ایران‌بوم

نخستین کتاب ادبیات فارسی که در محافل چین مورد توجه قرار گرفت،"رباعیات"خیام بود.آقای گومورو (Guo mo ru) نخستین شاعر نوین نهضت فرهنگی جدیدچین برای اولین بار آن را به زبان چینی برگرداند.متن ترجمه شده آن در مدت کوتاه ده سال ۵ بار تجدید چاپ شده و این کار شایسته " حادثه بزرگ"در نهضت فرهنگی جدید محسوب می‌گردد. مترجم در " دیباچه " این کتاب نه تنها شرح حال خیام شاعر بزرگ را نوشته ، بلکه در مورد منابع " رباعیات " هم توضیح داده است . طبع و نشر این کتاب در محافل ادبی معاصر چین عکس العمل وسیعی ایجاد کرد .آقای وین ای دوو (Wen yi duo) طی مقالاتی درباره این کتاب بصورت همه جانبه به تفسیر و ارزیابی پرداخت .در سال ۱۹۲۵ آقای شو دی شان (Xu di shan) دانشمند مشهور محافل ادبی معاصر چین ، در مقاله‌ای تحت عنوان " نمونه تئاتر هند و نفوذ آن در تئاتر چین " به روشنی گفته که من شک و تردید دارم که نفوذ داستانهای ایرانی در داستانهای چینی از نفوذ داستانهای هندی بیشتر باشد . اگر چه آقای شو دی شان می‌گوید ، داستانهای چینی بیشتر تحت تاثیر داستانهای هندی قرار گرفته ، ولی نفوذ ادبیات فارسی در داستانهای چین را انکار نکرده است . هر چند نکات مشابه بین داستانها و نثرهای چینی و فارسی زیاد نیست ، ولی موضوعات و شکل اشعار دو کشور در یکدیگر تاثیر گذاشته است . در سال ۱۹۲۷ آقای زنگ جن دوو (Zheng zhen duo) تاریخدان ادبی مشهور چین ( ۱۸۸۹ تا ۱۹۵۸ ) در اثر بزرگ خود " شرح مختصری درباره ادبیات " که در حدود ۸۰۰ هزار واژه چینی دارد ، در فصل مخصوص " شعرای فارس در قرون متوسط " روند پیشرفت شعر فارسی در قرون متوسط را بطور مفصل توضیح داده و درباره ۲۸ شاعر ایرانی از جمله رودکی ، فردوسی ، خیام ، نظامی ،سعدی ،حافظ و رومی به معرفی و ارزیابی دقیق پرداخته است . این کتاب نه تنها موفقیت‌های ادبیات فارسی در قرون متوسط را برای خوانندگان چینی سلسله‌وار معرفی کرده ، بلکه برای پژوهش پیرامون تاریخ ادبیات از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است . وی بر اساس اسناد و مدارک زیاد با شجاعت اظهار داشته که : اشعار ، داستانها و نقاشی‌های خلق شده توسط مردم فارس تاثیر بزرگی در آسیا و آفریقا گذاشته و بدون شک چین نیز تحت تاثیر آن قرار گرفته است .از اواخر دهه ۲۰ از قرن بیستم تا پیش از آزادی چین جدید ، تعداد زیادی از کتابهای ادبیات فارسی به زبان چینی ترجمه شده و منتشر گردیدند .
در سال ۱۹۲۸ ، " داستانهای فارس " ترجمه شده توسط جانگ تیه مین (Zhang tie min) از سوی اداره نشریات بئی شین (Bei xin) شانگهای به چاپ رسید . در سال ۱۹۲۹ " افسانه‌های فارس " ترجمه شده توسط جانگ تیه مین از سوی کتابخانه آسیای شرق شانگهای از چاپ خارج شد و این کتاب در سال ۱۹۳۲ به چاپ دوم رسید . متن ترجمه شده اول شامل ۳۰ داستان محلی و متن ترجمه دوم شامل ۲۸ داستان محلی بود . این دو کتاب هر دو از زبان انگلیسی به زبان چینی ترجمه گردیده بود .
در سال ۱۹۳۰ کتاب " مجموعه داستانهای محلی فارس " که شامل ۱۱ داستان می‌گردید و دارای تصویر هم بود توسط اداره نشریات کودکان شانگهای به چاپ رسید . این کتاب توسط آقای چینگ یه (Qing ye) از زبان ژاپنی به زبان چینی ترجمه شده بود . این کتاب تا سال ۱۹۳۲ سه بار تجدید چاپ شد و مورد استقبال و علاقه زیاد کودکان چین در آن زمان قرار گرفت . در سال ۱۹۳۷ کتاب " قصه‌های ایران " توسط اداره نشریات جونگ‌ هوای شانگهای منتشر گردید . این کتاب شامل ۳ قصه و همراه با تصاویر بود و توسط شودانیان (Xu danian) از زبان ژاپنی به زبان چینی ترجمه شده بود . این کتاب یکی از " مجموعه کتب قصه‌های جهان " بود که مورد استقبال و علاقه خوانندگان و کودکان چین قرار گرفت .در سال ۱۹۴۷ کتاب " قصه‌های ایران " ترجمه و تالیف آقای زنگ جه (Zheng je) از سوی اداره نشریات شانگ او (Shang wu) شانگهای به چاپ رسید و در سال ۱۹۴۸ با اضافه کردن تصاویر مجدداً چاپ شد که در این ۱۱ کتاب"قصه ایرانی " جمع آوری شده بود .از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۷ وانگ جینگ زای ( Wang jing zhai) دانشمند مشهور و مسلمان چین( ۱۸۷۹ تا ۱۹۴۹ ) " گلستان " سعدی را به زبان چینی برگرداند و این کتاب توسط اداره نشریات اسلامی نیوجیه پکن در سال ۱۹۴۷ بصورت رسمی از چاپ در آمد . مترجم در پیشگفتار این کتاب نوشت : سعدی یکی از چهار شاعر بزرگ ایران است و آثار او مورد ستایش و قدردانی جهانیان قرار گرفته است .وانگ جینگ زای از کودکی زبانهای عربی و فارسی را یاد گرفته بود ، او نه تنها بسیاری از کتابهای قدیمی عربی را ترجمه کرد،بلکه دو کتاب هم در مورد دستور زبان فارسی نوشت.ترجمه او از " گلستان " نخستین اثری بود که از زبان فارسی مستقیماً به زبان چینی ترجمه می‌شد و در زمینه پژوهش پیرامون نفوذ ادبیات فارسی در چین تاثیر عمیقی داشت.