ایران‌بوم

دماوند از معدود مناطقی است که نام آن آمیخته با فرهنگ اساطیری مردم این مرز و بوم، پیوسته در اذهان جاری شده و مظهر آزادی و در بند کردن ظلم و بیداد ضحاکی، به دست کاوه آهنگر بوده است، به جرأت می توان گفت کمتر ایرانی است که عظمت قله دماوند، او را شیفته خود نکرده باشد.

همانگونه که گفته شد، شهر دماوند یکی از کهنترین شهرهای اسطوره ای و جزو نخستین شهرها در تاریخ روایی ایران است که کیومرث نخستین انسان روی زمین "به عقیده ایرانیان باستان" آن را بنیان نهاد.

آثاری چون ساغری با سر بز کوهی و سکه های پارتی قرن دوم هجری قمری نشان می دهد که دماوند جزو قلمرو حکومتی پارتها بوده است.

این شهرستان به لحاظ قرار گرفتن در میان مازندران و فلات مرکزی و اهمیت آن از نظر سوق الجیشی در طول تاریخ همواره دروازه مازندران به سرزمین ری محسوب می شده است.

همین قدمت و موقعیت شهرستان دماوند سبب شده تا آثار بسیار ارزشمند تاریخی و فرهنگی در این شهرستان به چشم می‌خورد.

آشنایی با اماکن گردشگری شهر اسطوره ای

قله دماوند

قله دماوند در 75 کیلومتری شمال شرقی تهران قرار داشته و بلندترین قله رشته کوههای البرز است که 5671 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

از آنجا که در اطراف این قله، کوههای بلند زیادی وجود ندارد؛ عظمت و شکوه آن بسیار بیشتراز قله های مرتفع تر دنیا نمود دارد و این قله در روزهایی که آلودگی هوای تهران کمتر است تقریباً در بیشتر نقاط تهران دیده می شود.

دماوند

از مناطق دیدنی در محدوده دامنه و کوهپایه آن می توان به پارک ملی لار، غار اسک واقه در سه کیلومتری خارج از جاده و در مسیر صعود به قله دماوند ، آبشار شاهاندشت و قلعه ملک بهمن، غار گل زرد(یک کیلومتر مانده به پلور)، آب گرم لاریجان و دشت "ورارو" اشاره کرد.

در ادامه به شرح برخی از این مناطق زیبای گردشگری خواهیم پرداخت:

پارک ملی لار

پارک ملی لار بزرگ ترین دره ایران است که در۷۰کیلومترى شمال شرق شهر تهران واقع شده و این منطقه دارای آب و هواى متغیر و چشمه هاى متعددی است.

وجود جاذبه های فراوان در این منطقه( کوهنوردی، ماهی گیری، دوچرخه سواری، دشت شقایقها، آثار تاریخی فراوان، چشم اندازهای کوه دماوند، آب و هوای دلپذیر و ...) گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می کند.

روستای توریستی آبگرم لاریجان

روستای آبگرم شاید توریستی ترین روستای این منطقه باشد که این موقعیت را مدیون چشمه آب گرم لاریجان است. در این روستا حمام های آب گرم فراوانی وجود دارد که جمعیت زیادی را در فصلهای مختلف به سمت خود جلب می کند.

این روستا شامل یک خیابان اصلی است که در هر دو سمت آن تعداد زیادی مغازه، برای رفع نیازهای گردشگران وجود دارد و از چشمه آبگرم لاریجان در هر دقیقه حدود 1000 لیتر آب خارج می شود و درجه حرارت آن بین 65 تا 70 درجه سانتی گراد است.

مزه این آب نامطبوع و بوی هیدروژن سولفور دارد و رنگ آن زلال است، این چشمه دارای املاح بیکربنات منیزیم است و برای بیماری های پوستی، زخم های کهنه، رماتیسم، بیماریهای مجرای تنفسی و ناراحتیهای عصبی سودمند است.

آبهای معدنی دماوند

از شاخصترین چشمه های آب معدنی که در این منطقه وجود دارند می توان به آب گرم بایجان، چشمه های آب معدنی اَسک، آب معدنی استراباکو، چشمه پلور، چشمه آب معدنی آب آهن و اِستله سر اشاره کرد.

آبشار شاهاندشت و قلعه ملک بهمن یا ملک قلا

آبشار زیبای شاهاندشت در قسمت شرقی جاده هراز و در فاصله100 کیلومتری شهر تهران، در کنار روستای شاهاندشت یا شونادشت واقع شده است، این آبشار بلند حدود 50 متر ارتفاع دارد که از کنار قلعه ملک بهمن عبور کرده و به سمت پایین سرازیر می شود.

قلعه ملک بهمن در جنوب آبشار قرار دارد و قدمت آن دست کم به دوره ساسانی باز می گردد که یکی از بزرگترین قلعه های کوهستانی رشته کوه البرز به شمار می رود.

قلعه ملک بهمن به شماره 2788 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

غار گل زرد

غار گل زرد در منطقه پلور و در شمال منظریه، در دامنه جنوب شرقی قله3750 متری گل زرد واقع شده و غاری آبی و آهکی محسوب می شود.

درون غار پوشیده از استالاکتیت و استالاکمیت است که به شکل قندیلهایی دیده می شوند، دهانه غار بسیار باریک است که در بارشهای شدید بسته می شود، غار گل زرد از غارهای زیبای مازندران است که حوضچه های آب کوچک و بزرگی را در خود جای داده است.

دشت "ورارو"

در زمستان حدود هشت متر برف در دشت ورارو می بارد، در تابستان بسیار خوش آب و هواست و چهار مسیر برای رسیدن به این قله وجود دارد که مناسبترین آنها از طریق روستای پلور در جاده هراز است

مسجد جامع دماوند

در مرکز بافت شهر دماوند در محله قاضی، مسجد جامع دماوند قرار گرفته که از نخستین مساجد ساخته شده در قرن پنجم هجری به سبک اعراب و تنها مناره مسجد در ضلع شمال شرقی واقع شده است.

این مسجد تا کنون بارها مرمت شده، در هنگام ورود به این مسجد دو سنگ را می بینید که در یکی فرمان شاه عباس و در دیگری تاریخ طاعون ثبت شده است.

درخت کهنسال روستای چنار غرب

این درخت که بیش از 300 سال قدمت دارد نزد اهالی روستای محترم و بر این اعتقادند که در زیر این درخت، دو نوجوان سید دفن شده اند.

پل تاریخی نمیر

این پل در جبهه شرقی شهر رودهن واقع شده و ساکنین محلی آن را به نام پل زنجیر می شناسند. آثار دوره های سلجوقی و صفوی در مرمت های انجام شده دیده می شود. این پل در روزگاران قدیم یکی از محورهای مهم ارتباطی منطقه بوده است.

غار رودافشان

در ارتفاعات شمال شرقی مشرف به روستای رودافشان غاری است که دهانه آن 29 متر است. اگر خواستید قندیل ها، استالاکتیت ها و استالاگمیت های این غار زیبا را ببینید کافی است از طریق جاده خاکی شوسه ده به طرف آن بروید. در ارتفاع 1945 متری از سطح دریا، غار در انتظار شماست.

دریاچه تار

در شرق شهر دماوند و ارتفاع بالای 3230 متر از سطح دریا یکی از عجایب خلقت وجود دارد که همان دریاچه تار است. اگر می خواهید به این دریاچه بروید بهتر است حداقل یک روز کامل را به آن اختصاص دهید تا از زیبایی های طبیعی آن هر چه بیشتر بهره ببرید.

برای رسیدن به این دریاچه دو راه وجود دارد. یا از طریق دماوند و مسیر دامداری هومند آبسرد که حدود 20 کیلومتر راه است و یا از طریق راهی که در کیلومتر 98 جاده تهران – فیروزکوه به نام دلیچائی منشعب می شود و به فاصله 30 کیلومتر طی مسیر به دریاچه می رسید.

هتل آبعلی

در فاصله 45 کیلومتری جاده تهران – آمل"هراز" و در دامنه غربی ارتفاعات شرقی مشرف به شهر آبعلی، در فاصله تقریبی سه کیلومتر شرق امامزاده حمزه مبارک آباد و دامنه غربی ارتفاعاتی که پیست اسکی آبعلی بر فراز آن قرار دارد ساختمانی سه طبقه وجود دارد که هتل آبعلی نامیده می شود.

از خصوصیات برجسته این بنا می توان به فضاها و طراحی معماری، تزئینات داخلی و از همه مهمتر بستر محیطی زیبا و منحصر به فرد آن اشاره کرد.

پل فردوسی

در کیلومتر 97 جاده تهران به فیروزکوه پلی سنگی است که پنج دهانه دارد. اگر به قسمت شمال غربی و جنوب شرقی این پل نگاه کنید کتیبه ای را خواهید دید که نام پل و سال احداث آن را نشان می دهد. مصالح این پل همانند سایر پلهای آن دوره از جنس سنگ تراشه و سیمان است.

چشمه اعلا

در دامنه ارتفاعات شمال غربی شهر دماوند در میان یکی از دره هایی که آبریز آن از غرب به شرق امتداد دارد چشمه ای است که سر منشاء حیات در این منطقه است، آب معدنی این چشمه بسیار گوارا بوده و صفای خاصی به آن منطقه بخشیده است.

امامزادگان عبدالله و عبیدالله(ع)

کافی است 550 متر از سمت شمال مسجد دور شده و به محله درویش بروید، بنای زیبای این امامزاده از نوع برجهای ترک دار با 33 ترک و گنبدی با کاشی کاری فیروزه ای رنگ است که قدمتش به دوران سلجوقی و اوایل مغول می رسد.

دماوند

برج یادمان شیخ شبلی

بعد از دیدار از شهر دماوند به یک بنای هشت ضعلی بر روی ارتفاعات طبیعی مشرف به شهر دماوند بر می خورید که همان برج شبلی است و در زمره یادگاریهای قرون چهار و پنج هجری قرار می گیرد.

این برج ابتدا به صورت ساده و هشت ضلعی ساخته شده و سپس با تزئینات آجرکاری، نمای آن به شیوه سلجوقی آراسته شده است.

پیست اسکی آبعلی

این پیست در 50 کیلومتری شهر تهران در کنار جاده هراز قرار گرفته و می توانید اوقات خوشی را با خانواده در این مجموعه ورزشی و تفریحی داشته باشید. امکاناتی چون آموزش اسکی، رستوران و چند پیست خصوصی در این مجموعه وجود دارد.

بقعه سید گته میر، ملقب به میر مطهر

در 18 کیلومتری جنوب شرق شهر دماوند، شهر آبسرد واقع شده که بنای این بقعه در آن شهر قرار گرفته است. مکان دقیق بقعه سید گته میر بر روی تپه ای نه چندان بلند است که قبرستان قدیمی آبسرد آنجا قرار گرفته است. این بنای زیبا به صورت چلیپائی و شامل دو مستطیل متقاطع است که پس و پیش رفتگی های زوایای آن با گوشواره های تزئینی و گچ بریهای فوق العاده تزئین یافته اند.

امامزاده هاشم(ع)

منطقه ای که این امامزاده در آن واقع است در حقیقت گردنه ای در بلندترین بخش جاده هراز است که بلافاصله پس از آن حدود مرزی استان تهران به پایان می رسد. این امامزاده هم مکانی معنوی با آب و هوای بسیار مطبوع است که به همین دلیل هم محل استراحت مسافرین جاده هراز محسوب می شود و هم نقطه ای است که کایت سواران و چتربازان از بلندیهای این منطقه برای پرش به دشت مشاء استفاده می کنند.

امامزاده حمزه(ع) محله مبارک آباد

در فاصله 30 کیلومتری جاده هراز از سمت تهران و شمال روستای مبارک آباد در کنار سه چنار کهنسال چهارصد ساله امامزاده ای وجود دارد که به نام امامزاده حمزه(ع) مشهور است. فاصله این امامزاده تا کنار جاده چندمتری بیشتر نیست.

امامزاده عبدالله(ع) روستای آئینه ورزان

یادگارهای کهن تاریخی به خصوص اگر با فضائی معنوی در هم آمیخته شوند جذابیت به خصوصی دارند.

امامزاده عبدالله روستای آئینه ورزان هم یکی از همین بناهای ارزشمند تاریخی است که به صورت آرامگاهی هشت ضلعی با گنبدی مخروطی ساخته شده. مصالح به کار رفته در این بنا از جنس قلوه سنگ و ملات گچ بوده و کاشی کاریهای فیروزه ای داخل آن بسیار نفیس و چشم نوازند.

مسجد جامع کیلان

این مسجد در فاصله 1550 متری شمال غرب قلعه عسگر واقع شده است و بنای آن به دوره ایلخانی باز می گردد.

در این بنا 15 ستون قطور وجود دارد که بار سقف از تحمل می کنند و سر ستونهایشان مکعب مستطیل چوبی است که روی آن را با گچ سفید کرده اند.

امامزاده عبدالله و خلیل الله(ع)

در مرکز شهر دماوند بنای عظیمی بصورت برج آرامگاهی ترک دار واقع شده که قدمتش به دوره ایلخانی بر می گردد.

این آرامگاه با شالوده قلوه سنگ رو ملات گچ و در ارتفاع بالاتر با آجر کاری بسیار زیبایی ساخته شده و در مجموع شاید بتوان با توجه به وسعت زیادی که از نظر معماری در این بنا وجود دارد آن را در زمره بزرگترین امامزادگان حوزه شهرستان دماوند به شمار آورد.

اهمیت و زیبایی این بنا سبب شده تا در دوران صفویه و قاجار نیز توجه خاصی به آن شود و در عصر صفویه صندوق چوبی منبت کاری شده و کتیبه داری را به احترام امامزاده بر روی آن نصب کردند و بنای دیگری را به همراه مسجد در ضلع شمالی آن احداث کرده اند.

..........................................

زینب علیدوستی