یادمان
سرنوشت طرح‌های حفاظت از تخت جمشید چه شد؟
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 13 دی 1391 14:27
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 13 دی 1391 14:27
- نمایش از چهارشنبه, 13 دی 1391 14:27
- بازدید: 4394
برگرفته از همشهری آنلاین
محمد باریکانی
سنگ نگاره‌ها، سنگ‌ها و ستون‌های محوطه باستانی تخت‌جمشید به‌دلیل نفوذ رطوبت و هوازدگی با خطر تخریب مواجه هستند و سازمان میراث فرهنگی و یونسکو باید فکری به حال این اثر ملی و جهانی کنند.
این موضوع مورد تأیید عموم باستان‌شناس‌ها و حتی رئیس بنیاد پژوهشی پارسه - پاسارگاد است که سنگ‌ها و ستون‌های تخت جمشید به‌دلیل نفوذ رطوبت و هوازدگی در حال فروپاشی هستند که اگر چنین نبود نیازی به حفر کانال‌های دفع رطوبت در برخی کاخ‌های این محوطه و فعالیت به‌منظور کاستن از رطوبت در این محوطه ثبت جهانی شده نبود.
روزنامه همشهری در آخرین گزارش خود با موضوع تخت‌جمشید که در همین صفحه منتشر شد عنوان «خطر در کمین محوطه باستانی تخت جمشید» را انتخاب کرد و براساس مستندات تصویری اعلام کرد که تخت‌جمشید نیاز به توجه جدی دارد. این گزارش اگرچه با پاسخ سازمان میراث فرهنگی نیز مواجه شد و این سازمان در بخش پایانی پاسخ خود به روزنامه اعلام کرد که «مرمت تخت جمشید پرهزینه و زمانبر است» ولی یک نکته مورد تأیید هردو سو قرار دارد و آن هم نیاز این محوطه باستانی به توجه بیشتر و جدی‌تر به‌ویژه در موضوع حفظ سنگ‌ها، ستون‌ها و سنگ‌نگاره‌های به‌جا مانده از یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های ایران است. آنچه این نوشته را موضوعیت بخشید پاسخی بود که سازمان میراث فرهنگی دیروز به گزارش روزنامه همشهری داد. به گفته مسئولان بنیاد پارسه-پاسارگاد هم‌اکنون تمامی محوطه تخت جمشید که حدود 125هزار مترمربع (نزدیک به 13هکتار) مساحت دارد تنها از وجود 10 مرمتگر برخوردار است. با توجه به زمانبر‌بودن مرمت‌های تخت جمشید براساس آنچه سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده است مرمتگران تخت جمشید تنها قادر به پیش بردن پروژه‌های کوچک مرمتی داخل این محوطه وسیع هستند و جدا از آن بایستی گهگاه به محوطه‌های باستانی دیگر نظیر شوش نیز سرکشی کنند. بدین‌ترتیب وسعت فرسودگی‌ها در تخت جمشید بسیار بالاتر از فعالیت‌های مرمتی انجام شده و تلاش‌ها برای حفظ این مجموعه ارزشمند تاریخی کشور است.
طرح این پرسش از مسئولان سازمان میراث فرهنگی که «سرکشی‌های باستان‌شناس‌های اروپایی و دانشمندان متخصص آلمانی و ایتالیایی در حوزه حفاظت و مرمت سنگ‌ها از تخت جمشید به کجا رسید و به چه اقدام عملی انجامید؟» نیز بیراه نیست. پیش‌تر مرمتگران سنگ از کشور ایتالیا که تجربه مرمت سنگ‌های بنای تاریخی کلوزیوم در رم و برخی نقاط تاریخی دیگر را داشتند در بازدید از وضعیت سنگ‌های تخت جمشید طرح‌هایی را برای حفاظت و مرمت از این بنای جهانی به سازمان میراث فرهنگی ارائه کردند که مشخص نیست سرانجام آنها چه شد. حتی طرح استخراج سنگ از نزدیک‌ترین معدن سنگ به محوطه تخت جمشید که گفته می‌شود سنگ‌هایی شبیه به آنچه در این محوطه استفاده شده است دارد نیز در دست بررسی بود که معلوم نیست سرنوشت این طرح چه شد! در حوزه حفاظت از ستون‌ها و سنگ‌ها طرح دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته بود که براساس آنچه شنیده می‌شود قرار بود براساس آن نوعی ماده با استفاده از تکنولوژی نانو روی ستون‌ها و سنگ نگاره‌ها کشیده شود تا از سنگ‌ها و ستون‌های این محوطه در برابر فرسودگی‌ها محافظت شود. این شیوه از حفاظت مشتمل بر کشیدن یک لایه بسیار نازک و شفاف روی سنگ‌ها و ستون‌های تخت جمشید می‌شد تا این آثار را از خطر هوازدگی و فرسایش‌های ناشی از نفوذ رطوبت و گرم و سرد شدن شدید هوا در این محوطه تاریخی حفظ کند که سرنوشت این طرح نیز مشخص نیست. بدین‌ترتیب به‌نظر می‌رسد اطلاع‌رسانی سازمان میراث فرهنگی در مورد سرنوشت این طرح‌ها که برخی از آنها چندان نیز پرهزینه نیستند به‌منظور تنویر افکار عمومی اهمیت زیادی داشته باشد.
