ایران‌بوم

مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره‌ کاوش‌های محوطه‌ی پاتپه در استان همدان که درحال انجام‌اند، با اشاره به این‌که فصل‌های چهارم و پنجم کاوش این محوطه بدون فاصله به سرپرستی رضا ناصری دنبال می‌شوند، توضیح داد: ‌یکی از مهم‌ترین اهداف فصل چهارم، ایجاد ترانشه‌ی لایه‌نگاری برای دستیابی به توالی فرهنگ‌های استقراری تا روی خاک بکر بود که این اقدام با ایجاد یک کارگاه لایه‌نگاری در قسمت جنوبی محوطه و به‌صورت پله‌یی انجام شد.

اسدالله بیات بیان کرد:‌ نتایج این اقدام، شناسایی تحتانی‌ترین لایه‌های اشکالی، دوره‌ی ماد و گودین 3 و 4 است. هم‌چنین با تکمیل لایه‌نگاری، قدمت پاتپه به پنج‌هزار سال پیش، یعنی سه‌هزار سال پیش از میلاد رسید.

او ادامه داد: ‌از اهداف دیگر کاوش فصل چهارم این محوطه، رسیدن به فضاهای معماری دوره‌ی ماد بود که در نهایت، نتایج ارزشمندی از جمله فضاهای برجا و مواد سفالی از دوره‌ی ماد به‌دست آمدند. بنابراین از آنجا که این محوطه هم‌دوره با محوطه‌هایی مانند نوشیجان ملایر و گودین کنگاور است، ادامه‌ی کاوش‌ها اطلاعات بیش‌تری را از دوره‌ی ماد می‌تواند فراهم آورد.

بیات درباره‌ی کاوش فصل پنجم، اظهار داشت: ‌در این فصل که بلافاصله پس از فصل چهارم آغاز شد، سه کارگاه در کنار یکدیگر برای پی‌گیردی فضاهای معماری به‌دست آمده از دوره‌ی ماد ایجاد شدند. امیدواریم با ایجاد کارگاه‌های بیش‌تر و کاوش بیش‌تر لایه‌های دوره‌ی ماد، کارکرد بناهای موجود در گونسپان پاتپه‌ی ملایر را بتوانیم مشخص کنیم.

وی گفت: در ‌تپه‌ی باستانی پاتپه که بنا به مستندات و مدارک، روزگاری 27 متر ارتفاع داشته و یکی از بلندترین تپه‌های کشور بوده است، در یک عملیات نجات‌بخشی حدود پنج متر کاوش انجام شد. در نخستین فصل کاوش نجات‌بخشی، لایه‌های سطحی و آثار دوره‌ی اسلامی شناسایی شدند و در فصل دوم، با کاوش پاتپه و بررسی دشت اطراف آن، دژ بزرگ اشکانی از زیر لایه‌های قرون میانی اسلامی پدیدار شد و آثای محدود از لایه‌های فوقانی ماد نیز در زیر لایه‌های اشکانی مشخص شدند.

او افزود: در فصل سوم نیز کاوش برای آزادسازی کامل معماری عصر آهن انجام شد. اکنون با توجه به این‌که پس از آب‌گیری سد کلان ملایر، این تپه که ارزشی مانند تپه‌ی نوشیجان دارد، احتمالا زیر آب خواهد رفت، لازم است، فرصت مطالعاتی بیش‌تری برای آن فراهم شود.