ایران‌بوم

کودکی من به دیروز بود و کودکی از من به فردا نشسته بود.
کودک دیروز. کاخها را به رویا می‌ساخت. و من امروز، با تیشه‌ی سرسختی، سنگ کوهها را بر می‌کندم و کاخ رویاها را می‌ساختم.
آن کودک که به فردا نشسته بود، بر خرده‌های سنگ و جنبش تیشه‌ی من می‌نگرییست و کاخ رویاهایش را می‌ساخت.
او را دیدم که خود تیشه‌ای برگرفته بود و برای کاخ رویاهایش سنگ می‌شکافت.

(آژیر: ناسیونالیسم چون یک علم)

ملت‌گرایی، علم‌شناسایی قوانین و شرایط هستی و سربلندی ملتهاست. ملت چونان هر موجود زنده، تنها در شرایط ویژه و در پناه نظم و قوانین ویژه میتواند باقی بماند. این شرایط برای هر ملت نسبت به ملت دیگر متفاوت است.

از سوی دیگر، مفهوم «سربلندی» نیز مفهوم ثابتی نیست. در آغاز چنین به نظر می‌رسد که هر کس می‌تواند مفهوم سربلندی را هر گونه که می‌خواهد، در نظر گرفته و آن را پایه‌ی عمل قرار دهد؛ اما علم ناسیونالیسم می‌گوید: افراد نمی‌توانند مفهوم سربلندی را بر پایه‌ی سلیقه و میل خود، تعیین کنند. «هستی» و «سربلندی» دو مفهوم جدایی ناپذیرند. تنها ویژگی «زمان» آن دو را از یکدیگر جدا کرده است.
اگر گفته شود که علم ملت گرایی، علم شناسایی قوانین و شرایط بقای ملت است، مساله ساده‌تر و قابل فهم‌تر می‌گردد. مجموعه‌ای که به نام ملت نامیده می‌شود و اکنون وجود دارد، در درازای معینی از زمان نیز وجود داشته است. اکنون باید بررسی کرد که کدامین عوامل پایه‌های باقی ماندن این ملت را فراهم آورده‌اند. به گفته‌ی دیگر: اگر شناخت قوانین زندگی یک ملت تنها تا امروز مطرح بود و آینده را در بر نمی‌گرفت یعنی ما تنها با گذشنه سروکار داشتیم، در آن صوت بررسی تاریخی و مقایسه‌ی تاریخی، شیوه‌ای کافی و درستی می‌بود؛ اما ملتی که امروز هست، فردا نیز خواهد بود؛ البته نه با ویژگی‌هایی که امروز هست؛ بلکه بدون تردید دستخوش تحول و تغییر خواهد شد.

برخی ملتها در آینده رو به زوال خواهند رفت و بعضی در بستر ترقی و پیشرفت گام خواهند گذارد.

موجودیت امروز ملتها از «مایه‌های زندگی » دیروز پدید آمده است. از این رو، به آسانی میتوان علل وقایع امروز را در دیروز جستجو کرد.

از سوی دیگر، موجودیت امروز ملت خمیر مایه‌ی موجودیت فرداست. بدین سان، فردای ملت ما، در امروز نهفته است.

آنچه را که امروز در دست داریم عبارت است از «هستی و موجودیت». آنچه را که فردا به دست خواهیم آورد، عبارت است از «آرزو » از دیدگاه سیر تاریخ، فردا نیز چونان امروز است. فردا نیز جنبه‌ی هستی دارد.

با توجه به این اصل، می‌توان گفت که قوانین هستی ملت از قوانین سرفرازی ملت، جدا نیستند. قوانین هستی ( که شناخت آن آسانتر است ) موجودیت ملت را تا به امروز مورد بررسی قرار میدهد. در حالی که قوانین سرفرازی ملت، ناظر به حوادث آینده است.

از این رو بسیاری چنین می‌پندازند که شناخت علمی پایه‌های سرفرازی ملی، از حیطه‌ی اختیار ما بیرون است. در حالی که چنین نیست.