یادمان
گوردخمه ساساني به بهانه اقدام خيرخواهانه تخريب شد - اثر باستانی دوران هخامنشی را نوسازی کردند!
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- یکشنبه, 03 ارديبهشت 1391 13:30
- آخرین به روز رسانی در یکشنبه, 03 ارديبهشت 1391 13:30
- نمایش از یکشنبه, 03 ارديبهشت 1391 13:30
- بازدید: 4421
برگرفته از روزنامه همشهری
یک گوردخمه ساسانی به بهانه اقدام خیرخواهانه در مسیر باستانی در خوزستان از سوی فردی که خود را خیر نامیده بود تخریب و سپس با بلوک‌های سیمانی نوسازی شد.
خبرگزاری میراث فرهنگی دیروز با انتشار این خبر اعلام کرد که این گوردخمه ساسانی مربوط به تمدن هخامنشی در سمت راست رودخانه بزرگ خیرآباد، در مسیر جاده ارتباطی گچساران به دهدشت تخریب شده و پس از آن با بلوک سیمانی و سرامیک نوسازی شده است. به گفته اهالی بومی تخریب و نوسازی این گوردخمه پیش از تعطیلات نوروزی و با هزینه شخصی فردی که خود را خیر نامیده است انجام شد.
گوردخمه ساسانی در مسیر ارتباطی باستانی خوزستان به فارس که با نام جاده شاهی معروف است قرار دارد. این جاده باستانی میان شوش پایتخت زمستانی و تخت جمشید پایتخت تابستانی هخامنشیان کشیده شده بود و در مسیر آن بناهای یادمانی زیادی ساخته شده است.
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی روبه‌روی گوردخمه تخریب شده و در جانب چپ رودخانه چارطاقی معروف خیرآباد واقع است. همچنین در کنار بنای چارطاقی، باقیمانده 2پل دوره ساسانی و یک پل دوره اسلامی مربوط به دوران سلجوقی و همچنین مرقد یک امامزاده قرار دارد.
تخریب معدود گور دخمه بازمانده
مهرداد دولتخواه، باستان‌شناسی که این محل را پیش و پس از تخریب و نوسازی گوردخمه باستانی از نزدیک مشاهده کرده است، می‌گوید: پیش از این با وارد شدن به این قسمت به محل آماده کردن استخوانها و مراسم تدفین میرسیدیم که بعد از یک راهروی تنگ واقع بود اما در تخریب و تغییرات جدید آن راهرو تعریض شده و به یک 4 ایوانی ختم می‌شود که قبری در وسط آن قرار دارد که اهالی معتقدند متعلق به امامزاده است. این در حالی است که اداره اوقاف این امامزاده را به رسمیت نمیشناسد و آن را ثبت نکرده است.
وی افزود: در دهانه ایوانها نیز استودانهایی به شکل سوراخهایی به قطر تقریبی 50 سانتی‌متر وجود داشت که پیش از این با گچ پوشانده شده بود و کاملا قابل تشخیص بودند که حالا سرامیک شده است.
این باستان‌شناس ادامه داد: به گفته مردم محلی فردی که با هزینه شخصی خودش این کار را انجام داده دلیل آن را فضای تنگ و تاریک امامزاده و اذیت شدن زائران اعلام کرده و گفته که با این اقدام به زائران کمک کرده است.
براساس این گزارش اثر ملی چارطاقی خیرآباد که جزو معدود چارطاقیهای سالم و باقیمانده از زمان ساسانیان است در یک پروژه مرمتی توسط اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد با سیمان مرمت شده بود.
گفتنی است حمدالله مستوفی در نزهه القلوب مینویسد خبس و فرزوک و هندیجان این نواحی میان ارجان و دیگر اعمال فارس است. گاوبه نیز از فرزوک یاد کرده و با تکیه بر منابع جغرافیای تاریخی همچون نوشتههای استخری و ابن حوقل از رود شیرین و سفرنامههای اواخر دوره آل بویه موقعیت این ناحیه را اینگونه تعیین میکند .
فرزوک بخش علیایی دره خیرآباد شیرین تا قسمت جنوبی آبادی خیرآباد کنونی نام برده شده است. بر این اساس آمده است این ناحیه محدود بود از باختر به ناحیه ارجان و از شمال به بلاد شاپور، از خاور به ملجان و شاید به دیر ایوب و دیر العمر و از جنوب به جلادجان. بزرگ‌ترین نقطه مسکونی آن در محلی بوده که امروزه با خرابههای کلگه عاشق شناخته می‌شود که گویا با همان شهر قرون وسطایی فرزوک شباهت دارد.
معماری چارطاقی باستانی
به گفته باستان شناسان، ادامه رودخانه نازمکان در این محل به رودخانه خیرآباد معروف و نقطه تلاقی مرز استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد است. این گور دخمه که امروزه کاربری اش به امامزاده تغییر کرده به گفته مردم بومی چند سال پیش هیچ نامی نداشت و در خرابه های کلگه هاشق(عاشق) قرار دارد، حالا اما با تغییراتی که در اثر داده شد یک گنبد روی بنا ساخته شده ولی ساختمان زیر این گنبد که مجزاست یک ورودی کوتاه دارد که برای ورود به آن باید خم شد. این خاصیت تقریبأ در اغلب مکان های مقدس باستانی مرسوم بوده و در این گور دخمه نیز هست.
