ایران‌بوم

ایران بزرگ ،سرزمین میانه‌ی جهان، دل شکیبای گیتی، در درازای تاریخ پر فراز و نشیبش فراوان شادکامی و تلخ‌روزی چشیده و آبادانی‌ها و ویرانی‌ها دیده است. اما همواره سرافراز است بدین که در اوج نیرومندی نیز خود آغازگر ویرانگری در هیچ گوشه‌ی گیتی نبوده است، و بسیارفرزانگان و بزرگانی را پرورانده است که پشتیبان و نگاهبان صلح، آبادی و آزادی بوده‌اند. بزرگان و اندیشمندانی که فرّ و فرهنگ ایران همواره در گوششان زمزمه می‌نمود : "فروهر مردان همه‌ی سرزمینها را می‌ستاییم"، "فروهر زنان همه‌ی سرزمینها را می‌ستاییم" (اوستا، فروردین یشت، ۵ -۱۴۳)

در دامن این پهنه پر شکوه دانش و فرهنگ، بزرگانی پرورش یافتند که به راستی روانشان ستودنی و نام و یادشان جاودانی است. بزرگانی که بر فرازترین پله نیرومندی و شکوه، خِرد خویش را نباختند و به زندگی و امید دیگران دست نیاختند.

بزرگانی چون منوچهر و کیخسرو ناموران شاهنامه‌ی خداوندگار تاریخ، حکیم ابوالقاسم فردوسی، و نیز فرزندانی چون فرزند نامبردار مادر ایران؛ کوروش بزرگ.
اگر چه امروز سخن از به هم رسانیدن "اعلامیه حقوق بشر" از سوی کوروش بزرگ بر سر زبانهاست، اما آنچه دلاور اندیشمند و مهر پیمان ایران‌زمین کوروش، در آن هنگامه ویژه و آن دوره‌ی تاریخی انجام داد، بسیار فراتر از مفهوم امروزین گرامیداشت "حقوق بشر" است.

طرح
طرح از کاوش ساعی

فراهم آوردن آنچه بند بند "اعلامیه حقوق بشر" امروزین در جهان است، پشتوانه‌ای دارد به درازای همه‌ی جنگها، ویرانگریها، ستمکاریها و پایمال شدنها و ... و در پی آنها، دادخواهیها، داوریها و هیاهوی اندیشمندان و قلم به دستان و داد خواهان.

اما پشتوانه‌ی مردم دوستی و آزاد اندیشی بزرگان تاریخ ایران، که نام نیکشان به یادگار مانده است و کوروش بزرگ، نماد بی‌همتای آنان می‌باشد، چه بوده است؟ بزرگانی که هیچ داور و وکیل و روزنامه نگار و خبرنگاری ،دیده بان(=مراقبِ) کردار و گفتارشان نبود. بزرگانی که در هنگامه‌ی قدرت، خدای گونه مردمانی بودند که پروای رسوا شدن به دست بهمان خبرنگار و فلان سازمان دیده بان "حقوق بشر" و ... دست و پا گیرشان نبود!

آری کوروش بزرگ و کوروش سانان تاریخ ایران زمین پشتوانه‌ای داشتند به بلندای فرّ و فرهنگ سرزمین نیاکانشان. نیاکانی که در زمزمه های سپندشان(مقدسشان) فروهر زنان و مردان همه‌ی گیتی را میستودند و باور به آبادانی گیتی داشتند نه فقط آبادانی مرز خویش به بهای ویرانی آن دیگران.

نیاکانی که سرزمینشان در تاریخ دور و درازش میزبان رانده‌شدگان و غریبان بیشماری بود. نیاکانی که به فرزندانشان خِرد و فرهنگ می‌آموختند نه خود برتربینی و دروغ.

" آز(=زیاده خواهی) را با خرسندی (=قناعت ) و خشم را با سروش (=الهام مقدس) و رشک را با نیک چشمی و نیاز را با قناعت و دشمنی را با آشتی و دروغ را با راستی بزنید (=نابود کنید)... به فرهنگ خواستاری(=فرهنگ جویی) کوشا باشید چه(=زیرا) فرهنگ تخم دانش است و میوه آن خِرد ، و خِرد را راهبری هر دو جهانی است. "*

پس بر ما فرزندان این بوم و بر است که بکوشیم تا نامِ نامیِ نیاکانمان را در گوش آیندگان زمزمه کنیم، باشد که چراغ خِرد و فرهنگشان روشنگر راه ما و آیندگانمان باشد. و از آن روی است که باور داریم بزرگمردی بی همتا چون کوروش بزرگ که نماد آشتی و دوستی و نکوهنده دروغ و ناراستی بوده و خواهد بود، شایسته است در گاهشمارِ (تقویم) امروزِ ایران روزی ویژه قرار دهیم. هر چند روان نیاکان فرزانه‌ی کوروش و فرزندان راستین وی همواره او را بزرگ میدارند و جانشان سرای نام او و دیگر کوروش کرداران تاریخ ایران زمین است.

هفتم آبان ماه روز بزرگداشتِ نمادِ خرد، فرهنگ و وجدانِ ایرانیان ،کوروش بزرگ، خجسته باد.

*(اندرز پوریوتکیشان (=دارندگان کیش نخستین )، متون پهلوی، سعید عریان،۱۳۷۱)