ایران‌بوم

جنگ میهنی ایرانیان در چالدران، روایتی تراژیک از جنگی نابرابر است، جنگی میهنی و بزرگ.
در چالدران، ایرانیان با دشمنی جنگیدند که شمار سربازانش، ‌١٠ برابر سربازان ایرانی بود. اما این امر، تزلزلی در دل سربازان ایرانی به وجود نیاورد و آنان تا لحظه مرگ دلیرانه در مقابل سپاه تا دندان مسلح عثمانی ایستادگی کردند.

در این نبرد، ‌‌٢٠٠ هزار نفر سرباز تا بن‌دندان مسلح عثمانی در برابر ‌‌٢٩٧٥٠ نفر از قشون ایرانی، صف‌آرایی کردند؛ ‌٤١ هزار نفر از سپاهیان عثمانی و ‌‌٢٩ هزار نفر از قشون ایران در این کارزار کشته شدند. اما حتا یک نفر از سپاهیان ایرانی به اسارت عثمانی‌ها در نیامد. در حالی که ایرانیان دو هزار ترک را اسیر کردند. دلیل مهم پیروزی ترک‌ها، داشتن جنگ‌افزار آتشین بود که ارتش ایران از آن بی‌بهره بود.

گرچه شاه اسماعیل با گروهی از نخبگان قزلباش (خونین سران)، بخشی از توپخانه‌ی عثمانی را از کار انداخت. اما کثرت ارتش عثمانی و سلاح آتشین، پیروزی آنان را رقم زد.

نتیجه این جنگ چنان‌که از میزان کمیت دو طرف برمی‌آمد، به شکست نیروی صفوی انجامید، اما نام حماسه بر آن نشست؛ چراکه در حماسه‌ها همواره پیروزی‌های ظاهری نیست که سبب‌ساز تحولات و پایه تغییرات بزرگ می‌شود. این شکست در زمان شاه عباس معروف به کبیر، تلافی شد و سرزمین‌های از دست رفته، باز پس گرفته شد.

حماسه چالدران باعث تشکیل یکی از نیرومند‌ترین دولت ملی ایران شد. شاید بتوان گفت که تولدی دوباره برای ایران بود. تولدی شکوهمند و غرور‌آفرین.

شاید به‌جرات بتوان گفت نام چالدران را هر کودک ایرانی به‌واسطه‌ی کتاب‌های درسی دبستانی‌، شنیده و درباره این جنگ و این رشادت ملی و میهنی مردان تاریخی اسطوره‌های ذهنی‌اش داستان‌ها دریافته باشد.

سال گذشته در پانصدمین سالگشت این حماسه میهنی، کار بازسازی مقبره سیدصدرالدین صفوی ـ فرمانده سپاه، دفن‌شده در محل کارزار ـ به اتمام رسید و در سالروز این رویداد تاریخی، از مجسمه ‌٥/٣ متری شاه‌اسماعیل صفوی پرده‌برداری و مقبره بازسازی‌شده نیز رونمایی شد.
در این مراسم که با عنوان نخستین جشنواره فرهنگی ـ هنری «میراث وطن‌خواهی» و به‌همت انجمن هنرمندان میراث فرهنگی (میراث هنر) ترتیب یافت، پس از پانصد سال، شهیدان چالدران را - به‌صورت نمادین - طی مراسمی، با استفاده از سلاح‌های برجای مانده از آنان و نیز شمشیر، نیزه، سپر، سینه‌بند منقش به ”بسم‌الله الرحمن الرحیم”، ساعدبندها، کلاه و زره خونین شاه اسماعیل صفوی، تشییع کردند.

حماسۀ چالدران