زیست بوم
پریشان کجاست و سطح آب به چه چیزی می‌گویند؟
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 03 ارديبهشت 1391 05:26
- بازدید: 4194
برگرفته از روزنامه شرق
محسن عباسپور
رییس سازمان محیط‌زیست کشور، یعنی عالی‌ترین مقام دولتی «متخصص» در حوزه محیط‌زیست (حداقل در جایگاه سازمانی) در گفت‌وگو با خبرگزاری دولت در تاریخ هشتم فروردین 91 فرموده بودند: «بارندگی‌های اخیر نه تنها موجب برطرف‌شدن مشکل آتش‌سوزی کانون‌های بحرانی شد بلکه موجب بالا آمدن سطح آب تالاب [پریشان] هم شد.»
برای اینکه اندکی در فرمایش‌های حضرتشان دقت بیشتری کنیم، شاید نیاز باشد نگاهی گذرا و کوتاه به چند مقوله داشته باشیم. تالاب پریشان در 15کیلومتری شرق کازرون و درست در منطقه‌ای واقع شده که چند سالی است به استناد نقشه‌های علمی، در قلب منطقه‌ای از کشور قرار گرفته که خشکسالی طی پنج‌ساله گذشته امانش را بریده که هیچ، نفسش را هم قطع کرده. این را هزاران پرنده مهاجری که چند سالی است پایشان را به پریشان نگذاشته‌اند، به خوبی می‌دانند. باز به استناد آمارهای مکرر منتشرشده از سوی کارشناسان سازمانی که جناب دکتر محمدی‌زاده گران‌قدر، بر عالی‌ترین صندلی‌اش تکیه زده‌اند، برجسته‌ترین عاملی که پیامدهای خشکسالی را تشدید کرده و اثرات سوء آن به نحوی حتی از تبعات منفی خشکسالی نیز پیشی گرفته، وجود قریب به هزار حلقه چاهی است که چه به صورت مجاز و چه به صورت غیرمجاز، سفره‌های زیرزمینی پریشان را خالی و خالی و خالی و خالی‌تر می‌کنند. البته به این چاه‌های کشاورزی باید دو حلقه چاه عمیق 300متری و یک حلقه چاه صد متری دیگر که استفاده صنعتی داشته و از اعماقی پایین‌تر، چشم به ذخایر آبی پریشان دوخته و روزانه 800 مترمکعب آب را برای استفاده در سیستم‌های خنک‌کننده نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون بیرون می‌کشند نیز اضافه کرد.
باید یادآور شد که صدای موتورها و پمپ‌های آب این چاه‌ها درست در سال‌هایی به گوش می‌رسیدند و می‌رسند که جناب محمدی‌زاده و همکاران پیشین‌شان بر عالی‌ترین صندلی‌های سازمان محیط‌زیست کشور تکیه زده بودند. به این مسایل باید اضافه کرد که تالاب پریشان همچون کاسه‌ای است که زمانی پرآب می‌شود که بستر زیرین آن و سفره‌های آب زیرزمینی‌اش مملو از آب شده باشد و تنها در این شرایط است که سرریز آب در سطح بالای خاک جمع شده و بستری فیروزه‌ای رنگ از آب را در برابر دیدگان نمایان می‌کند.
از سوی دیگر آنچه که نیازی به آمار ندارد و هر بیننده‌ای هم که طی این چند سال و به‌ویژه دو سال گذشته و خاصه در ایام نوروز 91، تالاب اکنون کاملا خشکیده پریشان را دیده خشکیده‌شدن کامل و بدون قطره‌ای از آب در تمام 4200هکتار بستر پریشان است.
به استناد آمارها و محاسبات علمی کارشناسان و متخصصان حوزه آب و آبخیزداری، در شرایط فعلی حداکثر 20درصد از بارش‌های باران جذب زمین شده و در سفره‌های آب اندوخته می‌شود. پس از آن هرچه بارش‌های باران بیشتر و بیشتر و برداشت از سفره‌های آب کمتر و کمتر شود، «سطح آب» تالاب پریشان بالا‌تر می‌آید. بنابراین با هیچ منطق علمی نمی‌توان دل به یک بارش بهاری باران سپرد و به استناد قطرات آن از بالا آمدن آب تالاب پریشان سخن گفت.
با این تفاسیر شاید دیگر نیازی به تشریح آنچه که بر فعالان محیط‌زیست گذشت، به‌ویژه آنها که بر تالاب پریشان متمرکز شده‌اند، پس از آنکه اظهارات اخیر رییس محترم سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور را خواندند، نباشد. فعالانی که مدت‌هاست با خیالی تقریبا آسوده از «حسن‌نیت» سازمان محیط‌زیست، تمرکز فعالیت‌ها و تلاش‌های خود را بر گروه‌هایی که در حال حاضر مشغول بهره‌برداری از ته‌مانده آب باقیمانده در سفره‌های زیرزمینی تالاب پریشان گذاشته‌اند.
چه بر سر ما آمد، آن زمان که با دیدگانی سرشار از حیرت، اظهارات اخیر رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور را خواندیم؟ اولین برداشت‌ها آن بود که باید پیش از تعامل و گفت‌وگو و چانه‌زنی با کشاورزانی که مشغول برداشت بی‌رویه آب هستند، سازمان محیط‌زیست را با رنج و آلام این نگین فیروزه‌ای خطه جنوب (که اکنون کاملا به رنگ خاک در آمده است)، آشنا کنیم.
جناب آقای محمدی‌زاده! ما عزممان جزم است. همان‌گونه که با کشاورزان و صنعتگران محترم وارد گفت‌وگو شده‌ایم، فصل جدیدی از گفت‌وگو را با شما نیز آغاز خواهیم کرد و آن‌گونه که از طبیعت یاد گرفته‌ایم، امیدوارانه این دریچه‌های گفت‌وگو را روزنه‌هایی روشن، برای بازگرداندن آب به‌روی پریشان می‌دانیم.
پس برای شروع باید بگوییم پریشان در 15کیلومتری شرق کازرون و در قلب خشکسالی کشور قرار گرفته است. بیش از‌هزار حلقه چاه آب سفره‌های آن را بیرون می‌کشند و «سطح آب» تالاب هم زمانی بالا می‌آید که سفره‌ها پر شوند. این برای شروع...
