ایران‌بوم

یک سال پیش (زمستان 1357) عبدالعلی کارنگ درتبریز در سنی نزدیک به پنجاه و شش وفات کرد. او متولد تبریز بود و دوستدار استوار شهر خویش، و از ادبا و دانشمندان فریفتهٔ به فرهنگ و مدنیت ایرانی، مردی نجیب و تمام انسان بود. در تحقیق و تتبع پیش آمده بود و کارهای با ارزش او بیشتر در زمینهٔ مطالعات مرتبط با خطهٔ آذربایجان بود و به همین لحاظ خدمات منحصر و مفیدی عرضه کرد که ازو شایسته و برازنده بود. درین سالهای اخیر اوقات را به تجسس علمی و بازبینی در ابنیه و آثار تاریخی آذربایجان می‌گذرانید و درین زمینه کاری کرد که هیچکس دیگر بدین حد از توفیق نرسید و حاصل زحماتش کتاب گرانقدر «آثار باستانی آذربایجان» است که در سال 1351 توسط انجمن آثار ملی به چاپ رسید. کارنگ این کتاب را زیر نظر خود در تبریز چاپ کرد و با دقت و ممارستی که در کارهای چاپی یافته بود آن را به ترتیب پسندیده و مطلوبی به چاپ رسانید.

کارنگ با امور نشر و چاپ آشنائی داشت، زیرا پایه گذار و مدیر شعبهٔ مؤسسهٔ انتشارات فرانکلین در تبریز بود و کتابهائی چند به همت و هدایت او در آن شهر انتشار یافت.
کارنگ تا مریض نشده بود و قلبش از توان طبیعی نیفتاده بود با شوق تمام در جلسات کنگره‌های تحقیقات ایرانی شرکت می‌کرد و قصدش بیشتر آن بود که دوستان و همفکران و همکاران را ببیند. در اغلب این سفرها، میر ودود سید یونسی با او همراهی می‌کرد. خطابه‌های کارنگ در همهٔ این کنگره ها شنیدنی و پر مطلب بود و حق آن است که مجموعهٔ آنها به انضمام مقالاتی که او در مجله‌های ادبی و تاریخی تهران و تبریز نشر کرد در یک دفتر جمع و طبع بشود.

کارنگ سنوات خدمت دولتی را در معارف گذرانید و از کسانی است که نسبت به پیشرفت و توسعه کتابخانهٔ ملی شهر تبریز شوقی بسیار مبذول کرد و در مقام عضویت در شورای مدیرهٔ آنجا وجودی مؤثر بود.
آخرین کار ارزشمند آن مرحوم تصحیح قسمت مربوط به آذربایجان از وقفنامهٔ ربع رشیدی است که به خواهش مرحوم مجتبی مینوی و من [شادروان ایرج افشار] انجام داد و به چاپ رسید و تردید نیست که کسی شایسته‌تر ازو شناخته نبود که بر اعلام جغرافیائی آن سامان وقوف داشته باشد و بتواند مشکلات تاریخی را به سر پنجهٔ شم بصیر خود و تسلط در متون روشن کند.
از شمار تألیفات او چند تا یادداشت می‌شود:

1333 – تاتی و هرزنی
1334 – خلخالی یک لهجه از آذری
1334 – ادبیات پارسی (مدرسه‌ای) با همکاری علی اکبر صبا و علی لک دیزجی
1337 – تاریخ تبریز ( تألیف و . مینورسکی )
1337 – دستور زبان فارسی، با همکاری علی اکبرصبا و عزیزدولت آبادی و چند تن دیگر.
1340 – دستور زبان کنونی آذربایجان
1343 – راز ( مجموعهٔ شعر )
1344 – خاطراتی از شرق (ترجمهٔ اثر دوروتی اسمیت)
1348 – سفرنامهٔ کارری (ترجمه با همکاری علی نخجوانی)
1351 – آثار باستانی آذربایجان ( جلد اول )
1357 - وقفنامهٔ ربع رشیدی (تصحیح قسمت تبریز)

در ختام این یادداشت برای آن مرحوم طلب رحمت و آمرزش می‌شود.