ایران‌بوم

این شهرستان به واسطه قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی از جمله قرار داشتن در مسیر مشهدالرضا (ع) پر بازدید کننده ترین شهرستان استان یزد در طول ایام تعطیلات نوروزی است.

این شهر نیز همچون سایر مناطق استان یزد جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که بازدید از آنها در بهار طبیعت خالی از لطف نیست.

درختان کهنسال ابرکوه

سرو ابرکوه گرچه کهنسال ترین موجود زنده دنیاست و طول عمر آن حداقل 4500 سال است اما جالب است بدانید که این سرو تنها درخت کهنسال ابرکوه نیست و این شهرستان ده ها درخت کهنسال دیگر را در خود پرورش می دهد.

یکی از این درخت ها سرو دوم ابرکوه است و محل قرارگیری آن در مرکز شهر و در فاصله حدود 200 متری خیابان اصلی روبروی امامزاده احمد است که گذر اکثر مسافران برای استراحت و زیارت است.

این درخت 1500 ساله در فاصله کمی از خیابان اصلی قرار دارد و با وجود آن که در یک منزل مسکونی است به راحتی قابل مشاهده است.

"بنه بداف" نیز واقع در روستای بداف از بخش بهمن ابرکوه از دیگر درختان کهنسال ابرکوه به شمار می رود و سن آن را نزدیک به دو هزار سال تخمین زده اند و همچنان با وجود سن خود میوه می دهد.

"پده هارونی" نیز درخت کهنسال دیگری است که در روستای هارونی بخش بهمن قرار دارد و ارتفاع حدود 15 متری آن عظمت و قدرت خداوند را تداعی می کند.

توت ده عرب در روستای ده عرب و بنه روستای صادق آباد از روستاهای توابع دهستان فراغه در ورودی ابرکوه از طرف شیراز برخی دیگر از درختان کهنسال ابرکوه به شمار می رود.

کاسه رود؛ نگینی در کویر ابرکوه

یکی از جاذبه های بسیار زیبای طبیعی ابرکوه، کاسه رود است که به لحاظ زیبایی حیرت انگیزش، نام نگین کویر را بر آن گذاشته اند.

در فاصله 20 کیلومتری و در عمق 9 کیلومتری جاده ابرکوه - یزد، رودخانه ای وجود دارد به نام کاسه رود که در منابع تاریخی نیز از آن یاد شده و زیبایی و شکوه این رودخانه در دل کویر که برگرفته از سیلاب ها و روان آب های جاری از سیل در کویر است، منظره با شکوهی را پدید آورده است.

امامزاده عباسعلی

امامزاده عباسعلی بنا به قول بزرگان و تاریخ ابرکوه از فرزندان یا نوادگان حضرت امام سجاد(ع) است و در روستای تاریخی مریم آباد که نامی نیز در شاهنامه فردوسی به نام "میم" دارد قرار دارد.

روستای مریم آباد در فاصله دو کیلومتری شهر ابرکوه و در مسیر جاده اصلی ابرکوه به سمت شیراز است که به واسطه موقعیت خاص خود همچنین امکانات و فضای سبز همجوار امامزاده عباسعلی مورد توجه خاص مسافران به ویژه در ایام نوروز است.

امامزادگان سید احمد و سید محمود

امامزادگان سید احمد و سید محمود در شهر مهردشت در بخش بهمن ابرکوه قرار دارند.

سید احمد و سید محمود دو برادر از نوادگان امام موسی کاظم بودند که به شوق دیدار امام رضا(ع) راهی ایران شدند اما با تعقیب مأموران حکومتی در روستای مهرآباد به شهادت رسیدند و توسط اهالی در این محل به خاک سپرده شدند.

مرقد این امامزادگان در تمامی اوقات و به خصوص در این ایام شاهد حضور مشتاقان ولایت است.

امامزاده شهیدان، امامزاده احمد، امامزاده دختر موسی بن جعفر (ع) و ... نیز از دیگر بقاع متبرکه شهرستان ابرکوه به شمار می روند که برای اسکان مسافران نوروزی در اغلب آنها فضاسازی شده است.

خندق های سنگی؛ میراث تاریخی و طبیعی ابرکوه

خندق های سنگی ابرکوه نیز به عنوان یکی از آثار منحصر به فرد در محله درب قلعه شهر ابرکوه قرار و در فهرست میراث فرهنگی کشور نیز به ثبت رسیده است.

این خندق ها به دست توانای بشر تراش خورده و خانه ها و کوچه ها از دل سنگ ها بدون ابزار و با فکر خلاق بشر خلق شده است.

آرامگاه عزیزالدین نسفی

آرامگاه عزیزالدین نسفی، دانشمند بزرگی که در اقصی نقاط جهان شناخته شده است در خیابان اصلی شهر ابرکوه و در انتهای کوچه جنب بانک صادرات قرار دارد و دارای محراب گچبری بسیار زیبایی است که با کتیبه های مزین گنبد علویان در همدان و مدرسه حیدریه قزوین و مسجد جامع ورامین و مقبره پیر بکران اصفهان هم طراز است.

عزیزالدین نسفی یکی از بزرگان و دانشمندان بزرگ است که که به پیر صدیق و پیر حمزه سبزپوش معروف است و مهمترین اثر وی "انسان کامل" است که در دوران تدریس در مسجد جامع ابرکوه به رشته تحریر درآورده است.

نسفی همچنین یکی از بزرگترین عارفان و از چیره دست ترین نثرنویسان زبان پارسی در سده هفتم هجری بوده است.

خانه آقازاده؛ معماری خیره کننده ایرانی

ابرکوه دارای خانه های قدیمی و جالب بسیاری است که در بافت قدیم قرار دارند و یکی از مهمترین آنها خانه آقازاده است که بادگیرهای منحصر به فرد و دو طبقه آن بی نظیر است.

این خانه از نظر معماری و به کارگیری عناصر معماری سنتی ایران بسیار در خور توجه است و به صورت حیاط مرکزی است و عمارت آن در سه جهت و به منظور استفاده در فصول مختلف سال ساخته شده است و بادگیر و کلاه فرنگی آن با ارتفاع 18 متری خود به این خانه ابهت خاصی داده است.

قدمت این خانه به دوره قاجاریه باز می گردد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه صولت

خانه صولت نیز از جمله بناهای تاریخی و فرهنگی شهرستان ابرکوه است که در بافت قدیم واقع شده و با سردری بلند و باشکوه و گچبری ها و مقرنس کاری های بسیار شکوه زیبایی دارد و در حال حاضر اداره میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی ابرکوه در این محل قرار دارد.

ابرکوه؛ سرزمین قلعه های تاریخی

شهرستان ابرکوه دارای قلعه های بسیاری است که تعداد آنها به عدد 50 می رسد که مهمترین آنها قلعه بزرگ روستای شهرسب در ورودی شهر ابرکوه از سمت یزد است.

این قلعه، قلعه ای عظیم با سردری رفیع است و آثاری از مجتمع مسکونی که هسته اولیه این مجتمع مسکونی عظیم را می توان به دوره صفویه نسبت داد و قلعه ای است با برج و بارو و سردری جداگانه، هشت برج و نیم در چهار زاویه که در میان قلعه بیرونی واقع شده است.

ارگ شهرسب نیز 17 هزار مترمربع مساحت دارد و مصالح به کار رفته در آن خشت خام، گل، سنگ، چوب و آجر پخته است و ویژگی های بارز این مجتمع مسکونی بسیار زیبا، خانه های قدیمی برتر با تزئینات گچبری و نقوش اسلیمی گل و بوته و مقرنس کاری آنهاست.

یکی دیگر از این قلعه ها نیز قلعه مسکونی روستای تیزوک است.

قلعه رباط شهرستان ابرکوه نیز یکی دیگر از قلعه هایی است که در مجاورت راه کنارگذر شهر ابرکوه (کمربندی) قرار دارد و دارای 9 برج و حصار چینه ای است و به راحتی عظمت خود را در تیررس نگاه مسافران قرار داده است.

مساجد قدیمی ابرکوه

ابرکوه مساجد قدیمی بسیاری دارد که از مهمترین آنها می توان به مسجد جامع ابرکوه اشاره کرد.

این مسجد کهن سال در کنار خیابان اصلی و میدان بزرگ شهر واقع شده است و اساس معماری بنای این مسجد، چهار ایوانی به نظرمی آید که حیاط مستطیل شکلی آن را احاطه کرده و دارای دهلیزها و شبستانهای دیگر است.

مردم معتقدند که پایه ریزی این مسجد در قرون اول یا دوم هجری هنگامی که مردم این دیار دین مبین اسلام را پذیرفتند انجام گرفته و در قرون بعدی تکمیل شده است و تقریباً تمام قسمتهای بنای مسجد از آثار دوره مغول است اما قسمتهایی وجود دارد که از سابقه کهن تری برخوردار است که از جمله آنها می توان به محراب گچبری بسیار عالی و پرکاری که در ایوان شرقی در صفه سمت چپ قرار دارد، اشاره کرد.

منار سر در نظام الملک

داخل شهر ابرکوه و در خیابان نظامیه دو منار مرتفع بر روی سردری بلند به چشم می خورد که مردم آن را منار و سردر نظام الملک می ‌خوانند و گفته می شود که در این محل مسجد، بازار و مدرسه وجود داشته است و تزئینات آجری و کاشیکاری در خور توجهی دارد.

یخچال های تاریخی شهرستان ابرکوه

یخچال ها زیبایی در ابرکوه وجود دارد که در قدیم از آنها به جهت نگهداری یخ استفاده می شده است و نمونه جالب آن را می توان در ورودی شهر ابرکوه از سمت شیراز مشاهده کرد.

قدمت برخی از یخچالهای ابرکوه به عهد قاجار و برخی دیگر به رونق جاده ابریشم برمی گردد.

خواهرزاده کریم خان زند در ابرکوه مدفون است

مقبره ملاعلی کرم بنایی چهارطاقی با مصالح خشت خام و گل واقع در محله گل کاران شهرستان ابرکوه است.

ملاعلی کرم، خواهرزاده کریم خان زند است که در سفر زیارتی به مشهد مقدس در ابرکوه مقیم می شود و بعد ازوفات در همین شهر به خاک سپرده می شود واین بنا به ثبت آثار ملی رسیده است.

گنبد عالی بنایی رفیع بر بالای کوه

گنبد عالی ابرکوه بنایی است برج مانند بر فراز کوه سنگی کوچکی مشرف بر شهر که مقبره امیر عمیدالدین شمس الدوله دیلمی از طایفه هزار اسب و مادرش است.

این بنا از سنگ و گچ و بر روی کرسی مربعی که چهار گوشه آن تخت شده، ساخته شده است و به شکل هشت ضلعی است و در کشور نیز دارای شهرت است و برای دیدار آن باید از میدان اول ورودی شهر از سمت یزد به سمت بخش بهمن حرکت کرد.

این بنا، نخستین اثر تاریخی ثبت شده استان یزد در فهرست آثار ملی است.

مسجد بیرون محل استراحت علی بن موسی الرضا (ع) در سفر از مدینه تا مرو، منطقه حفاظت شده اعلا، سیدون علی نقیا و ده ها اثر تاریخی دیگر از جاذبه هایی است که شهرستان ابرکوه را به یکی از مقاصد مسافران نوروزی تبدیل کرده است.