یادمان
آثار تاریخى دهدشت را دریابیم
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- شنبه, 02 ارديبهشت 1391 16:39
- آخرین به روز رسانی در شنبه, 02 ارديبهشت 1391 16:39
- نمایش از شنبه, 02 ارديبهشت 1391 16:39
- دکتر محمدرضا توکلى صابرى
- بازدید: 4142
دکتر محمدرضا توکلى صابرى
مجموعه آثار تاریخى دهدشت در جنوب شهر دهدشت به وسعت ٣۵-۴٠ هکتار قرار دارد. این شهر توسط شاپور اول پسر اردشیر اول ساسانى بنا شده است و به بلاد شاهپور معروف بوده است. اوج رونق این شهر باستانى در زمان سلجوقیان و نیز صفویان بوده است. ناصرخسرو شاعر و فیلسوف ایرانى در سفر بازگشت خود به بلخ از این شهر عبور مى‌کند. حتى تا دویست سال پیش شهر آبادى بوده است. ولى به تدریج از رونق آن کاسته شده است.
این مجموعه تاریخى شامل حمام کهیار، آب انبار، کاروانسرا، مسجد جامع، مسجد مورک، بازار، تجارتخانه، امامزاده پیر غازى، با گنبد سفید و پلکانى مشخص آن که ویژه بناهاى شرق ایران، و امامزاده جابر است.
البته آثار تاریخى دهدشت منحصر به آثار تاریخى شهر قدیمى نیست، بلکه در اطراف دهدشت آثار تاریخى دیگرى نیز وجود دارد، مانند قلعه چرام، قلعه ضرغام، قلعه قلعه رئیسى، پل قلعه دختر، پل تمسیت، محوطه طولیان. دست کم چهار امامزاده در نزدیکى این شهر قرار دارد.
در بهمن 1390 که به دنبال پاى ناصرخسرو براى تحقیق در مورد مسیر سفر ناصرخسرو به دهدشت آمدم و این مجموعه تاریخى را دیدم دلم به درد آمد. این بناهاى تاریخى در حال فروپاشى کامل بود. یکى از بناها به آغل گوسفندان تبدیل شده و بوى پشگل گوسفندان ورود به این بنا را دشوار مى‌ساخت. در یکى از ساختمانها چوپانى تخت سفری‌اش را برپا کرده بود. بعضى از آثار تاریخى را تغییر شکل داده و به شکل مسکونى در آورده و عده‌اى در آن زندگى مى‌کردند. بعضى قسمت‌ها به تدریج در اثر غفلت و بى‌توجهى ریزش کرده و سنگها بر زمین ریخته بودند. صحن این منطقه وسیع پر از سنگهایى بود که بر اثر تخریب عمدى و غیر عمدى این بناى تاریخى در محوطه پخش شده بود.
حتى کاروانسرا و امامزاده که به نظر مى‌رسید تا حدودى مرمت شده‌اند در وضعیت بدى قرار داشتند. با گسترش شهرها و اشتهاى فراونى که حتى در شهرهاى بزرگ ایران براى تخریب آثار باستانى به بهانه ساخت مسکونى و تجارى دیده مى‌شود این منطقه به زودى طعمه زمین خواران خواهد شد.
در جنوب این محوطه اداره سازمان میراث فرهنگى بود که چند نفر در آن نشسته بودند و چاى مى‌خوردند. اگر به این کارمندان بیل و کلنگى مى‌دادند تا اطراف محوطه را دیوار کشى کنند، و یا محوطه را تمیز کنند، و یا سنگهاى بناها را که در اثر باد و باران جداشده و سرتاسر محوطه جمع آورى کنند، کار مفیدترى انجام مى‌شد.
هر یک از بناهاى این مجموعه در هریک از شهرهاى ایران و یا هر کشور دیگرى بود تا کنون مرمت شده و پر از بازدید کننده بود. متاسفانه تنها بازدید کننده از این مجموعه وسیع من و زن چوپانى بود که گله‌اش را آورده بود تا در محوطه این اثر تاریخى بچراند.
گفتنی است که دهدشت یکی از شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد. این شهر در قسمت گرمسیری استان واقع شده‌است و تابستان‌هایی گرم و زمستان‌هایی سرد دارد. دهدشت تقریبا میان یاسوج و اهواز و در شمال بهبهان قرار دارد. شهر تاریخى شیراز در جنوب آن واقع است. اگر میراث فرهنگى توجهى به این مجموعه کند، مى‌تواند آن را همانند تخت جمشید به عنوان یک مجموعه اثر تاریخى پس از اسلام بازسازى کرده و انبوه گردشگرانى را که به شیراز، یاسوج، و اهواز مى‌روند به این شهر بکشاند و باعث رونق اقتصادى و بهبود حال ساکنان این شهر شود.
امیدوارمسئولین هرچه زودتر به حفظ و مرمت این اثر ارزشمند بپردازند.
