زیست بوم
آب شور سدگتوند و اشک کشاورزان
- زيست بوم
- نمایش از چهارشنبه, 02 فروردين 1391 08:07
- بازدید: 3909
برگرفته از روزنامه همشهری
اسدالله افلاکی
اول: سد گتوند علیا که 182متر ارتفاع دارد و متولیان سدسازی با افتخار از آن به‌عنوان بلندترین سد خاکی کشور نام می‌برند با هزینه‌ای معادل 25هزار میلیارد ریال احداث شده است (این هزینه تا مراحل تکمیل سد را شامل می‌شود).
شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران متولی این سد اعلام کرده بود این سازه عظیم خاکی با 2 هدف اصلی اجرا می‌شود: الف- افزایش ظرفیت انرژی کشور با 4250گیگاوات ساعت انرژی برقابی ب- کنترل و ذخیره آب‌های روان به میزان 5/2میلیارد مترمکعب (کنترل سیلاب‌های مخرب فصلی کارون، ایجاد زمینه‌های مختلف اشتغال‌زایی و فراهم ساختن رونق اقتصادی منطقه به ویژه تامین آب اراضی پایین دست برای کشاورزی و توسعه زمین‌های زیر کشت از دیگر اهداف ساخت این سد ذکر شده است). در فیلم تبلیغاتی تهیه‌شده از سوی شرکت توسعه آب و نیرو، سکانسی پخش می‌شود که گوینده در آن، خاطرنشان می‌کند خاک سرشار خوزستان نیاز به آب دارد.
دوم: مرداد ماه سال گذشته این سازه عظیم خاکی با نخستین مرحله آبگیری رسما افتتاح شد. 10روز پس از آبگیری سد، دیوار حایل آن (بدنه سد) 120سانتی‌متر نشست کرد اما ماجرا به نشست دیوار حایل ختم نشد بلکه به‌دلیل واقع شدن مخزن سد روی گنبدهای نمکی، با آبگیری سد این گنبدها در آب حل و با ورود به رودخانه کارون باعث شوری آب شد؛ به‌ویژه پس از سومین مرحله آبگیری گتوند (اسفندماه سال گذشته) کیفیت آب رودخانه کارون به شدت تنزل کرد تا آنجا که بنابه‌گفته رئیس نظام صنفی کشاورزان خوزستان و رئیس مجمع ملی تشکل‌های کشاورزان ایران، علاوه بر 6 واحد از شرکت‌های کشت و صنعت نیشکر، بیش از 90کشاورز عمده اهواز به‌دلیل شور شدن آب رودخانه کارون شکایت کرده‌اند. این شوری آب، میلیاردها تومان خسارت به کشاورزی استان خوزستان وارد کرده و مهم‌ترین عامل هم به گفته شاکیان، سد گتوند علیا بوده است. آنطور که در این شکایت عنوان شده است نمک موجود در آب، 5 الی 15سال در اراضی کشاورزی باقی می‌ماند.
سوم: اواخر بهمن سال89، نگارنده با مهندس عیسی بزرگ‌زاده، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که بزرگ‌ترین متولی و مدافع سدسازی در کشور است گفت‌وگوی مفصلی انجام داد که در روزنامه همشهری منتشر شد. در آن گفت‌وگو این مقام مسئول سدسازی گفت: «من متولی سؤالات شما نیستم... ضمن آنکه من نمی‌توانم درباره پروژه‌هایی حرف بزنم که متولی آن نیستم». وی همچنین در واکنش به انتقاد کارشناسان هم گفت:«کسانی که چنین اظهارنظرهایی می‌کنند دانش‌شان کم است و اطلاعات کافی ندارند». بزرگ‌زاده در همان گفت‌وگو از انتقادات پی‌درپی روزنامه همشهری در زمینه سدسازی گله کرد و گفت:«شما چند سال یکریز در همشهری علیه سدسازی حرف زدید، یک‌بار هم بشنوید».
پایان: با توجه به اینکه شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، متولی ساخت سد گتوند است انتظار می‌رود مسئولان و دست‌اندرکاران این سد برای تنویر افکار عمومی به چند پرسش ساده پاسخ دهند: 1- سازه‌ای که از آن به‌عنوان افتخار صنعت سدسازی یاد می‌شود و برای احداث آن 25هزار میلیارد ریال هزینه شده کدامیک از اهداف از پیش تعیین‌شده این سد را تامین کرده است؟ 2- مکان‌یابی این سد بر اساس کدام معیار و مطالعاتی صورت گرفته و مطالعات ارزیابی زیست محیطی این سد، ممهور به مهر کدام شرکت یا شرکت‌های مشاوراست؟ 3- چه‌کسی باید تاوان سازه‌های پرهزینه‌ای نظیر سد گتوند را بپردازد؟ متولیان سدسازی! ما منتظریم بشنویم.
