زیست بوم
ارتفاع یخچال‌های علم‌کوه سالی ۲۳ سانتی‌متر کمتر می‌شود
- زيست بوم
- نمایش از شنبه, 11 اسفند 1397 21:37
مسعود بربر
پایش وضعیت یخچال‌های طبیعی کشور نشانگر آن است که سالانه ۲۳ سانتی‌متر از ضخامت یخچال‌های منطقه علم کوه کاسته می‌شود واین میزان کاهش هرساله بیشتر هم می‌شود.
مؤسسه تحقیقات آب در گزارشی که در اختیار خبرنگار مهر قرارداده اعلام کرد؛ ضخامت یخچال‌های علم کوه، شامل سه یخچال علم چال، پاتخت و تخت سلیمان، در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷ به طور میانگین در حدود ۱/۶ متر کاهش یافته است.
پایش پیوسته وضعیت و تغییرات یخچال‌های طبیعی کشور در راستای طرح محافطت از یخچال‌های طبیعی کشور در دستور کار این مؤسسه قرار دارد. در این راستا، پروژه‌ای تحت عنوان «مطالعه روند تغییرات ارتفاعی و حجمی یخچال‌های منطقه علم کوه در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷ با استفاده از عکسبرداری هوایی» در سال ۱۳۹۷ تعریف شد که بر اساس آن ارزیابی و مطالعه روند تغییرات ارتفاعی و حجمی یخچال‌های علم کوه با استفاده از عکسبرداری هوایی سه بعدی از منطقه با استفاده از پهپاد در دستور کار قرار گرفت.
بدین منظور ابتدا با استفاده از پهپاد از یخچال مذکور عکسبرداری هوایی بسیار دقیقی صورت گرفت (با قدرت تفکیک مکانی ۵ سانتی‌متر) و سپس با استفاده از نقاط کنترل زمینی مناسب، مدل رقومی ارتفاعی (نقشه توپوگرافی) دقیق این منطقه استخراج شد. پس از استخراج نقشه توپوگرافی دقیق و اطمینان از میزان دقت آن، مقادیر ارتفاعی بدست آمده با نقشه توپوگرافی سال ۱۳۹۰ که قبلاً توسط مؤسسه به وسیله لیزراسکنینگ هوایی (LiDAR) تهیه شده بود، مقایسه و تغییرات ارتفاعی و حجمی این یخچال اندازه‌گیری شد.
نقشه تغییرات ارتفاعی یخچال‌های منطقه علم کوه در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷
بر اساس نتایج بدست آمده، ارتفاع یخچال‌های منطقه علم کوه از ۲۱- تا ۱+ متر در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷ تغییر یافته است. بیشترین تغییرات اتفاق افتاده در داخل سیرک یخچال علم چال مشاهده می‌شود که تقریباً تمامی بخش‌های آن کاهش قابل توجه ارتفاعی را تجربه کرده‌اند. اما در کنار سیرک علم چال، حداکثر کاهش ارتفاع در زبانه انتهایی یخچال (تحت عنوان منطقه لیزونک) مشاهده می‌شود. این منطقه که به عنوان منطقه
خروجی و تخلیه یخچال نیز شناخته می‌شود (و همواره حجم زیادی از واریزه‌ها و یخ‌های یخچالی از آن به سمت پایین دست سرازیر می‌شود)، منطقه‌ای است که سیلاب عظیم تیرماه سال ۱۳۹۰ از همین نقطه نشأت یافت.
این سیلاب که در رودخانه سردآبرود به وجود آمد، بخش‌های زیادی از کلاردشت و رودبارک را تحت تأثیر خود قرار داد.
در مجموع بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل عکس‌های هوایی بدست آمده از طریق پهپاد و همچنین تصاویر ماهواره‌ای، ضخامت یخچال‌های علم کوه (شامل سه یخچال علم چال، پاتخت و تخت سلیمان) در فاصله سال‌های
۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷ به طور میانگین در حدود ۱.۶ متر کاهش یافته است. این بدان معنی است که نرخ کاهش ضخامت این یخچال‌ها (با فرض ثابت در نظر گرفتن نرخ کاهش ضخامت در سالیان مختلف) در حدود ۲۳
سانتی‌متر در سال است که روز به روز به مقدار آن نیز افزوده می‌شود. به عبارت دیگر در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ الی ۱۳۹۷ در حدود ۶.۲ میلیون متر مکعب از حجم یخ یخچال‌های این منطقه کاسته شده است. با توجه به
اینکه چگالی یخ‌های بوری مناطق یخچالی تقریباً برابر با ۱ در نظر گرفته می‌شود، لذا می‌توان نتیجه گفت که این یخچال‌ها در حدود ۶.۲ میلیون متر مکعب آب مازاد بر بیلان سالانه خود (که در شرایط دمایی و بارشی
نرمال برابر با صفر است) در قالب ذوب به مناطق پایین دست خود رها کرده است. این موضوع می‌تواند یکی از دلایل پرآب بودن رودخانه‌های نشأت یافته از یخچال‌های این منطقه در سالیان اخیر باشد.
