ایران‌بوم

سرپرست هیئت باستان شناسی شهر زیر زمینی سفیدشهر گفت: کاوش‌های انجام شده و آثار به دست آمده شهر زیر زمینی و عمارت قدمگاه نشان از قدمت این بنا در قرون ۶ و ۷ هجری است که مصادف با حکومت خوارزمشاهیان بوده است.

مجید منتظرظهوری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا- در خصوص کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه سفیدشهر، اظهار کرد: فصل دوم کاوش باستان‌شناسی در مجموعه معماری دستکندهای زیرزمینی سفید شهر، موسوم به شهر زیرزمینی در دو کارگاه مجزا مورد پیگیری قرار گرفت و در کارگاه نخست در زیر عمارتی خشتی با نام بقال یا چهارطاقی انتخاب و دو فصل کاوش منجر به شناسایی فضاها و کانال‌های ارتباطی غیر هم‌سطحی در آن شد.

وی ادامه داد: کاوش‌ها در این کارگاه در بخش شمالی و جنوبی در دو جبهه تداوم یافت که به شناسایی بخش‌های دیگری از این دستکند منجر شد که روند مخرب توسعه شهری باعث تخریب راه‌های ارتباطی در این بخش‌ها شده و گمانه‌زنی در نقاط شناسایی شده مشخص کرد این مجموعه دستکند در بخش شمالی تداوم داشته و خیابان ۲۲ بهمن این مسیر را تخریب کرده است، که مطالعات ژئوفیزیک مسیرهای دیگری را در بخش‌های دیگر شهر نیز شناسایی کرده که ادامه کاوش در آن‌ها به فصل‌های بعد موکول شد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی شهر زیر زمینی سفیدشهر از یافته‌های این بخش از دستکندها به سفال‌های دوران قرن ۶ و ۷ هجری قمری اشاره کرد و گفت: نمونه‌های یافت شده از سفال‌های فیروزه قلم مشکی و سفال‌های لعاب تکرنگ فیروزه‌ای با لبه چکشی است و قطعاتی از سفال‌های نقاشی زیر لعاب که بر روی برخی یک قطعه کاشی زرین فام از بخش شمالی این مجموعه به دست آمد که احتمالاً از نمونه‌های ساخت شهر کاشان در قرن ۶ و ۷ هجری است.

منتظر ظهوری گفت: در مرکز و کف، فضای چلیپایی یافت شده که حلقه چاهی قرار دارد که تا عمق ۱۱ متر مورد کاوش قرار گرفت، ولی به علت اتمام زمان کاوش فعالیت باستان‌شناسی در آن متوقف شد، سقف چهار ایوان یا صفه های این بنا به صورت طاق جناغی است و مسیر دسترسی به این فضای چلیپایی از سمت جنوب غرب بوده که این مسیر در یک برهه تاریخی به علتی نامشخص (احتمالاً مذهبی- سیاسی) با سنگچین مسدود و در تغییرات بعدی حتی مسیر پلکانی آن تخریب و به فضاهای سردابی متأخر پیوند داده شده است.

منتظر ظهوری تصریح کرد: کاوش‌ها نشان می‌دهد به احتمال زیاد دور تا دور این فضای چلپیایی سکوهایی برای نشستن وجود داشته است که در سیر زمانی و تخریب‌های تاریخی از بین رفته‌اند و وجود طاقچه‌هایی که در زوایای فضای مرکزی چلیپا کنده شده و در بخش جنوبی فضای چلیپای فضاهای الحاقی دستکندی نیز ایجاد شده که پلانی مربع شکل دارد و طاقچه‌هایی در آن کنده شده است.

وی افزود: شواهد زیادی از سازه‌های حرارتی و آثار سوختگی بر روی بدنه شمالی این فضای الحاقی دیده می‌شود، این فضاها نیز در دوره‌های متأخر مورد استفاده قرار گرفته و دیوارهای خشتی در آن ایجاد شده است و از یافته‌های این کارگاه سفال‌های مربوط به قرون میانی اسلامی تا دوره صفوی و قاجار است و نقوش روی برخی از سفالینه‌های شناسایی شده، نشان از آئینی بودن فضای چلیپایی دارد که نقوشی همچون صلیب، خورشید و سرو از این قسم هستند.