بوشهر، همچنان نیازمند مطالعات باستان‌شناسی
هرچند با نگاهی به بوشهر، شاهد آثاری از دوران اسلامی هستیم که به زیبایی این شهر را پدید آورده‌اند، اما بوشهر حکایتی تاریخی از دوران پیش از تاریخ تا پایان حکومت ساسانیان دارد؛ دورانی که شناخت آن با مطالعات باستان‌شناسی مهیا می‌شود ولی بخشی از مناطق قابل مطالعه بوشهر هنوز در دسترس باستان‌شناسان نیست.
new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | CARHARTT WIP HOMME , JofemarShops
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ بررسی‌های باستان‌شناسی در بوشهر تا کنون بخش‌هایی از تاریخ باستانی این شهر را شناسایی کرده‌است؛ اما همچنان بخش‌های مبهم تاریخی، شناخت کامل این شهر را با مشکل مواجه کرده‌است. این درحالی‌است که بخشی از این ابهامات در مناطقی که اکنون مراکز نظامی در آن دایر شده، قابل مطالعه است.
«ناصر نوروززاده چگینی»، باستان‌شناس دراین‌باره به CHN گفت: «باستان‌شناسی بوشهر همچنان نیاز به مطالعه دارد. بخشی از مناطق قابل مطالعه در دست مراکز نظامی بوشهر است. برای مطالعه در این مناطق نیاز به هماهنگی با این مراکز است و در صورت صلاحدید آن‌ها و همکاری با پروژه باستان‌شناسی بوشهر می‌توان این اطلاعات را بدست آورد و در اختیار مردم قرار داد.»
وی که در کارگاه فهم معماری ایران، پنجره بوشهر سخنرانی می‌کرد درباره یافته‌های باستان‌شناسی بوشهر گفت: «اطلاعات قابل تحلیل ما از گذشته بوشهر اندک است؛ اما باید این شهر را در حوزه فرهنگی بزرگ پارس دید.»
چگینی درادامه گفت: «حوزه فرهنگی پارس دوران پیش از تاریخ بوشهر را تشکیل می‌دهد. هرچند می‌توان در همین مطالعه، بوشهر را به عنوان حوزه کوچکی مورد بررسی قرار داد که خیلی دقیق نیست.»
حضور ایلامی‌ها در این حوزه فرهنگی و بقایای زندگی آن‌ها در شبه جزیره بوشهر و در منطقه لیان، بخش دیگری از اشاره به دوران پیش از تاریخ بوشهر است. چگینی دراین‌باره گفت: «سبزآباد و تپه "پی‌تل" از جمله تپه‌های پیش از تاریخی بوشهر هستند. شواهد باستان‌شناسی بدست‌آمده نشان از ساختمان‌هایی به شکل معبد از دوره ایلامی در منطقه دارد.»
به گفته وی احتمالا این معابد برای خدای "هومبان" و "این‌شوشیناک" ساخته شده و آن‌ها را شاهانی چون "هونتاشکال" یا "خونتور نهونته" برپا کرده‌اند. همچنین کشف یک آجرنوشته نشان از حضور ایلامی‌ها در منطقه لیان دارد.
دوره هخامنشی در بوشهر و مناطق اطراف آن شفاف است. وجود کاخ‌های هخامنشی از جمله "بردک سیاه" و "چرخاب" در برازجان و همچنین بنای "گور دختر" در تنگ ارم نشان از حضور مستمر هخامنشیان در بوشهر دارد.
چگینی دراین‌باره گفت: «شواهدی از حضور ناوگان هخامنشیان در حوزه خلیج فارس بدست‌آمده که نشان‌گر اقتدار ایرانیان در این منطقه دارد. همچنین در کرانه بوشهر نیز شواهدی از استقرار مردم دیده می‌شود اما هنوز به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته‌است.»
به گفته چگینی در دوران پارت و ساسانی تمدن‌هایی در این منطقه شکل می‌گیرد که بقایای آن در "ریشهر"، تپه سبزآباد و لیان بدست‌آمده‌است. اما شواهد نشان‌گر آن‌است که منطقه بوشهر در آن زمان محل سکونت رسمی نبوده و روستا‌نشینان و ماهیگیران در آن سکونت داشتند.
در دوره اسلامی و به خصوص دوران نادرشاه و قاجار بوشهر شکل کاملی به خود می‌گیرد. ایجاد یک پایگان نظامی و کشتی‌سازی توسط نادرشاه و همچنین حضور اروپاییان و انگلیسی‌ها در دوران قاجار، بوشهر را به توسعه می‌رساند و به یک مرکز تجاری تبدیل می‌کند.
