پنج شنبه, 09ام فروردين

شما اینجا هستید: رویه نخست یادگارهای فرهنگی و طبیعی زیست بوم گیاهان دارویی - مریم گلی

زیست بوم

گیاهان دارویی - مریم گلی

برگرفته از روزنامه اطلاعات

مریم‌گلی (‏Salvia officinalis‏) به معنی شفا دادن است و از زمان‌های بسیار قدیم این گیاه را دوای تمامی دردها می‌دانستند و عقیده داشتند که آدمی را از مرض می‌رهاند و شفا می‌بخشد. گیاهی چند ساله و علفی، ریشه و ساقه راست و دارای انشعابات فراوان و ارتفاع آن بین 50-80 سانتی متر است. ساقه‌‌های جوان به رنگ سبز تیره و پوشیده از کرک‌های انبوه و خاکستری رنگ است. با افزایش عمر گیاه، ساقه چوبی و رنگ آن قهوه‌‌ای می‌شود. برگ‌ها بلند و نیزه‌‌ای شکل هستند. گل‌ها به رنگ بنفش متمایل به آبی، صورتی یا سفید و به صورت مجتمع در قسمت فوقانی ساقه‌‌ها روی چرخه‌‌های مخصوصی مشاهده می‌‌شوند. روی هر چرخه 5-8 گل وجود دارد. میوه فندقه و به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره ‌است. ‏

مریم گلی باید در زمین‌های اصلاح شده، قابل نفوذ، حاصل‌خیز و نسبتاً مرطوب کشت شود. بهترین رشد آن در خاک‌های رسی غنی و زهکش دار صورت می‌‌گیرد و اراضی رو به آفتاب را ترجیح می‌‌دهد. گیاهی مدیترانه‌ای است که در طول رویش به گرما و هوای خشک نیاز دارد و مقاومت آن بر گرما زیاد است. این گیاه در زمستان در دمای پایین‌تر از 15ـ‌ درجه سانتیگراد دچار سرمازدگی شده و در 5-6 روز خشک می‌شود. هوای گرم و خاک‌هایی با بافت متوسط که حاوی مقادیر مناسبی ترکیبات کلسیم باشند برای آن مناسب است و در افزایش مواد موثره نقش زیادی دارد. خاک‌های شنی و فقیر از عناصر غذایی، مناطق سرد و رطوبت فراوان از عوامل محدود کننده رشد این گیاه هستند. محدوده ‏pH‏ خاک برای کشت مریم گلی 4/9-8/2 ولی ‏pH‏ مناسب آن 6/4 است. این گیاه 5 تا 7 سال عمر می‌کند و تا 4 سال بازدهی اقتصادی دارد. بذور در درجه حرارت 12 تا 15 سانتیگراد شروع به رویش می‌‌کنند.‏

این گیاه در درمان تشنج، دردهای مفصلی و سر گیجه و میگرن، کاهش دهنده قند خون و لرزش اندام‌ها برای بی‌نظمی قاعدگی و دردهای قاعدگی و ترشحات زنانگی بسیار نافع است. از نظر خواص دارویی و موارد مصرف این گیاه دارای خواص ضد عفونی کننده، قابض، ضد نفخ، کاهش دهنده قند خون است. ‏

مریم گلی از زمان قدیم به عنوان تونیک و تقویت اعصاب و به عنوان یک افزایش دهنده طول عمر از آن استفاده می‌شده است.‏

اگر از جوشانده این گیاه به صورت قرقره استفاده شود، جوش‌های داخل دهان و برخی آفات دهان را درمان می‌کند. همچنین برای زخم‌هایی که بر اثر واریس به وجود می‌آید بسیار مؤثر است. در آنژیم و انواع گلو درد نیز از این گیاه استفاده می‌شود. از جوشانده این گیاه برای ضماد و جوش‌های بدن استفاده می‌شود. جوشانده غلیظ این گیاه اگر با آب مخلوط شود برای دردهای مفصلی، رماتیسم و حتی راشیتیسم کودکان بسیار مفید و مؤثر است.‏

جوشانده‌ 10 گرم‌ برگ‌ مریم‌ گلی‌ در 100 گرم‌ سرکه‌ قابلیت‌ پایین‌ آوردن‌ قندخون‌ در بیماران‌ دیابتی‌ را دارد.‏

دم‌ کرده‌ 30 تا 40 گرم‌ برگ‌ خشک‌ در یک‌ لیتر آب‌ جوش‌ پس‌ از صاف‌ شدن‌ درصورت‌ سوء‌هاضمه‌ و به‌ عنوان‌ مقوی‌ معده‌ و جهت‌ ضعف‌ اعصاب‌ یک‌ فنجان‌ تناول‌ می‌کنند. خیسانده‌ 1 تا 15 گرم‌ برگ‌ مریم‌ گلی‌ در نیم‌ لیتر آب‌ را در 20 گرم‌ عسل ‌یا شکر شیرین‌ کرده‌ برای‌ درمان‌ آنژین‌ و ورم‌ لوزه‌ می‌‌توان‌ از این‌ محلول‌ به ‌صورت ‌شست‌ و شوی‌ دهان‌ استفاده‌ کرد.‏

قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی مریم‌ گلی،‌ برگ‌های‌ تازه‌ یا خشک‌ و سرشاخه‌های گلدار آن‌ است‌ که‌ در موقع‌ گل‌ دادن‌ از اواسط اردیبهشت جمع آوری‌ و در سایه‌ در حرارت‌ کمتر از 35 درجه‌ سانتیگراد‌ خشک می‌شود.‏

مریم‌ گلی‌ معده‌ را تحریک‌ می‌‌کند و به‌‌هاضمه‌ یاری‌ می‌‌رساند و خون‌ را سریع‌تر به‌ جریان‌ می‌‌اندازد. در استعمال‌ خارجی‌ به‌ شکل‌ لوسیون‌ یا کمپرس‌ برای‌ ترمیم‌ زخم‌‌ها و سرمازدگی‌ها، خراش‌های‌ پوست‌ و بندآوردن‌ شیر استفاده‌ می‌‌شود. برخی اعتقاد دارند که کشیدن‌ برگ‌های‌ خشک‌ مریم‌ گلی‌ به ‌جای‌ سیگار برای‌ افراد مبتلا به‌ تنگی‌ نفس‌، سنگینی‌ گوش‌ و سرماخوردگی‌ و ورم‌‌های‌ حلق‌ ناشی‌ ازسرماخوردگی‌ مفید است‌.‏

در آشپزی آن را همراه غذاهای چرب مانند گوشت اردک و غاز مورد استفاده قرار می‌دهند. مریم گلی همراه کربوهیدرات‌ها غذا را خوشمزه می‌کند. از این رو در تهیه نان، سوپ و سیب زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیب آن با پیاز، بادمجان و

گوجه فرنگی نیز بسیار رواج دارد. مصرف آن در تهیه خورش، گوشت پخته و گوشت کبابی بسیار مطلوب است و برگ‌های آن در تزئین غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد‎.‎

روغن مریم گلی ضدعفونی کننده و قابض است، از این رو در درمان گلودرد، مشکلات دهان و گاهی برای درمان بریدگی و کبودی به کار گرفته می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد، مریم گلی دارای خواص استروژنی است. علاوه بر این قند خون را در افراد دیابتی کاهش می‌دهد و برای رفع خستگی ذهنی، آرامش اعصاب و افزایش قدرت تمرکز مفید است.‏

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

در همین زمینه