که به فن نامه‌نویسی و مقامه‌نویسی آشنایی کامل داشتند.

از این نامه‌ها که اغلب مربوط به دوره قاجار است، نمونه‌های فراوانی در کتابخانه‌ها و موزه‌ها موجود است؛ از آن جمله است «منشأت قائم‌مقام فراهانی» که دربردارنده نامه‌های بسیار زیبا و شیواست.

با این توصیف، آغاز نامه‌های عاطفی بزرگان، چنین آغاز می‌شد: «فدایت شوم!» امروزه روز، وقتی کسی با کسی اختلافی پیدا می‌کند ـ بیشتر در دعوت‌ها و خرید از مغازه‌ها و ... ـ به طرف مقابل که قهر کرده یا معترض است، مثلاً می‌گویند: برو به جهنم! مگر برایت نامه فدایت شوم نوشته بودم؟