نگاه روز

خون نفت در رگ دولت‌های گردن کلفت غرب

 برگرفته از ماهنامه خواندنی شماره 73، مهر و آبان 1391، رویه 36-37

آریوبرزین طالع

آغازی از وابستگی شدید دولت‌های بزرگ صنعتی به مالیات سوخت

نه‌تنها بودجه‌ی کشورهای تولیدکننده‌ی نفت، وابستگی بسیاری به درآمدهای فروش نفت دارد؛ بلکه بدون درآمدهای به دست آمده از مالیات بر سوخت، دولت‌های بزرگ صنعتی نیز توان اداره‌ی کشور را ندارند. البته باید توجه داشت که کشورهای در حال رشد و حتا واپسمانده نیز از این قاعده برکنار نیستند.

دولتهای ایالات متحده‌ی آمریکا، آلمان، ژاپن، انگلستان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و... بیشترین  درآمدشان از مالیات بر سوخت فسیلی (سنگوارهای) است. از این‌رو، کاربری بالای سوخت سنگواره‌ای، برای ادامه‌ی حیات دولت‌های این کشورها و اداره‌ی کشور، از اهمیت نخست برخوردار است. از این‌رو، آنها، گرچه به ظاهر از «سوختهای تجدیدپذیر» سخن میگویند؛ اما با توجه به گرانی آنها که نمی‌تواند مالیاتهای سنگین تحمیل شده بر سوخت سنگواره‌ای را تحمل کند، هر کجا که بتوانند از گسترش آن جلوگیری می‌کنند.

در سال 1996 م (1375خ) «جنرال موتورز» شرکت بزرگ خودروسازی آمریکا، یک خودروی برقی به نام  “EV1” را روانه‌ی بازار کرد. این خودرو که با برق کار می‌کرد، دارای کاربری اندکی بود. یعنی هرگاه قرار بود همه‌ی سوخت لازم برای برق موردنیاز این خودرو از سوخت سنگواره‌ای تامین شود، در آن صورت به دلیل پایین بودن نیاز  این خودروبه نیروی محرکه‌ی سوخت، مالیات سوختی که به خزانه دولت آمریکا (دولت مرکزی و ایالات) سرازیر می‌شد در برابر خودروهای با سوخت بنزین یا گازوییل، بسیار اندک و ناچیز بود. این خودروها دارای سرعت و شتاب خوبی بودند، به گونه‌ای که سرعت آنها در کمتر از 9 ثانیه از صفر به 100 کیلومتر در ساعت می‌رسید. این خودروها به دلیل موتور برقی بسیار کم‌صدا بودند و البته آلودگی زیستم‌حیطی هم نداشتند. باتری این خودروها به راحتی با برق خانگی قابل پر شدن (شارژ) بودند. اما 10 سال بعد، دیگر نشانی از این خودروها نبود. البته از آغاز این خودروها به صورت اجاره در اختیار خواستاران قرار می‌گرفت و هرگز مدت اجاره‌ی 10 ساله‌ی آن تمدید نشد. جنرال موتورز همه‌ی این خودروها را جمع‌آوری کرد و آن را از بین برد و به بهای آهن قراضه فروخت؟!
در سال 1997 م (1376 خ) شرکت خودروسازی نیسان ژاپن، خودروی برقی کوچکی را به بازار عرضه کرد. این خودرو با توجه به ارزان بودن کاربری سوخت، به راحتی قابل پارک بود. و همه مزایای یک خودروی بنزینی را داشت. آنها نیز اجاره‌ای بودند. شرکت نیسان نیز اجاره‌ی خودروها را تجدید نکرد و آنها را جمع نمود و نابود کرد.

در سال 2003 م (1382خ) شرکت تویوتای ژاپن نیز تولید خودروی برقی RVA 4-EV را ایستا کرد. این خودرو که از شگردشناسی (تکنولوژی) بسیار پیشرفته‌ای برخوردار بود از سال 1997 م (1376خ) که به بازار عرضه شد، مورد استقبال کاربران قرار گرفت. این خودرو نیز در سال 2005م/1384خ) از  بازار ناپدید شد ــ یعنی در پایان دوره اجاره این خودرو، «تویوتا» همهی آنها را جمع و نابود نمود.

از سوی دیگر در همان سال (2005م/1384 خ) دو شرکت نفتی شورون و تکزالو، کارخانه‌ی تولیدکننده‌ی باتری EV5-95 NIMH مربوط به خودروی برقی RVA 4-EV تویوتا و حق تولید انحصاری آن را خریداری و کارخانه را تعطیل کردند...
نگاهی به درآمد برآمده از محل مالیات سوخت (بنزین و گازوئیل)، مساله را روشن‌تر می‌کند. در آلمان همان‌گونه که در جدول شماره 1 دیده می‌شود درآمد حکومت این کشور از مالیات بر سوخت (مالیات + مالیات ارزش‌افزوده)، بیش از بهای بنزین در جایگاه‌ها است. البته باید به این مالیات، مالیات‌های پرداخت شده از سوی جایگاه‌داران، شرکت‌های ترابری سوخت، واردکنندگان و پالایش‌کنندگان سوخت را نیز افزود.

 جدول شماره 1

E10= با 10 درصد الکل گیاهی           E5= با 5 درصد الکل گیاهی
                                                          منبع: www.ARAL.DE

درآمد دولت آلمان از محل مالیات بر سوخت سنگواره‌ای (فسیلی) در سال 2011 میلادی مبلغ 40 میلیارد یورو بوده است. هرگاه مالیات بر واردات پالایش، پخش و مالیات بر درآمد جایگاه‌داران سوخت نیز بدان بیفزاییم، در آن صورت رقمی بیش از 65 میلیارد یورو خواهد بود.
جدول شماره 2- مالیات بر سوخت در برخی کشورهای اروپایی را نشان می‌دهد (یورو در هزار لیتر)

گازوئيل      بنزين سوپر 95      کشور
9/436    74/525            اتريش
  
69/427     57/613     بلژيک
  
80/462     70/623    فنلاند
  
50/409   50/528   فرانسه
  
40/470    50/654      آلمان
  
37/427  68/685    يونان
  
0/499   72/607    ايرلند
  
40/617     40/728     ايتاليا
  
0/330        09/462      لوکزامبورگ
  
70/436       38/736     هلند
  
39/366     42/528    پرتغال
  
54/367     77/462    اسپانيا

جدول شماره دو

منبع: آمار منطقه‌ی یورو

جدول شماره 3- مالیات بر ارزش افزوده در برخی کشورهای اروپایی در ساثل 2011 (درصد) را نشان می‌دهد.

جدول شماره 3

منبع: آمار منطقه‌ی یورو

• < قبلی
• بعدی >