ایران‌بوم

30 تیر یکی از خیابان‌های قدیمی تهران، از سمت جنوب به خیابان امام خمینی (ره) ( سپه سابق)، حد فاصل شاپور و خیام و پارک شهر تهران (محلۀ سنگلج) منتهی می‌شود. این خیابان نماد وحدت تمامی ادیان موجود در سرزمین ایران است. درست در روبروی آتشکدۀ آدریان، محل نگهداری آتش مقدس مزدیسنائیان ایران، کلیسای مریم مقدس، محل نیایش هم وطنان ارمنی قرار دارد. همچنین در این خیابان کنیسۀ یهودیان و مسجد مسلمانان نیز وجود دارد و سالیان طولانیست که باورمندان به این ادیان توحیدی، در نیایشگاه‌های گوناگون در خیابان 30 تیر، در کنار یکدیگر خداوند یگانه را پرستش می‌کنند.

دبیرستان فیروز بهرام از دهش بهرامجی بیکاجی به یادگار از فرزندش فیروز که در آغاز شهریور ۱۲۷۴ه. ش (۱۸۹۵ م) در هندوستان زاییده شده و در هشتم دیماه ۱۲۹۴ ه.ش (۱۹۱۵م) جهان را بدرود گفته‌است بنام دبیرستان فیروز بهرام نامگذاری گردید. ساخت این دبیرستان در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۱۱ ه.ش بر روی زمین انجمن زرتشتیان و به سرپرستی اردشیر کیامنش و به رهنمون ارباب کیخسرو شاهرخ آغاز و در دوم دی‌ماه همان سال پایان یافت.

اما سنگ بنای آتشکدۀ آدریان در سال ۱۲۹۳ ه.ش با حضور ارباب کیخسرو شاهرخ، ریاست محترم انجمن وقت زرتشتیان تهران پایه گذاری شد و ساخت آن در سال ۱۲۹۶ ه.ش به پایان رسید. این بنا با کمک مالی پارسیان هندوستان (بهرام جی بیکاجی) و زرتشتیان ایرانی ساکن ایران و هند ساخته شد و آتش آن را با مراسمی خاص پس از ۲۵ روز از آتشکده یزد به تهران و آدریان آوردند.

کلیسای مریم مقدس تهران در سال ۱۳۲۴ ه.ش (۱۹۴۵م) با هزینه شخصی فردی خیر بنام رومان عیسی یان بنا گردیده و معمار آن نیکلای مارکف بوده است، این بنا در سال ۱۳۸۱ به ثبت آثار ملی ایران رسیده‌است. این بنا بین سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۴۹ دفتر اصلی و محل سکونت اسقف اعظم ارامنه بوده است که بعدها به کلیسای سرکیس مقدس انتقال یافت.

در خیابان 30 تیر همچنین موزه‌های مهم ایران از جمله موزۀ ایران باستان و موزۀ آبگینه و سفال وجود دارد. موزۀ آبگینه و سفال تا ۱۳۳۰ خانه و محل کار قوام‌السلطنه بود و بعد از آن مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از آن، به ترتیب سفارت افغانستان، بانک بازرگانی و در سال ۱۳۵۵ ه.ش با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی تغییرات آن شروع شد، تا به موزه بدل شود. در پنجمین روز از تهران گردی نوروز 91 راهی بازدید از خیابان 30 تیر شدم.

آتش مقدس در آتشکدۀ آدریان