یادمان
کودبرداری، مرگ خاموش محوطه‌های باستانی
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 26 خرداد 1389 12:12
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 26 خرداد 1389 12:12
- نمایش از چهارشنبه, 26 خرداد 1389 12:12
- بازدید: 2417
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ کودبرداری یا تپه‌خواری از جمله معضلات محوطه‌های باستانی است که در اکثر شهرهای کشور دیده می‌شود. در این اتفاق، کشاورزان با برداشت از خاک تپه‌های باستانی به منظور استفاده زراعی باعث نابودی تدریجی آن می‌شوند و در نهایت تپه خاک‌برداری شده پس از تسطیح تبدیل به زمین کشاورزی می‌شود.به گزارش CHN کودبرداری از تپه‌های باستانی طی نیم قرن گذشته به شکلی جدی آغاز شده و بر اساس آمار موجود، با رشد و گسترش زمین‌های کشاورزی، طی 10 سال گذشته شتاب بیشتری گرفته است.
«بابک مغازه‌ای»، روزنامه نگار و دبیر انجمن کهن‌دژ همدان با بیان این موضوع که کودبرداری معضلی کشوری بوده و به یک استان و یا شهری خاص محدود نمی‌شود به CHN می‌گوید: «بسیاری از تپه‌های باستانی با مرگ خاموشی که به آن کودبرداری یا تپه‌خواری گفته می‌شود همراه هستند. این موضوع در استان همدان نیز وجود دارد و برخی محوطه‌ها و تپه‌های باستانی به همین شکل از بین رفته‌اند.»
وی در ادامه می‌گوید: «کودبرداری یا همان تپه‌خواری به روشی گفته می‌شود که در آن کشاورز بدون آگاهی از اهمیت محوطه باستانی به دلیل کیفیت خوب خاک و کاهگل این محوطه‌ها وتپه‌های باستانی اقدام به خاک‌برداری از آن‌ها کرده و به پای زمین زراعی خود می‌ریزد.»
وی می‌افزاید: «خاک‌برداری مدام منجر به تسطیح آرام تپه شده و پس از پایان کار، خود تپه که اکنون به یک منظر هم‌سطح با زمین کشاورزی تبدیل شده، مورد زراعت قرار می‌گیرد.»
به گفته مغازه‌ای در این میان آن دسته از تپه‌ها که ارتفاع بلندی دارند مورد خانه سازی قرار می‌گیرند و حتی در مجاورت یا داخل آن‌ها آغل حیوانات و انبار می‌سازند. به اعتقاد کارشناسان میراث فرهنگی، این اقدام که منجر به شکل‌گیری حفره‌ها می‌شود زمینه مناسبی برای حفاری غیرمجاز به وجود می‌آورد.
حضور گسترده یگان پاسداران میراث فرهنگی به عنوان مهمترین عامل حفاظت از این تپه‌ها همواره مورد بحث بوده است. حتی گفته می‌شود که هرگاه یگان پاسداران به موقع محوطه‌های باستانی را مورد بازدید قرار داده، جلوی تسریع در تخریب و کودبرداری محوطه‌های باستانی را گرفته است.
مغازه‌ای می‌گوید: «لازم است که یگان پاسداران میراث فرهنگی با امکانات لازم از قبیل وسایل ارتباطی و نقلیه مناسب در محوطه‌های باستانی حضور داشته باشد. این موضوع به عنوان مهمترین عامل جلوگیری از تخریب محوطه‌های باستانی موثر است.»
آموزش مسئولین محلی یکی دیگر از روش‌های جلوگیری از تپه‌های تاریخی است. مغازه‌ای در این‌باره می‌گوید: «از آنجا که مسئولین و معتمدین محلی در بسیاری از موارد نقش انکارناپذیری در جلوگیری از تخریب روزافزون این آثار دارند هرگونه ناآگاهی، کوتاهی و یا سهل‌انگاری آنان نیز می‌تواند نتایج جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.»
وی در ادامه می‌گوید: «افزایش برنامه‌های اطلاع‌رسانی و آموزشی به منظور توجه هر چه بیشتر و آشنایی آنان با قوانین، مقررات و برخی مسائل عمومی و اولیه در خصوص اهمیت این آثار و شیوه‌های حفاظت و مرمت آن‌ها به ویژه در برخی مناطق دور افتاده‌تر می‌تواند نتایج مثبت بسیاری را به دنبال داشته باشد.»
مغازه‌ای می‌افزاید: «در گام بعدی می‌توان توجه عموم روستاییان را به حفاظت از این آثار جلب کرده و تاکید شود که حفاظت و مرمت این آثار چه ارزش‌های معنوی و مادی را می‌تواند برای آن نقطه به همراه داشته باشد.»
ثبت ملی و آموزش مردمی از طریق رسانه‌ها نیز دیگر راهکار حفاظت از محوطه‌های در معرض خطر تپه‌خواری است. این در حالی است که نه تنها هنوز نقشه باستان‌شناسی کشور به طور کامل تهیه نشده که برخی محوطه‌های کوچک باستانی که بیشتر در معرض خطر کودبرداری هستند ثبت ملی نشده‌اند.
