دیریت چندگانه بر بناهای تاریخی چند صدساله که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده نهایت خود عاملی شده تا شاهد نوعی کشمکش و در نهایت بی توجهی به این بناهای تاریخی باشیم.
گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان نیز با توجه به موقعیت خاصی که قرار گرفته آنگونه جلوه دارد که هرگاه از مهمانسرای عباسی یا کاروانسرای مادر شاهی که در ضلع شرقی این بنا واقع شده به سمت آن نگاه می‌کنیم دارای شکوه عظمت خاصی است که توجه هر گردشگر خارجی را به عنوان یکی از زیباترین آثار تاریخی به خود جلب می‌کند.
مرمت بنا
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان عرصه میراث فرهنگی از نظر تناسب معماری و زیبایی، طرح کاشی کاری گنبد مدرسه چهارباغ پس از مسجد شیخ لطف الله قرار دارد زیرا انواعمختلفی از فنون کاشی کاری در آن به کار رفته که مجموعه آن بر شکوه، عظمت و زیبایی این گنبد تاریخی چند صد ساله می‌افزاید، همچنین از کاشی‌کاری‌های بکار رفته در این مدرسه به عنوان "موزه کاشی کاری اصفهان" یاد می‌کنند زیرا هنرهای مختلفی چون هفت‌رنگ، معرق، گره‌سازى، پیلى و معقلى بکار رفته است.
چندی پیش به دلایل نامعلومی بخشی از کاشیهای گنبد این مدرسه تاریخی که متعلق به دوران صفوی است فرو ریخت که مورد توجه بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی قرار گفت و موضوع مرمت این گنبد در دستور کار سازمان میراث فرهنگی رفت.
در خصوص مرمت گنبد مدرسه تاریخی چهارباغ یک مرمت‌گر گنبدهای تاریخی به خبرنگار مهر گفت: تنها یک ترک این گنبد دچار آسیب شده بود و مشخص نیست چرا ترک کناری آن را تخریب کرده‌اند که کاشیهای آن هیچ مشکلی نداشت.
این کارشناس و مرمت‌گر که خواست نامش ذکر نشود، ادامه داد: کاشیهای قوس به پایین این دو ترک نیز دارای ارزش تاریخی بود که تاکنون هیچ آسیبی به آنها وارد نشده بود و جای تعجب است که چرا این کاشی‌ها در هر دو ترک تخریب شده است.
وی با گلایه از تخریب کاشیهای گنبد مدرسه چهارباغ به سبک کاملا غیر کارشناسی، تصریح کرد: در حال حاضر با هیلتی ( چکش برقی) مشغول به تخریب این گنبد زیبا هستند و باید از اجرای این امر جلوگیری شود.
این مرمت‌گر که اکنون شاهد تخریب این گنبد تاریخی بود اظهار داشت: این کاشی‌ها آن اندازه سفت و محکم است که ابتدا لعاب آن را با همین چکش برقی سوراخ و پس از آن اقدام به تخریب کاشی‌ها می‌کنند این در حالی است که تا کنون در هیچ مرمتی این کاشی‌ها تخریب نشده بود و در واقع تفاوت رنگ کاشیهای قوس به پایین خود مبین ارزش تاریخی آن است.
در هر صورت سوال اینجاست برخی که مطرح می‌کنند عبور مترو در نهایت لرزش گنبد و مدرسه تاریخی چهارباغ را به همراه دارد چرا اکنون اجازه تخریب این گنبد تاریخی را با چکش برقی به خود و پیمانکار متولی امر داده‌اند.
نباید فراموش کرد که لرزشی که از جانب این چکش‌ها وارد می‌شود تخریب بسیاری را برای ما به همراه خواهد داشت.
در این خصوص یک کارشناس میراث فرهنگی نیز به خبرنگار مهر گفت: از لحاظ کارشناسی مراحل مرمت نباید آسیب رسان باشد و باید مجموعه مرمت با دقت و ظرافت دنبال شود.
محسن نکویی اظهار داشت: در صورتی که کاشیهای این گنبد با هیلتی (چکش برقی) در حال تخریب باشد اشتباه است چون این لرزش‌ها خود باعث تخریب می‌شود و تا کنون در سابقه فعالیتی خود شاهد چنین اتفاقی نبوده‌ام.
وی تصریح کرد: آزاد سازی در صورتی که با دقت نباشد آسیب ساختاری به بنا وارد می‌شود.
همچنین رئیس دانشکده مرمت دانشگاه هنر اصفهان نیز در این خصوص به مهر گفت: استفاده از چکش‌های ترومایتک در حوزه آثار تاریخی باب نیست و اگر استفاده شود باید در خصوص آن دلیل خاصی وجود داشته باشد.
حسین احمدی در ادامه با اشاره به اینکه باید از نزدیک شاهد تخریب کاشی‌ها باشد تا پس از آن بتواند نظر کارشناسی نهایی را اعلام کند، افزود: در صورتی که ملات کاشی‌ها تخریب شده باشد و در واقع چسبنده نباشد ارتعاش آنچنانی را به بنا وارد نمی‌کند ولی باز صدای آن برای بنای تاریخی آسیب رسان است.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه استفاده از هر ابزاری شرایط خاصی را می‌طلبد، تصریح کرد: به طور مثال در مواقعی استفاده از تیشه و کلنگ در مرمت درست نیست و در برخی مواقع نیز از این وسایل استفاده مانعی ندارد.
در هر صورت انتظار می‌رود تا متولیان امر در خصوص مرمت گنبد مدرسه تاریخی چهارباغ دقت لازم را داشته باشند تا از تخریب این گنبد زیبا و تاریخی جلوگیری شود.
............................................
گزارش: محمد قاسمی
عکس: عباس پوستین دوز
