شنبه, 21ام ارديبهشت

شما اینجا هستید: رویه نخست تاریخ تاریخ كهن و باستان

تاریخ كهن و باستان

پوریوت‌کیشی

در این مقاله به «پوریوتکیشی» یا کیش نخستین مردمان ایرانی می‌پردازیم، هرچند متأسفانه به دلیل منابع محدود وآگاهی‌های کم جز یادآوری‌های نیاکان در بعضی اندرزنامه‌های پهلوی آگاهی چندانی نسبت به پیدایش این کیش نداریم، لیکن همین آگاهی کم چنان می‌نماید که کیش نخستینِ مردمانِ ایرانی با آمدن آیین زرتشت کاملا از میان نرفته  بلکه به دلیل قوت نکات مثبت با دین نو آمیخته و به ماندگاری خود ادامه داده است.

«ریو اردشیر»، شهر نویسندگان در ایران باستان

نام «ریو اردشیر»، یکی از شهرهایی که اردشیر ساسانی بنا نهاد، در پاره‌ای از منابع جغرافیای تاریخی، از قدیم تا جدید، آمده است. چنان که از گزارش یاقوت برمی آید در ریو اردشیر، نویسندگان کتاب‌های پزشکی و نجوم و فلسفه، دست کم در چهارده سده پیش، سرگرم پژوهش می‌بوده‌اند؟ آیا از چنین مرکزی گزارش دیگری بر جا هست؟ بر کتاب‌های پزشکی و نجومی و فلسفی که در ریو اردشیر، نوشته شده چه رفته است؟

باورهای دینی داریوش بزرگ

شکوه و عظمت ایران هخامنشی در دوران شاهنشاهی داریوش بزرگ، چنانچه والتر هینتس آن را از بسیاری از جهات با تشکیلات دولت‌های عصر حاضر دارای فاصله‌ی اندکی می‌داند،1 ضمن اینکه موجب شگفتی تاریخ پژوهان معاصر را فراهم کرده است، سبب شده تا این پژوهشگران هر یک به شیوه‌ی خود به دنبال کشف چرایی پیشرفت و اعتلای ایران در دوران این پادشاه هخامنشی باشند.

سنگ‌نگارهٔ بیستون؛‌ شرحی بر بزرگ‌ترین جنگ تاریخ باستان

داریوش بزرگ با انصاف و دقت شایسته‌ی تحسینی ــ که در گزارش‌های آشوری و بابلی و مصری بی‌سابقه است ــ جریان نبردها را بی‌طرفانه شرح می‌دهد. او به این نکته اشاره کرده که ارتش مستقر در پاسارگاد به بهترداد پیوست و پدرش ویشتاسپ زیر فشار شورشیان از قلمرو حکومتی‌اش رانده شد. هم‌چنین آورده که سپاه ماد و پارس در مقطعی به فرورتیش پیوستند و این‌ها همه مضمون‌هایی هستند که در رزم‌نامه‌های شاهان پیشین همواره از قلم می‌افتادند و یا تحریف می‌شدند.

اسطورهٔ آرش

«آرش» یکی از پهلوانانِ پرآوازه در حماسه‌های ملی ایران است که از او همواره به عنوان نماد میهن‌پرستی و از جان‌گذشتگی یاد شده است. او کسی است که در هنگامه‌ی جنگ‌های ایران و توران، طبق توافق طرفین، تیری را به بهای جان خویش پرتاب کرد تا نقطه‌ی فرود آن، مرز دو کشور تعیین شود و ستیزه‌ها پایان یابد.

نخستین منشور اخلاق پزشکی ایران در 1500 سال پیش نوشته برزویه حکیم طبیب دربار کسری انوشیروان ساسانی

برزویه پزشک دانشمند ایرانی که در آغاز به طبابت روی آورد و در سرانجام، به دنبال عرفان و خداشناسی رفت؛ معاصر برزگمهر وزیر خردمند انوشیروان بوده است او درحکمت، ادبیات و فن ترجمه نیز دستی داشت.

در همین زمینه