نقاشی قهوه خانهای درآستانه فراموشی
- ميراث معنوي
- نمایش از پنج شنبه, 13 خرداد 1389 13:05
- بازدید: 3652
برگرفته از روزنامه اطلاعات
«زهره نیلی»
هیچ‌گاه، تصویر رستم با آن هیکل تنومند و آن موی و ریش بلند را فراموش نمی‌کنم. همان‌گونه که رنج و دردش را آن زمان که بر بالین سهراب، پسرش حاضر شد، از یاد نمی‌برم. پسری که خود، بی‌آن‌که بداند، پهلویش را درید.
علی اکبر صادقی، نقاش و تصویرگر و انیماتور، سال 1316 در تهران به دنیا آمد.
از پنج سالگی به نقاشی پرداخت و در دوره جوانی به تصویرگری کتاب هم روی آورد. تصویرسازی کتاب «پهلوان پهلوانان» و عبادتی چون تفکر نیست» از جمله آثار اوست.کسی که در تصویرسازی داستان‌های شاهنامه از قالب نقاشی قهوه‌خانه بهره برده است.
با او درباره این گونه از نقاشی و این‌که چرا تصویرگران کتاب کودک از نقاشی قهوه‌خانه‌ای استفاده نمی‌کنند گفت‌وگو کرده ایم.
***
نقاشی قهوه‌خانه را چگونه تعریف می‌کنید؟
نقاشی قهوه خانه ای، سبک خاصی در نقاشی ایرانی بوده و همان گونه که از عنوانش پیداست در قهوه خانه‌ها اجرا می‌شده و با نقالی و داستان گویی همراه بوده است.اما امروز با مرگ نقاشان این سبک و کمرنگ شدن قهوه خانه‌ها، این هنر نیز روبه فراموشی است.
آیا می‌توان به زنده کردن این سبک پرداخت و چگونه؟
بله می‌توان به احیای نقاشی قهوه خانهای پرداخت.چراکه مردم داستان و داستان سرایی را دوست دارند و از شنیدن آن لذت می‌برند. پس می‌توان کافی شاپ‌های امروزی را جایگزین قهوه خانه‌ها کرد یا حتی کارگردان‌های تئاتر می‌توانند برخی نمایش‌های خود را با نقاشی همراه کنند. به هرحال می‌توان در هر دوره و زمانه‌‌ای به دنبال ابزار جایگزین بود.
چه ارتباطی میان تصویرگری و نقاشی قهوه خانهای وجود دارد؟
چه در تصویرگری و چه در نقاشی قهوه‌خانه‌ای، متن نقشی مهم و اساسی برعهده دارد. اما تصویرگران امروز ما با نقاشی قهوه خانهای آشنا نیستند و دلشان نمی‌خواهد آن را بشناسند وگرنه کتاب‌های بسیاری منتشر می‌شود که بازنویسی داستان‌های شاهنامه است و می‌توان در تصاویر آن از نقاشی قهوه خانهای بهره‌برد.
چرا تصویرگران کتاب کودک و نوجوان در کارهای خود به نقاشی قهوه‌خانه توجه نمی‌کنند، حتی زمانی که داستان‌های شاهنامه را به تصویر می‌کشند؟
یکی از دلایل بی‌توجهی تصویرگران جوان به نقاشی قهوه‌خانه‌ای، جشنواره‌‌ای شدن هنر تصویرگری است. تصویرگران ما معیارهای هر جشنواره‌‌ای را دانسته‌اند و مطابق آن رفتار می‌کنند. البته این به شرایط اقتصادی جامعه ما هم برمی‌گردد وگرنه دلیل چندانی برای این کار نبود.
در هرحال، وقتی قهوه خانه‌ها جای خود را به فضاهای مدرن می‌دهند و مادران قصه گفتن برای کودکانشان را فراموش می‌کنند و ماهواره و اینترنت و بازی‌های رایانه‌‌ای جایگزین نقالی و پرده خوانی می‌شود، انتظاری به جز فراموش شدن هنرهای سنتی از جمله نقاشی قهوه خانهای نمی‌توان داشت.
چند درصد از نوجوانان امروز به جای سینما و کافی شاپ به قهوه‌خانه می‌روند و آیا قهوه‌خانه‌های امروز، فضای مناسبی برای نوجوانان امروز هستند یا نه؟!
دلتان می خواهد کدام بخش شاهنامه را تصویر کنید؟
بخش اسطوره‌ای شاهنامه، جذاب‌ترین و مهم‌ترین قسمت برای تصویرگری است. چراکه به تصویرگر اجازه می‌دهد، آن‌گونه که دوست دارد با داستان برخورد کند و ذهنیت خود را به تصویر بکشد.
