زیست بوم
عزمی برای نجات دومین دریاچه شور جهان وجود ندارد - کاهش عمق متوسط دریاچه ارومیه از14 به 2متر
- زيست بوم
- نمایش از جمعه, 04 مرداد 1392 18:46
- بازدید: 5941
برگرفته از همشهری آنلاین
اسدالله افلاکی
مدیر طرح حفاظت تالاب‌های ایران روز گذشته با اشاره به اینکه دوسوم دریاچه ارومیه خشک و تبدیل به شوره‌زار شده است، گفت: عمق متوسط این دریاچه از 14متر به 2متر کاهش یافته است.
با وجود این، در هیچ‌یک از دستگاه‌های دولتی عزم جدی برای نجات دریاچه ارومیه دیده نمی‌شود. مدیر طرح حفاظت تالاب‌های ایران از بیتوجهی مسئولان نسبت به وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه خبر می‌دهد که علاوه بر کارشناسانی که بارها نسبت به شکل‌گیری کانون و بروز ریزگردهای نمکی هشدار داده بودند عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی هم دوشنبه گذشته از هجوم ریزگردهای نمکی ناشی از خشک‌شدن دریاچه ارومیه خبر داد.
اظهارات عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی از آن‌رو قابل تأمل است که 22تیرماه امسال، سیدقریشی کارشناس زیستگاه‌های آبی اداره کل محیط‌زیست آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه مساحت دریاچه ارومیه از 5هزارو300 کیلومترمربع به حدود 2هزارو500 کیلومترمربع کاهش یافته است، گفت: شوری آب این دریاچه به وضعیت فوق‌اشباع یعنی بیش از350تا 400گرم در لیتر رسیده است این درحالی است که در شرایط عادی این رقم بین 180تا 220گرم در لیتر است. این کارشناس برخلاف برخی مسئولان محیط‌زیست که چندی پیش از بالا آمدن سطح آب دریاچه ارومیه به‌دلیل افزایش بارندگی خبر داده بودند به صراحت اعلام کرد: با وجود آنکه بارندگی در سال آبی امسال نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است متأسفانه نسبت به زمان مشابه در سال گذشته شاهد کاهش میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه بوده‌ایم.
به گفته وی، حقابه سالانه این دریاچه 3/1 میلیارد مترمکعب است و این بارش‌ها تأثیر چندانی ایجاد نمی‌کند چرا که میزان تبخیر از میزان آب ورودی به دریاچه بیشتر است. 4روز پس از اظهارات این کارشناس، نادر قاضی‌پور، نماینده مردم ارومیه در مجلس با اعلام اینکه وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی است، به مهر گفت: وزارت نیرو به تعهدات خود در قبال احیای این دریاچه عمل نکرده است.قاضی‌پور با تأکید براینکه دریاچه ارومیه در معرض خشکی قرار دارد و اگر بیتوجهی نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه ادامه پیدا کند، وضعیت بحرانی‌تر می‌شود، انگشت اتهام خود را به سوی مسئولان نشانه رفت و گفت: متأسفانه کسی به فکر نجات دریاچه ارومیه نیست و از آنجایی که بودجه‌ای برای احیای این دریاچه اختصاص داده نشده، تلاش‌ها برای رسیدگی به وضعیت نامطلوب دریاچه ارومیه بی‌اثرمانده است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: متأسفانه وزارت نیرو به تعهدات خود در قبال دریاچه ارومیه عمل نکرده در نتیجه باید منتظر خشک شدن این دریاچه باشیم. قاضی‌پور فراتر از این، استانداری آذربایجان‌غربی را به‌دلیل آنکه تصمیمی برای کمک به دریاچه ارومیه ندارد، به خیانت متهم کرد و گفت: استانداری فقط می‌خواهد در پوشش پروژه انتقال آب ارس به دریاچه از دولت اعتبار بگیرد.
مصوبه‌ای که اجرا نمی‌شود
وضعیت دریاچه ارومیه در حالی روزبه‌روز بحرانی‌تر می‌شود که 24راهکار اجرایی مصوب هیأت دولت برای نجات این دریاچه در حد حرف و شعار باقی مانده است. براساس این مصوبه که وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت جهاد کشاورزی ملزم به اجرای آن شده‌اند، در نخستین گام وزارت نیرو مکلف به پلمب 30هزار چاه غیرمجاز در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه شده است (بنا به آمار بیش از 60هزار چاه مجاز و غیرمجاز در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه حفر شده است). باز کردن دریچه سدها برای تأمین بخشی از حقابه دریاچه از دیگر مواردی است که این وزارتخانه ملزم به انجام آن است، با وجود این، هنوز در این زمینه اقدامی صورت نگرفته است.
در این میان، اظهارات مدیر طرح حفاظت تالاب‌های ایران قابل تأمل است. محسن سلیمانی روز گذشته به خبرگزاری تسنیم گفت: با برنامه مدیریت جامع آبخیز دریاچه ارومیه می‌توان این دریاچه را نجات داد اما وزارت نیرو به‌تنهایی مسئول این امر نیست. وی وضعیت تالاب‌های کشور را نامطلوب عنوان کرد و افزود: تالاب‌های کشور و همچنین دریاچه ارومیه در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند در واقع کارکردهای خود را از دست داده‌اند.
سلیمانی با اشاره به اینکه بیش از 12هزار نفر در تالاب هورالعظیم و 5هزارنفر در تالاب شادگان به صیادی مشغول هستند، گفت: معیشت جوامع محلی وابسته به این تالاب‌هاست درواقع اگر از کارکرد این تالاب‌ها به‌صورت مطلوب استفاده شود جوامع انسانی حاشیه تالاب‌ها از خدمات ویژه این زیست‌بوم‌های آبی بهره‌مند خواهند شد. وی با بیان اینکه اگر تالاب‌ها از بین برود خدمات و کارکرد آنها از بین می‌رود، اظهار داشت: اگر امروز با خشک شدن تالاب‌ها مواجه هستیم به‌خاطر آن است که به حقابه تالاب و کارکرد آن توجه نکرده‌ایم. به‌عبارت دیگر، توسعه ناپایدار باعث خشک شدن تالاب‌ها شده است.
سلیمانی با اشاره به اینکه موضوع خشک شدن تالاب‌های کشور و پیامدهای نامطلوب آن ریشه در تصمیمات 10سال گذشته دارد، افزود: توسعه ناپایدار در تالاب‌ها و همچنین توسعه کشاورزی به بهانه اشتغال از عوامل خشک‌شدن تالاب‌ها بوده، البته خشکسالی‌های اخیر نیز در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است. مدیر طرح حفاظت تالاب‌های ایران در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مدیریت نادرست منابع آبی، نگرانی جدی را درباره خشک شدن تالاب‌ها به‌وجود آورده است. مسئله اینجاست که با وجود این شرایط بحرانی، در چند سال گذشته نه‌تنها توجه خاصی به بهبود وضعیت دریاچه‌ها و تالاب‌های در معرض خطر نشد بلکه با مصرف بی‌رویه منابع آبی، جانمایی غلط سدها و بیتوجهی به اهمیت حقابه تالاب‌ها، وضعیت این منابع طبیعی روزبه‌روز وخیم‌تر شد.
ضرورت اجرای برنامه مدیریت جامع آبخیز دریاچه ارومیه
سلیمانی درخصوص وضعیت دریاچه ارومیه اظهار داشت: دریاچه ارومیه از سایر تالاب‌های کشور مسثتنی نبوده و توسعه ناپایدار باعث بروز بحران در این دریاچه شده است. وی افزود: برنامه مدیریت جامع حوضه آبخیز دریاچه ارومیه که با کمک همه دست‌اندرکاران تدوین شده باید اجرایی شود تا ظرف 5سال آینده موضوع بحرانی دریاچه ارومیه برطرف شود. این برنامه نسخه‌ای برای نجات دریاچه ارومیه در دراز مدت است. مدیر طرح حفاظت تالاب‌های ایران گفت: باید عزم جدی برای اجرایی شدن این برنامه وجود داشته باشد اما متأسفانه تاکنون هیچ دستگاه دولتی در این راستا عزم جدی از خود نشان نداده است. به گفته وی، در اجرای برنامه مدیریت جامع حوضه آبخیز باید زمینه مشارکت مردم فراهم شود. وی ادامه داد: هم‌اکنون دوسوم دریاچه ارومیه خشک و تبدیل به شوره‌زار شده و در نتیجه عمق متوسط این دریاچه از 14متر به 2متر کاهش یافته است. سلیمانی گفت: وزارت نیرو به‌تنهایی نمی‌تواند برنامه مدیریت جامع حوضه آبخیز را اجرایی کند چرا که این موضوع فرابخشی بوده و یک نهاد یا سازمان به تنهایی نمی‌تواند کاری بکند براین اساس باید تمام دستگاه‌ها همکاری کنند تا شاهد بهبود وضعیت دریاچه ارومیه باشیم.
