خبر
تجدید چاپ کتاب «به ژنوم خوش آمديد (راهنماى گذشته، حال و آينده ژنتيک)»
- خبر
- نمایش از دوشنبه, 28 مرداد 1392 19:02
- بازدید: 5328
«به ژنوم خوش آمديد (راهنماى گذشته، حال و آينده ژنتيک)»
تاليف: راب دوسال و مايکل يودل
ترجمه: دکتر محمدرضا توکلى صابرى
انتشارات مازيار، تهران ٢۶۴ صفحه، بهاء ١٠٠٠٠ تومان
چرا ما شبيه والدين خود هستيم؟ چرا دوقلوها شبيه همديگر هستند؟ چرا ما برخى از بيماريها را از والدين خود به ارث مى‌بريم؟ همانند سازى چيست و چه تاثيرى در زندگى مادارد؟ آيا غذاهائى که ژنتيکشان تغيير يافته است زيانبخش هستند؟ ژنوميک چيست؟ مهندسى ژنتيک چه ارمغانهائى را براى بشر به ارمغان آورده است؟ تاثير اخلاقى، فلسفى، اجتماعى بيوتکنولوژى چيست؟ آيا بر روى محيط زيست تاثير مخرب دارد و يا اثر سازنده.
پاسخ اين پرسشها و پرسشهاى بسيار ديگرى شبيه آن در پى يک قرن کوششهاى دانشمندان رشته هاى مختلف زيست شناسى، پزشکى، و ژنتيک سرانجام يافته شد. در سال ١٩٩٠ خبرگزاريها گزارش دادند که دانشمندان گوسفندى را از ياخته پستان گوسفند ديگرى به وجود آورده‌اند. دالى اولين گوسفندى بود که بدون نياز به پدر از سلول پستان يک گوسفند ديگر همانند سازى شد. اين گوسفند توجه جهانيان را به دانش جديد ژنوميک بيش از بيش جلب کرد. اکنون مردم مى‌ديدند که حاصل دانش ژنتيک چيست و محصولات آن از چه دستى است.
«به ژنوم خوش آمديد» کتابى خواندنى است در مورد تمام مسايل مربوط به انقلاب زيست شناختى عصر ما. در اين کتاب تاريخچه کوشش دانشمندان براى کشف رمز حيات به زبان ساده توضيح داده شده است. کتاب از باغچه گرگوار مندل، راهب اهل چکسلواکى آغاز شده و پس از ذکر تاريخچه کشف ژن ها و ساختمان د.ان.آ، به توضيح دستکارى ژن ها و نقشه بردارى از ژنوم انسان مىپردازد. سپس اهميت کشف ژنوم انسان را شرح مىدهد و نتايج عميق اجتماعى، اخلاقى، و سياسى حاصل از اين دانش جديد را باز گو مى‌کند.
کتاب «به ژنوم خوش آمديد» از سه بخش عمده تشکيل يافته است. بخش نخست يا «کشف» به کوششهاى دانشمندان در قرن گذشته براى فهم مکانيسم وراثت در موجودات زنده مىپردازد. در ابتدا به کوششهاى گرگوار مندل و مطالعات او بر روى گياه نخود مىپردازد و سپس کشف ساختمان د.ان.آ. را در سال ١٩۵٣ توسط واتسون و کريک، و نقش اين ملکول را در ساختمان ژنها، توضيح مىدهد و به شرح رديف يابى ژنوم مىپردازد. در بخش دوم تحت عنوان «اطلاعات» نتايج اخلاقى، فلسفى، و اجتماعى حاصل از دستيابى به اين اطلاعات را شرح مىدهد و اين که اين قدرت دستکارى و تغيير موجود زنده امکانات عظيمى را براى ساختن و يا نابودکردن در اختيار بشر گذاشته است. در بخش سوم تحت عنوان «کشف» نگاهى به تلاشهاى يک قرن گذشته و پيشرفتهاى تکنولوژيک دانش ژنوميک در زمينه کشاورزى و پزشکى مى‌اندازد. نويسندگان نشان مى‌دهند که ژنوميک چه ابزار نيرومند و چه امکانات عظيمى را براى درمان بيماريهائى که تاکنون درمان ناپذير بوده‌اند به دست انسانها داده است. با اين دانش داروهائى را مى‌توان تهيه کرد که از نظر ارزش درمانى بسيار بهتر از داروهاى موجود هستند. با نگاه به نقشه ژنوم هرفردى مى‌توان بيماريهاى آينده آن شخص و فرزندان و نسلهاى آينده او را تشخيص داد و درمان اساسى کرد. تهيه فرآورده هاى کشاورزى با بازده بيشتر، کيفيت و طعم بهتر به شيوه هاى آسانتر از فوايد اين دانش است. گندم مقاوم به آفات، برنجى که داراى مقدار زيادى ويتامين آ است، گوجه فرنگى يا سيب زمينى که در برابر سرما مقاوم است، قهوه اى که کافئين ندارد، دانه هاى روغنى که کلسترول ندارند، و باکتريهائى که مواد راديو اکتيو را تجزيه کرده و از بين مىبرند بخش کوچکى از دستاوردهاى اين دانش هستند.
آيا خوردن غذاهائى که ژنتيک آنها تغيير يافته است خطرناک است؟ هم اکنون در بعضى از کشورهاى جهان غذاها و فرآورده هاى مختلف کشاورزى در دسترس عموم مردم قرار دارد و ما به عنوان مصرف کننده بايد تصميم بگيريم که آيا آنها را مصرف کنيم و يا بى درنگ رد کنيم؟ يا اين که در هرمورد اطلاعات لازم را گردآورى کرده و در باره آنها تصميم بگيريم.
آگاهى از موضوعات اين کتاب فقط مختص به علاقمندان اين رشته نيست. بلکه همه ما به عنوان مصرف کننده محصولات بيوتکنولوژى و مهندسى ژنتيک بايد از آنها اطلاع داشته باشيم زيرا روز به روز فرآورده ها و محصولات تازه و متفاوتى از آنها به بازار مىآيد. از داروهاى حاصل از شيوه هاى شيوه هاى بيوتکنولوژى ، تا غذاهاى حاصل از گياهان و جانورانى که ژنتيک آنها تغيير يافته است.
شيوه نگارش کتاب بسيار روان است و خواننده در هر سطحى از آگاهى از مسايل و موضوعات مربوط به بيوتکنولوژى، زيست شناسى، و پزشکى باشد مىتواند از آن استفاده کند. نه تنها افرادى که هيچ اطلاعى از اين موضوعات ندارند، دانشجويان، و پژوهشگران مربوط به علوم زيستى و پزشکان نيز مفيد است و اطلاعات جديدى را در اختيار آن ها مىگذارد. منابع هر پاراگراف در متن کتاب آمده است و کسانى که مىخواهند در سطح عميقترى با اين دانش آشنا شوند مىتوانند به اين منابع که در پايان کتاب آمده است رجوع کنند. کتاب با نثرى روان به فارسى ترجمه شده است و در پايان کتاب يک واژه نامه انگليسى به فارسى به توضيح بعضى از واژه هاى مربوط به ژنتيک که در کتاب به کار رفته است، مىپردازد. کتاب داراى تصاوير رنگى متعددى است كه فهميدن مطالب را آسانتر مى كند.
