ایران‌بوم

یک فعال میراث فرهنگی از غرق شدن سد ساسانی جره که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده در صورت آبگیری سد جدید رامهرمز خبر داد.
سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلام این مطلب گفت: برای احداث سد رامهرمز تا کنون به دهها محوطه و اثر تاریخی آسیب وارد آمده است و پس از آبگیری مخزن این سد که عملیات احداث آن از اوایل سال 75 آغاز شده آبگیری فاز دوم در تراز بالاتر به گنجایش 240 میلیون متر مکعب از 89 به بعد قابل دستیابی است.

مجتبی گهستونی افزود: اجرای این سد تا کنون 900 میلیارد ریال از محل درآمدهای عمومی هزینه در پی داشته و ظرفیت آن 60 میلیون متر مکعب است و تامین آب مورد نیاز زمینهای کشاورزی دشت رامهرمز به وسعت 22 هزار و 300 هکتار، کنترل سیلاب رودخانه زرد و امکان تولید انرژی برق آبی به میزان 48 گیگاوات ساعت در سال از مزایای این سد محسوب می شود.

نمایی از سد تاریخی جره

برخی از کارشناسان میراث فرهنگی و آثار باستانی معتقدند که به رغم اعلام مجری سد جره که از ایجاد چهارهزار فرصت شغلی در بخش کشاورزی، گردشگری و صنایع جانبی به واسطه بهره برداری از این سد سخن به میان آورده با آبگیری دهها محوطه تاریخی از جمله یک سد ساسانی موسوم به جره، چند گور دخمه (گور بری)، خانه‌های متعلق به دوره اسلامی، قنات و کاریزهای پشت سد به زیر آب می رود و تا کنون به منظور ایجاد تاسیسات جانبی دهها تپه باستانی از جمله تپه های زیره زرد، پا گچی، مولوچه ، محوطه شاه جنید، محوطه عباس علی، تپه گوراب، تپه قزو و... برای ایجاد کانالهای پایین دست این سد تخریب شده اند.

در این تصویر تاسیسات احداث سد رامهرمز در کنار گورهای دخمه ای تاریخی روستای زبره زرد قابل مشاهده است

سد خاکی جره با هسته رسی تاجی به طول 733 متر و مخزنی به ظرفیت حداکثر 260 میلیون متر مکعب دارد. حجم بدنه خاکی این سد شش میلیون و 200 هزار متر مکعب بوده و ظرفیت تخلیه سیلاب آن حداکثر پنج هزار و یکصد متر مکعب در ثانیه است. سد مخزنی جره به عنوان یکی از پروژه های سازمان آب و برق خوزستان در 35 کیلومتری شمال شرقی رامهرمز همزمان با سفر رئیس جمهوری که در هفته جاری به خوزستان صورت می گیرد آبگیری می شود.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در ادامه اظهار داشت : پژوهشکده باستان شناسی مدعی است که محوطه های باستانی اطراف سد جدید و اطلاعات تاریخی سد ساسانی را توسط مهناز شریفی و بهزاد فریادیان مورد ارزیابی قرار داده است اما تا کنون هیچ اطلاعات مستندی برای محققان، باستان شناسان وعلاقمندان منتشر نکرده به گونه ای که این بی توجهی ذهن بسیاری از کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی را به خود مشغول کرده است.

در این تصویر عبور کانال آباز حریم امامزاده شاه جنید( جنیان ) به راحتی قابل مشاهده است

منابع تاریخی نشان می دهد که ساسانیان به طور کلی پنج سد در خوزستان ساخته‌اند که تنها دو سد از آنها شناسایی شده‌اند. یکی از این سدها سد جره با ارتفاع 19 متر و طول بیش از 89 متر در 20 کیلومتری غرب رامهرمز و در کنار رودخانه زرد است. بنای این سد تاریخی ساخته شده از ساروج، سنگ و قلوه است. سازمان میراث فرهنگی نیز از نیمه اول دهه 80 مطالعات خود را در خصوص آن انجام داد که کامل نبوده و نیازمند مطالعات تکمیلی است.

گهستونی همچنین از وجود یک روستای تاریخی به نام جره مربوط به دوره صفوی با ویژگی شاخص از نظر معماری در کنار این سد خبر داد و تصریح کرد: یکی از علل بی‌توجهی به آثار از جمله سد جره رامهرمز را می‌تواند تشکیل نشدن پایگاه پژوهشی آن شهرستان است که راه‌اندازی آن جزو مصوبه‌های هیئت دولت در دور اول سفر رئیس جمهور بوده است.

قرار است سد رامهرمز به عنوان پنجمین سد خاکی استان خوزستان از لحاظ جنس و ابعاد بعد از سدهای کرخه، مارون، مسجدسلیمان و گتوند علیا با حضور دکتر احمدی نژاد آبگیری شود.