یادمان
جدایی باستانشناسی از بدنه میراث فرهنگی
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 13 دی 1389 21:12
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 13 دی 1389 21:12
- نمایش از دوشنبه, 13 دی 1389 21:12
- بازدید: 4779
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ دومین جلسه از نشست‌های دانشگاه تهران با موضوع مروری بر کارنامه میراث فرهنگی و باستانشناسی با موضوع ورود باستانشناسی به ایران روز گذشته برگزار شد. اما آنچه در این نشست مورد تاکید واقع شد، جدایی باستانشناسی از بدنه میراث فرهنگی بود.عمران گاراژیان در آغاز نشست روز گذشته در دانشگاه تهران با بیان این مطلب که برخلاف آنچه بر اساس جلسه گذشته مطرح شد وی معتقد به جدایی کامل باستان شناسی از میراث فرهنگی نیست گفت: «سازمان میراث فرهنگی ساختاری اجرایی دارد اما باستانشناسی امری پژوهشی است. با این حال هر دو نگاه به گذشته دارند با این تفاوت که باستانشناسی باید در بافتار جامعه معاصر نیز نقش داشته باشد.
همچنین کامیار عبدی نیز در ابتدای نشست بر سیاسی نبودن موضوعات مطرح شده تاکید کرد و گفت که باید از حواشی سیاسی پرهیز کنیم و به موضوع اصلی یعنی باستانشناسی توجه کنیم.
گاراژیان با طرح پرسش‌هایی نشست روز گذشته در دانشگاه تهران را آغاز کرد. وی گفت: «با توجه به مصوب شدن قانون عتیقات در سال‌های 1287 تا 1309 این پرسش وجود دارد که در آن سالها چه کسانی کار باستانشناسی انجام می‌دادند؟ یا این‌که از چه روش‌‌ها و ابزاری برای انجام این‌کار استفاده می‌شده است؟ از سوی دیگر این پرسش مطرح است که بافتار جامعه معاصر آن دوران به باستانشناسی چطور نگاه می‌کرده است.
کامیار عبدی نیز با بیان این موضوع که هنوز به درستی درباره پیشینه باستانشناسی تحقیق نشده گفت: «تعداد کسانی که در این باره فعالیت کرده‌اند بسیار اندک بوده و هنوز پژوهش‌های کاملی روی این موضوع انجام نگرفته است.»
در این جلسه گاراژیان با رو کردن اسنادی که سالها قبل بدست‌آورده بود، بخشی از سئوال‌های خود را پاسخ داد. از آنجمله وی به نخستین حفاری تجاری که توسط یهودی‌ها در فیرزوکوه انجام گرفته اشاره کرد.
از جمله مهمترین بحث‌های شکل گرفته در نشست روز گذشته موضوع جدایی باستانشناسی از میراث فرهنگی بود.
عبدی دراین باره گفت: «پیشنهاد می‌کنم باستانشناسی ایران از سازمان میراث فرهنگی ایران جدا شود. دانشگاه یک بنیان آکادمیک برای کارهای پژوهشی دارد، ولی برای بررسی‌های کوچک باستانشناسی باید سراغ میراث فرهنگی برود. باستانشناسی باید از سازمان میراث فرهنگی جدا و تفکیک شود تا سازمان میراث فرهنگی نتواند از باستانشناسی به‌عنوان یک اهرم فشار استفاده کند.
وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی می‌تواند هر کاری که خواست در محوطه‌های باستانی انجام دهد، سرویس بهداشتی ایجاد کند یا هر درآمدی که خواست از بناهای تاریخی داشته باشد، ولی صدور مجوز کاوش توسط سازمان میراث فرهنگی، دیگر انجام نشود.
عبدی اظهار کرد: زمانی که در ایران، به‌خاطر داشتن 30 گرم هرویین قاچاقچی را اعدام می‌کردند، چرا نباید حفار و قاچاقچی آثار تاریخی را اعدام کرد؟ تا وقتی قانون قاچاق آثار عتیقه مانند قاچاق سیگار است، این وضعیت تغییر نمی‌کند. با قوانین موجود، جلوی خروج آثار تاریخی را از کشور نمی‌توان گرفت.
وی با اشاره به خروج 35 آثار تاریخی با حکم دیوان عدالت اداری از فهرست آثار تاریخی، گفت: مالک زمانی کهمی‌بیند، بنای تاریخی‌اش پس از هزار وعده و وعید و ثبت در فهرست آثار ملی، مرمت و سامان‌دهی نمی‌شود، به خود حق اعتراض به دیوان عدالت اداری را می‌دهد.
او تفکیک باستانشناسی و سازمان میراث فرهنگی از یکدیگر و تجدید نظر در قوانین قضایی را در مواردی که به قاچاق آثار تاریخی مربوط می‌شود، دو پیشنهاد خود برای بهتر شدن وضعیت باستانشناسی در ایران دانست.
او با اشاره به فراگیر شدن حفاری‌های قاچاق در ایران، اظهار کرد: زمانی قانونی تصویب می‌شود که یک گروه به نمایندگان مجلس فشار آورند. باستان‌شناس ما اگر در قبال جامعه‌ی معاصر تعهد داشته باشد، می‌تواند به آن برگردد، ولی اگر باستان‌شناس در لایه‌های باستانی خود باشد، از این تفکر فرار می‌کند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: امروز فقط به میراث فرهنگی پرداختیم. باید ببینیم وقتی می‌گوییم میراث فرهنگی انحصاری بوده است، دانشگاه‌ها چه کرده‌اند. انحصار در حوزه‌ی میراث فرهنگی از بالا دیده شده است. دانشگاه‌ها بیش از ساختار میراث فرهنگی در انحصارند. اکنون در جامعه‌ی ما باستانشناسی نظری آموزش داده می‌شود.
عبدی با اشاره به این‌که باستان‌شناسان در حق حرفه‌ی خودشان نیز کوتاهی کرده و به همین دلیل اکنون به این وضعیت رسیده‌اند، گفت: در سازمان نظام باستانشناسی، معمولا کارهای پژوهشی به دانشگاه‌ها داده می‌شود. وضعیت باستانشناسی ایران از نظر علمی، لجام‌گسیخته است.
گاراژیان نیز در پایان تأکید کرد: باستانشناسی باید به عرصه‌ی جامعه‌ی معاصر برگردانده شود و براساس اعتباری که باستان‌شناس برای خود می‌سازد، به جامعه، مجلس و دولت فشار آورد.
