ایران‌بوم

حمله ی هوایی به الولید
نوشته ی : احمد مهرنیا
۲۶۴ صفحه – ۴۲۰۰ تومان
چاپ چهارم : ۱۳۹۰
ناشر : انتشارات سوره ی مهر – تلفن : ۶۶۴۶۰۹۹۳ – ۰۲۱ و ۶۶۴۷۷۰۰۱ – ۰۲۱

در تاریخ جنگی که کشور عراق به نمایندگی از سوی ابرقدرت ها علیه ایران به راه انداخت، جنگاوران ایران، بارها، شگفتی آفریدند و به جهانیان نشان دادند که این گفته ی مشهور گزنفون، سردار و تاریخنگار یونانی که گفته است، « ایرانیان : بهترین جنگجویان جهان » درست است. یکی از شگفتی های تاریخ جنگ عراق علیه ایران، تکی است که در متن های نظامی از آن با نام های « عملیات اچ – ۳ » یا « یورش به الولید » یاد می شود. از آنجا که دولت عراق پس از دریافت ضرب شست نیروهای ایران در روزها و ماه های آغاز جنگ، بخش بزرگی از هواپیماها و جنگ افزارهای خود را به پایگاهی در غرب این کشور - در نزدیکی مرز خود با اردن – برده بود.

در پانزدهم بهمن ۱۳۵۹ و در شرایطی که چندماه از آغاز جنگ می گذشت، سرتیپ جواد فکوری فرمانده ی بزرگ نیروی هوایی در نشست فرماندهان این نیرو، انجام عملیاتی برای نابودی این پایگاه دور از دسترس را پیشنهاد کرد. این پیشنهاد به دلیل پیچیدگی آن با شگفتی فرماندهان حاضر در نشست روبه رو شد. چنین بود که فرماندهان ارتش ایران تصمیم گرفتند با طراحی یک « تک » پیچیده ی نظامی، پایگاه تازه را نابود کنند. امروزه در تاریخ عمل های نظامی جهان، این عمل در شمار مهمترین تک های نظامی جهان، همچون یورش هوایی و برق آسای ارتش اسرائیل در سال های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ برای نابودی نیروهای نظامی کشورهای عربی و مصر جای دارد. در عمل نظامی « اچ – ۳ »، ۴۸ فروند هواپیمای عراق به همراه سه آشیانه ی بزرگ هواپیما و دو دستگاه رادار و چندین پناهگاه بتونی هواپیما نابود شد.

در مقدمه ای که احمد مهرنیا بر کتاب « حمله ی هوایی به الولید » نوشته است، نکته ای دیده می شود که توجه به آن، اهمیت کار و پایمردی دلاورانی را که هشت سال با یک ارتش تا دندان مسلح جنگیدند، روشن تر می سازد : او چنین می نویسد : « کمتر نیروی هوایی [ای ] در جهان وجود دارد که تاب تحمل بیش از چند ماه جنگ را داشته باشد ( نمونه ی اول : نیروی هوایی ویتنام و نمونه ی دوم : نیروی هوایی ایران ). پس ازتولد و به کارگیری نیروی هوایی در شکل مدرن آن، یعنی از اواخر جنگ جهانی اول تاکنون تنها چند کشور تجربه ی نبردهای هوایی طولانی را در پرونده ی خود به ثبت رسانده اند که این کشورها یا خود سازنده ی [ هواپیما و تجهیزات نظامی ] بوده و از قدرت اقتصادی قوی برخوردار بوده اند یا به شدت مورد حمایت مادی و تجهیزاتی قدرت های بزرگ قرار داشته اند. دلیل این امر، هزینه ی بسیار گزاف جنگ های هوایی، حساسیت و پیچیدگی تجهیزات، فرسوده شدن سریع این نیرو و عوامل دیگری است که در این کتاب جای بررسی آن نیست. »

احمد مهرنیا که خود از خلبانانی است که در روزهای جنگ ایران و عراق پروازهای جنگی و شناسایی بسیاری را انجام داده است، برای نوشتن این کتاب – و در حقیقت : پژوهش – با بسیاری از فرماندهان و خلبانان و کارشناسان نظامی در باره ی عملیات نظامی « الولید » گفتگو کرده است تا بتواند گزارشی مستند از این عملیات به خوانندگان ارائه کند.

در کتاب مجموعه ای چشمگیر از عکس خلبانان شرکت کننده در این عمل نظامی و چند نقشه از مسیر انجام این عمل آمده است که ارزشی دوچندان به کتاب بخشیده است.